قلعه حمزه خانی مربوط دوره قاجاریه است که در شهرستان قیر و کارزین، بخش مرکزی، دهستان هنگام، ۲۰۰ متری شرق روستای هورز واقع است. با شمارهٔ ثبت ۲۶۶۲۰ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است.[۱]
قلعه حمزه خانی قلعه ای نظامی مربوط به دورهٔ قاجار در بخش مرکزی قیر و کارزین است این قلعه از دو بخش با مصالح کاملاً متفاوت تشکیل گردیده است؛ و ساختمان ضلع شمالی که عبارت است از بنایی دوطبقه در کنار برج نگهبانی که با استفاده از مصالح سنگ و ساروج ساخته شده است و طبقه زیرین که در واقع استبل اسب‌ها و محل استقرار میر آخور است و طبقه فوقانی که محل استراحت سربازان و نگهبانان است. در کنار این ساختمان دو طبقه برج نسبتاً بلند به ارتفاع هفت متر در دو طبقه قرار دارد که طبقه زیرین چند اتاق تو در تو و طبقه بالا در واقع محل استقرار سربازان برای نگهبانی و مراقبت از محیط پیرامون است. در این قسمت در هر چهار ضلع بنا روزنه‌های دید و تیرکش‌هایی تعبیه شده که به سربازان میدان دید کافی و امکان تیراندازی را از طریق این روزنه‌ها فراهم می‌کنند. این ساختمان به طور کامل از سنگ‌های بادبر و ملات گچ ساخته شده است، فضاهای اسطبل شامل محل استقرار، میر آخور و آخور اسب‌ها است. فضای اسطبل با استفاده از ستون‌های چهار گوش و طاق‌های ضربی و گنبدهای متعدد احداث شده‌است.
جستارهای وابسته
منابع
- کتاب گذری بر شهرستان‌های استان فارس صفحهٔ ۲۱
