Is traidisiún spioradálta aondiach[1] oirthearach é an Hiondúchas. Sa lá atá inniu ann, is é an tríú creideamh is mó ar domhan, agus ceann de na reiligiúin is sine ar domhan. D'imir an Hiondúchas tionchar mór ar reiligiúin eile, mar shampla an Búdachas, an Suíceachas agus an Seaineachas.
Thosaigh an reiligiún san India. Sa lá atá inniu ann, tá daonra mór Hiondúch i Neipeal (89%), san India (79%), in Oileán Mhuirís (52%), sa Ghuáin (40%), in Oileáin Fhidsí (38%), i Suranam (30%), sa Bhútáin (25%), in Oileán na Tríonóide (24%), i Srí Lanca (15%), agus sa Mhalaeisia (6.3%).[2] Tá daonra mór Hiondúch i dtíortha eile freisin, m.sh. tá dhá mhilliún duine Hiondúch ina gcónaí sna Stáit Aontaithe.[3] Tá timpeall ar 900 milliún Hiondúch ar fud an domhain.
Ní hé Hiondúchas an téarma ceart. Tugann daoine Hiondúcha Sanatan Dharm ar an traidisiún spioradálta seo. Ciallaíonn Sanatan gur traidisiún síoraí é; is éard atá sa téarma Dharm ná cleachtais spioradálta a fhorbraíonn tréithe spioradálta inmheánacha an duine, agus mar gheall air seo is féidir le duine Dia a bhaint amach.
Is traidisiún spioradálta aondiach é an Hiondúchas.[12] Ní chreideann daoine Hiondúcha in ach aon Dia amháin ach adhartar É i mbealaí éagsúla, m.sh. mar Krishn, Vishnu, Shiv agus Shakti.
Dia, maya agus an t-anam
Creideann daoine Hiondúcha nach bhfuil ach trí rud shíoraí ann: Dia, maya agus an t-anam.
Is ábhar fíorthábhachtach agus bunúsach é an gaol idir na trí rud shíoraí seo.[13]
Tá an t-anam gan teorainn, beag bídeach, agus diaga. Tá gaol diaga síoraí amháin idir Dia agus na hanamacha. Míníonn an Hiondúchas go bhfuil na hanamacha imithe go síoraí ó Dhia. Ach, toisc go bhfuil na anamacha diaga, tá tarraingt/gaol nádúrtha idir iadsan agus Dia. Ní bheidh anam sásta go dtí go mbaineann sé Dia amach.
Scrioptúir Hiondúcha
Is iad na 'Scrioptúir Hiondúcha' bunús an chreidimh Hiondúigh. Creideann daoine Hiondúcha go bhfuil na Scrioptúir síoraí.
Tá cuid maith Scrioptúr ann. Tá aidhm spioradálta éagsúla acu. Aidhm dheireanach na Scrioptúr Hiondúch ná Bhagwan a bhaint amach. Deirtear go bhfuil na Scrioptúir Hiondúcha uilíoch; tá daoine an domhain seo uilíoch freisin. Mar sin, caithfear go bhfuil modhanna spioradálta éagsúla acu.[14]: