یک وسیله نقلیه کرایه‌ای عبارت است از یک خودرو یا هر نوع وسیله نقلیه دیگری که امکان سفر اشتراکی را فراهم می‌کند و یک یا تعداد بیشتری مسافر را بین مکانهای دلخواه مسافران (یا نزدیک به آنها) جابجا می‌کند.[۱]
وسایل نقلیه کرایه‌ای از سیستم حمل و نقل عمومی عادی متمایز هستند. در سیستم کرایه‌ای، مسافران آزادی زیادی در انتخاب محل و مسیر سفر و تعیین مبدأ و مقصد سفر دارند. در سیستم‌های عمومی حمل و نقل، مسیرها توسط سازمان یا شرکت تعیین می‌شود و مسافر از آن تبعیت می‌کند.
رایج‌ترین وسیله نقلیه برای کرایه در سراسر جهان تاکسی است؛[۲][۳] وسایل نقلیه دیگر برای کرایه عبارتند از: سه چرخه ریکشای رکابی،، موتور سیکلت، ون، مینی بوس، واگن، تاکسی هوایی و تاکسی آبی.
تاکسی شراکتی، paratransit، حمل و نقل پاسخگو، اتوبوسهای سبک عمومی، اتوبوسهای شاتل و مانند آن وسایلی هستند که بین تاکسی و اتوبوس‌ها قرار می‌گیرند و خصوصیاتی از هر دو را دارند.
سرویس‌های شاتل نیز از بسیاری از فرودگاه‌ها در سراسر جهان مسافران را بین ترمینال‌های ورودی و هتل‌های شهر جابجا می‌کنند.
حمل و نقل کرایه ای در ایران
در ایران تاکسی‌های دربستی، تاکسی‌های خطوط و تاکسی‌های گردشی در کنار تاکسی تلفنی به عنوان رایج‌ترین وسایل نقلیه کرایه ای به کار می‌روند. استفاده از موتور کرایه ای در شهر تهران و در مسیرهای پرترافیک رواج دارد. شرکت‌های مینی بوس رانی در بسیاری از شهرهای ایران فعالند. برای مثال تعداد مینی بوس‌های فعال در سیستم حمل و نقل درون‌شهری قم، در سال ۱۳۹۴ برابر با ۱۳۷ دستگاه بوده است. همچنین با پیشرفت تکنولوژی و دسترسی عموم مردم به اینترنت و تلفن همراه هوشمند، تاکسی‌های اینترنتی نیز در سراسر کشور تأسیس شدند که می‌توان به اسنپ و تپسی اشاره کرد.[۴]
