Pekela (Grinslânsk: Pekel) is in gemeente yn de provinsje Grinslân. De gemeente ûntstie yn 1990 troch gearfoeging fan de plakken Alde - en Nije Pekela. Fan 2010 oant 2021 wie de gemeente ûnder de namme De Kompanjie amtlik fusearre mei Feandam. De gemeente hie op 1 jannewaris2024 12.538 ynwenners (boarne: CBS).
Skiednis
Tsjin de ein fan de 15e iuw liet de stêd Grins oan de kant fan it rivierke Pekel Aa in boarch bouwe om sa de macht yn 'e Ommelannen fuort te sterkjen. De kronykskriuwer Sicke Benninge hat it om 1530 hinne oer it slot by de Pekell.
Yn 1599 kochten fiif Fryske en Hollânske famyljes fean by de boarch oan en stiften dêr in feankoloanje, dy't neffens it rivierke de namme Pekela krige. Letter kocht de stêd Grins de grûn oan op om op grutskalige wize it lân oan te meitsjen. Troch it ferdjipjen fan de Pekel Aa en it oanlizzen fan wiken waard it fean ûntwettere. De turf dy't dêrnei stutsen wurde koe waard oant yn Emden en Hamburch ferkocht. Wol fiifhûndert feanarbeiders wiene dêr simmerdeis mei dwaande. Yn de twadde helte fan de 17e iuw wreide de feanterij oan de Pekel him nei it súdwesten ta út.
Topografyske kaart fan Pekela
De stêd Grins ferplichte de ferfeanters om nei it ôfstekken fan de turf de grûn geskikt te meitsjen foar lânbou. Sa ûntstie der greide en ek wat ikkerbou. Oan it begjin fan de 18 iuw waard it lintdoarp yn twa aparte doarpen ferdield: Alde Pekela (Leech Pekela) en Nije Pekela (Boppe Pekela), oant yn 1990 de beide plakken wer gearfoege waarden ta ien gemeente Pekela. Yn de 18e iuw wie it tal bewenners bot tanommen, sadat der twa tsjerken boud wurde koene: ien foar de kalvinisten en ien foar de lutheranen.
Om't bliken die dat de grûn net sa geskikt wie foar ikkerbou gyngen in soad boeren yn de twadde helte fan de 19e iuw oer op de ferbou fan fabryksierappels. Sa waard Pekela in sintrum foar de produksje fan striekarton, dat oant djip yn de jierren 1960 sa bleau. Fanwegen de minne omstannichheden koe it kommunisme ûnder de arbeiders yn dy kontreien op in soad sympaty rekkenje. Sûnt de jierren 1960 sette de mechanisaasje fan de striekartonyndustry en de lânbou útein. De reorganisaasjes hiene fûle stakingsaksjes fan gefolgen. De kommunist Fré Meis wie dêrby ien fan de foarmannen mar ek hie koe de delgong fan de yndustry net tefoarren komme.
