فخرعظمی ارغون

فخرعظمی ارغون
نام اصلی
فخر عادل خلعتبری
زاده۱۲۷۷
طهران، ایران
درگذشته۱۳۴۵
واشینگتن دی‌سی، آمریکا
آرامگاهگورستان ابن بابویه
پیشهمعلم، روزنامه‌نگار، شاعر
زمینه کاریمعلم، روزنامه‌نگار، شاعر
ملیتایرانی
دلیل سرشناسیسردبیر روزنامهٔ آیندهٔ ایران، عضو حزب دموکرات ایران
فرزند(ان)سیمین، عادل‌نژاد، عادلفر، ترانه
پدر و مادرپدر: مرتضی‌قلی خان ارغون
مادر: قمر خانم معروف به عظمت‌السلطنه

فخرعظمی ارغون (فخر عادل خلعتبری) (۱۲۷۷–۱۳۴۵) روزنامه‌نگار و از شاعران صاحب‌نام ایران و مادر سیمین بهبهانی بود.

فخرعظمی از زنان پیشرو جنبش زنان ایران و از شاعران موفق زمان خود بود و در انجمن نسوان وطن‌خواه عضویت داشت (۱۳۰۴–۱۳۰۸). از سال ۱۳۱۱ سردبیر روزنامه آینده ایران بود و در سال ۱۳۱۴ مجله بانوان را منتشر کرد. او همچنین در زمان رضاشاه عضو فعال کانون بانوان و از شهریور ۱۳۲۰ از اعضای حزب دموکرات ایران بود.[۱][۲]

او در تأسیس مدارس دخترانه نیز نقشی چشمگیر داشت و خود زبان فرانسه تدریس می‌کرد و آموزگار رسمی آموزش و پرورش بود. سال‌ها در دبیرستان‌های ناموس، دارالمعلمات و نوباوگان تهران تدریس نمود تا اینکه در سال ۱۳۳۷ بازنشسته شد و برای سرپرستی فرزندانش به آمریکا رفت.[۱]

زندگی

فخرعظمی در سال ۱۲۷۷ ه‍.ش (۱۳۱۶ ه‍.ق) به دنیا آمد. پدرش مرتضی قلی خان ارغون ملقب به مکرم السلطان از خاندان خلعتبری بود و مادرش قمرخانم معروف به عظمت السلطنه[۱] فرزند میرزا محمد خان امیرتومان فرزند فتحعلی خان امین الملک (ایشیک آغاسی باشی دربار فتحعلی شاه قاجار و بیگلربیگی آذربایجان) فرزند امیر هدایت‌الله خان فومنی (حکمران نامدار و مقتدر گیلان در دوره زندیه و قاجاریه) بود.

فخر عظمی ارغون فارسی و عربی و فقه و اصول را در مکتب‌خانه خصوصی خواند و با متون نظم و نثر آشنایی کامل داشت و زبان فرانسه را نیز زیر نظر یک مربی سوئیسی آموخت و گواهینامه پایان تحصیلات مدرسه ژاندارک و مدرسه آمریکایی را هم اخذ نمود. او موسیقی سنتی ایرانی را هم نزد یک بانوی کلیمی به نام خانم جان مشاق فراگرفت.[۱]

او در سال ۱۳۰۳ ه‍.ش با عباس خلیلی (مدیر روزنامه اقدام) ازدواج کرد. سرآغاز این آشنایی یک غزل انقلابی با مطلع زیر بود که فخرعظمی برای روزنامه فرستاده بود:[۱]

مُلک را از خون خائن لاله‌گون باید نمودجاری از هر سوی کشور جوی خون باید نمود

فخرعظمی از عباس خلیلی دارای یک دختر به نام «سیمین» شد که با نام سیمین بهبهانی نامبردار گردیده‌است ولی این ازدواج در سال ۱۳۱۰ به جدایی انجامید.[۱]

فخرعظمی ارغون چندی بعد با عادل خلعتبری (مدیر روزنامه آینده ایران) ازدواج کرد و نام خود را به خواسته همسرش به «فخر عادل» تغییر داد و از همسر دوم خود صاحب سه فرزند[۱] به نام‌های عادل نژاد (غوغا) و عادل دخت (ترانه) و عادل فر (سهراب) شد.

فخرعظمی ارغون در سال ۱۳۴۵ در سن ۶۸ سالگی بدرود حیات گفت و مطابق وصیتش در گورستان ابن‌بابویه در جوار شیخ صدوق به خاک سپرده شد.

صد و پنجاه شعر از او (غزل، رباعی، قصیده و ترجیع‌بند) که در نشریات آن زمان چاپ شده بود موجود است.[۱]

صبا ز قول من این نکته را بپرس از مرد چرا ضعیفه در این ملک نام من باشد
اگر ضعیفه منم از چه رو به عهده منوظیفه پرورش مرد پیلتن باشد
به چشم «فخری» دانش ز بس که شیرین استهمیشه در طلبش همچو کوهکن باشد
هر وکیلی را که شد با زور و با زر انتخاباز درون مجلس شورا برون باید نمود

نخستین زن شاغل

در زمانی که استخدام زنان در پست‌های اداری معمول نبود و هیچ زنی به فکر اشتغال در ادارات و پست‌های اداری و دولتی نبود، فخرعظمی ارغون نخستین زن شاغل بود که در سال ۱۳۱۶ شمسی با سمت معاونت تعلیمات نسوان در وزارت فرهنگ و معارف وقت استخدام شد و در مدت یک سال فعالیت خود، تعدادی از زنان را برای همکاری در این حوزه انتخاب کرد. البته او به علت علاقه‌ای که به تدریس داشت از این کار دولتی استعفا داد و دوباره به شغل معلمی روی آورد و به مدت سه سال در دبیرستان پسرانه پهلوی زبان عربی تدریس کرد.[۳]

فعالیت‌ها

در سال ۱۳۰۳، فخرعظمی و گروهی از زنان روشنفکر مانند نورالهدی منگنه، محترم اسکندری، ملوک اسکندری و فخرآفاق پارسا هسته مرکزی «انجمن نسوان وطنخواه» را تأسیس کردند. هدف از این کار به دست آوردن حقوق برابر با مردان و امکان آموزش و پرورش دختران بود. در همین ایام انجمن توانست تعدادی از زنان با سواد را که مشتاق خدمت بودند به خدمت و عضویت بگیرد و هر کدام در انجمن مسئولیتی به عهده گرفتند.[۳]

در آن زمان سه یا چهار مدرسه دخترانه در تهران بیشتر نبود و ارغون در دو مدرسه دخترانه «ناموس» و «دارالمعلمات» زبان فرانسوی درس می‌داد و اوقات فراغتش را به خدمت رایگان در انجمن اختصاص داد.[۴][۵][۳]

علاوه بر سوادآموزی، آموزش نقاشی، گلدوزی، آشپزی، خیاطی و سایر کارهای هنری، کمک به زنان بی‌سرپرست، تهیه جهیزیه برای دختران نیازمند، دادن وام به افراد مستمند از دیگر فعالیت‌های انجمن بود. بعد از تعطیل شدن انجمن نسوان وطنخواه، فخر همراه با صدیقه دولت‌آبادی، هاجر تربیت، فخرآفاق پارسا، فاطمه سیاح، مه‌کامه محصص، بدرالملوک بامداد، همکاری خود را با کانون بانوان ادامه داد.[۴][۵]

فخرعظمی سالها مدیریت مدرسه بزرگسالان را به عهده داشت و با وجود مشکلات فراوان و هزینه‌های سنگین مدرسه هرگز راضی نمی‌شد مدرسه را تعطیل کند. او حتی با فروختن وسایلی که از خانه پدری برایش به ارث مانده بود تلاش می‌کرد مدرسه را حفظ کند.[۴][۵]

دختر وی سیمین بهبهانی می‌گوید:

«عجیب آنکه مادر با اصرار تمام از خورد و خوراک و پوشاک ما می‌کاست و مخارج مدرسه را می‌پرداخت.»[۴][۵]

فخرعظمی ارغون علاوه بر این کار در هر ماه یک تئائر هم در این مدرسه راه‌اندازی می‌کرد. بازیگران تئاتر خود خانم‌ها بودند و نمایشنامه را هم خودشان می‌نوشتند.

فخری مدتی هم مسئولیت سردبیری روزنامه «آینده ایران» را داشت. او بعد از سالها تدریس در مدارس تهران، در سال ۱۳۳۷ بازنشسته شد و برای سرپرستی فرزندانش به آمریکا رفت.[۴][۵]

شعر و موسیقی

فخرعظمی هنر موسیقی را از دایی‌اش ارفع‌الملک به ارث برده بود. او هم شعر می‌گفت و هم تار می‌نواخت. فخرعظمی ابتدا نزد خانم جان مشاق، ضمن آموزش تار هفت دستگاه موسیقی را فراگرفت سپس به پیشنهاد ارفع‌الملک نزد عبدالله دوامی معروف به عبدالله خان دودانگه رفت.

عبدالله خان دودانگه هفته‌ای یک روز می‌آمد و در اتاق مجاور که به اتاق دیگر راه داشت می‌نشست و گوشه‌ها و تصنیف‌ها را می‌خواند و فخر در اتاق خود همه را با تار می‌نواخت و اگر اشتباه می‌کرد، استاد از اتاق مجاور اشتباه او را یادآور می‌شد و به این ترتیب پس از مدتی با موسیقی آن‌چنان درآمیخت که در روزگار انزوا و تنهایی پناهگاه روحی و مونس تنهایی‌اش شد.[۴][۵]

فخرعظمی در سال ۱۲۹۶، در حالی که ۱۹سال بیشتر نداشت تصنیف زیر را سرود و عبدالله دوامی در دستگاه سه‌گاه روی آن آهنگ ساخت.[۴][۵]

زلف پر خم و چین را بر رخ از چه افکندی
جمع یک جهان دل را از چه رو پراکندی
با تبسم شیرین زان لبان چون یاقوت
رونق شکر بردی شور در دل افکندی
چون به دامنت جانا دست می‌نیارم زد
چاره نیست جز مردن، اندر آرزومندی…[۴][۵]

فخر بیشتر متناسب با شرایط اجتماعی روز شعر می‌نوشت و یادآور سروده‌هایش شاعران انقلاب مشروطه بودند که شور و هیجان زیادی در آن وجود داشت.

پانویس

  1. ۱٫۰ ۱٫۱ ۱٫۲ ۱٫۳ ۱٫۴ ۱٫۵ ۱٫۶ ۱٫۷ بنفشه حجازی، تذکره اندرونی
  2. الیز ساناساریان، جنبش حقوق زنان در ایران
  3. ۳٫۰ ۳٫۱ ۳٫۲ «فخرعظمی ارغون (فخر عادل خلعتبری) – یکی از نخستین بانوان روزنامه‌نگار ایرانی و مادر سیمین بهبهانی». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۵ ژانویه ۲۰۱۸. دریافت‌شده در ۵ مه ۲۰۱۷.
  4. ۴٫۰ ۴٫۱ ۴٫۲ ۴٫۳ ۴٫۴ ۴٫۵ ۴٫۶ ۴٫۷ «فخرعظمی ارغون». بایگانی‌شده از اصلی در ۵ اوت ۲۰۱۷. دریافت‌شده در ۴ مه ۲۰۱۷.
  5. ۵٫۰ ۵٫۱ ۵٫۲ ۵٫۳ ۵٫۴ ۵٫۵ ۵٫۶ ۵٫۷ «بررسی و پژوهش در مورد جنبش زنان». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۵ اوت ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۴ مه ۲۰۱۷.

منابع

Read other articles:

Este artículo o sección necesita referencias que aparezcan en una publicación acreditada.Este aviso fue puesto el 11 de noviembre de 2021. Софийски университет Universidad de Sofía Sobrenombre Universitas SerdicensisLema Ipsa scientia potestas estTipo Pública estatalFundación 1 de octubre de 1888 (135 años)Fundador 1st Grand National Assembly of BulgariaLocalizaciónDirección бул. „Цар Освободител“ 15Sofía, Bulgaria BulgariaCampus 18 ...

 

Danish railways diesel-electric locomotive DSB class MYVL MY 105 (former DSB MY 1145) in Holbæk.Type and originPower typeDiesel-electricBuilderNydqvist & Holm ABBuild date1954–1958, 1964–1965Total produced59SpecificationsConfiguration:​ • UIC(A1A)′(A1A)′Gauge1,435 mm (4 ft 8+1⁄2 in)Wheel diameter1,016 mm (40 in)Minimum curve90 m (300 ft)[1]Length18.90 m (62 ft 1⁄8 in)Width3.00 m (9&...

 

Jean Chapelain, salah satu dari lima pendiri Académie. Académie des inscriptions et belles-lettres (pengucapan bahasa Prancis: [akademi dez‿ɛ̃skʁipsjɔ̃ e bɛl lɛtʁ]) adalah perhimpunan terpelajar Prancis yang dikhususkan pada bidang humaniora, didirikan pada Februari 1663 sebagai salah satu dari lima akademi Institut de France. Sejarah Institut de France di Paris, pusat dari Académie des Inscription et Belles-Lettres Académie ini awalnya bernama Académie royale des Inscript...

This article needs additional citations for verification. Please help improve this article by adding citations to reliable sources. Unsourced material may be challenged and removed.Find sources: Disney Magicboard Online – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (May 2023) (Learn how and when to remove this template message) 2007 video gameDeveloper(s)ShandaPublisher(s)The Walt Disney CompanyPlatform(s)Microsoft WindowsReleaseCHN: December 10, 2007G...

 

Maleo paruh hitam Talegalla fuscirostris Status konservasiRisiko rendahIUCN22678568 TaksonomiKerajaanAnimaliaFilumChordataKelasAvesOrdoGalliformesFamiliMegapodiidaeGenusTalegallaSpesiesTalegalla fuscirostris Salvadori, 1877 Subspecies T. f. aruensis (Roselaar, 1994) T. f. meyeri (Roselaar, 1994) T. f. fuscirostris (Salvadori, 1877) T. f. occidentis (CMN White, 1938) DistribusiEndemikKabupaten Kepulauan Aru lbs Maleo paruh hitam, atau talegalla paruh hitam ( Talegalla fuscirostris ) adalah spe...

 

この記事の主題はウィキペディアにおける独立記事作成の目安を満たしていないおそれがあります。目安に適合することを証明するために、記事の主題についての信頼できる二次資料を求めています。なお、適合することが証明できない場合には、記事は統合されるか、リダイレクトに置き換えられるか、さもなくば削除される可能性があります。出典検索?: 新潮劇...

Radio station in Crossville, TennesseeWAEWCrossville, TennesseeFrequency1330 kHzProgrammingFormatTalk radioAffiliationsCBS News RadioPremiere NetworksSalem Radio NetworkWestwood OneOwnershipOwnerPeg Broadcasting[1]Sister stationsWCSV, WOWF, WPBXTechnical informationFacility ID14619ClassDPower1,000 watts day35 watts nightTransmitter coordinates35°57′1.00″N 85°2′9.00″W / 35.9502778°N 85.0358333°W / 35.9502778; -85.0358333Translator(s)See belowLinksWeb...

 

Provision of essential nutrients necessary to support human life and health For the journal, see Human Nutrition (journal). For nutrition not specific to humans, see Nutrition. This article's lead section may be too short to adequately summarize the key points. Please consider expanding the lead to provide an accessible overview of all important aspects of the article. (December 2021) Foods high in magnesium (an example of a nutrient) Human nutrition deals with the provision of essential nutr...

 

2012 compilation album by Janis JoplinThe Pearl SessionsCompilation album by Janis JoplinReleased2012RecordedSeptember 5 – October 3, 1970GenreBlues rock, country rock, funk rockLength2:13:31LabelColumbiaJanis Joplin chronology Blow All My Blues Away(2012) The Pearl Sessions(2012) Professional ratingsReview scoresSourceRatingAllmusic[1] The Pearl Sessions is a compilation album by Janis Joplin released in 2012. It contains alternate takes of the songs that constituted the al...

German politician Peter JahrMEPMember of the European ParliamentIncumbentAssumed office 14 July 2009ConstituencyGermanyMember of the BundestagIn office22 September 2002 – 27 September 2009ConstituencyDöbeln - Mittweida - Meißen IIMember of the Landtag of SaxonyIn office4 July 1990 – 22 September 2002ConstituencyMittweida 2 Personal detailsBorn (1959-04-24) 24 April 1959 (age 64)Burgstädt, GermanyPolitical party GermanChristian Democratic Union EU'Eu...

 

Gabrielle UnionUnion pada 2018LahirGabrielle Monique Union29 Oktober 1972 (umur 51)Omaha, Nebraska, Amerika SerikatKebangsaanAmerika SerikatAlmamaterUniversitas California, Los Angeles (Sarjana)PekerjaanPemeran, pengisi suara, aktivisTahun aktif1993–kiniSuami/istri Chris Howard ​ ​(m. 2001; bercerai 2006)​ Dwyane Wade ​(m. 2014)​ Anak4 Gabrielle Monique Union Wade (lahir 29 Oktober 1972)[1] adalah...

 

Leigh Marine Laboratory Marine laboratory in New Zealand The Leigh Marine Laboratory is the marine research facility for the University of Auckland in New Zealand.[1] The laboratory is situated in north eastern New Zealand, 100 kilometres (62 mi) north of Auckland city. The facility is perched on the cliffs overlooking the Cape Rodney-Okakari Point Marine Reserve that covers 5 kilometres (3.1 mi) of coastline from Cape Rodney to Okakari Point. History Leigh Marine Laboratory...

French footballer (born 1991) Nicolas de Préville De Préville in 2015Personal informationFull name Nicolas de Roussel de PrévilleDate of birth (1991-01-08) 8 January 1991 (age 32)Place of birth Chambray-lès-Tours, FranceHeight 1.82 m (6 ft 0 in)[1]Position(s) StrikerTeam informationCurrent team TroyesNumber 17Youth career1998–2001 Barjac2001–2005 Alès2005–2007 Caen2007–2008 Bagnols Pont2008–2009 IstresSenior career*Years Team Apps (Gls)2009–2013 Is...

 

Political party in Singapore Workers' Party Malay nameParti PekerjaChinese name工人党Gōngrén DǎngTamil nameபாட்டாளிக் கட்சிPāṭṭāḷik KaṭciAbbreviationWPChairpersonSylvia Lim Swee LianSecretary-GeneralPritam SinghVice-ChairmanMuhamad Faisal ManapFounderDavid MarshallFounded3 November 1957; 66 years ago (1957-11-03)Preceded byLabour FrontHeadquarters701 Geylang Rd #04-02 Singapore 389687Youth wingWorkers' Party Youth WingIdeolo...

 

Geriatric intensive-care unitSpecialtyIntensive care medicine[edit on Wikidata] Geriatric intensive care unit is a special intensive care unit dedicated to management of critically ill elderly. Origin Geriatric intensive care units began because the world population is aging. Geriatric medicine is distinct from adult or pediatric medicine, especially if they are critically ill. Geriatric medicine was not included in the curricula of undergraduate or advanced medical training until recentl...

Revolver Smith & Wesson Model 12 1976 S&W model 12-2TypeRevolverPlace of originUnited StatesProduction historyManufacturerSmith & WessonProduced1953–1986SpecificationsMass17 oz (482 grams) 2 inch (50.8 mm) barrel and 19 oz (539 grams) 4 inch (101.6 mm) barrelCartridge.38 SpecialActionDouble-actionFeed system6 round cylinder The Smith & Wesson (S&W) Model 12 is a .38 Special revolver on Smith & Wesson's medium-sized K-frame. It is an aluminium...

 

Stock exchange in Boston, Massachusetts, United States Boston Stock ExchangeTypeStock exchangeLocationBoston, Massachusetts, United StatesFounded1834 (1834)OwnerNasdaqCurrencyUnited States dollar The Boston Stock Exchange (now NASDAQ BX, formerly BSE) was a regional stock exchange formerly located in Boston, Massachusetts. It was founded in 1834, making it the third-oldest stock exchange in the United States. On October 2, 2007, NASDAQ agreed to acquire BSE for $61 million.[1] Hi...

 

European state (1806–1866) This article is about the former state in present-day Germany. For its ruling family, including its branches in present-day Netherlands and Luxembourg, see House of Nassau. For other uses, see Nassau. This article needs additional citations for verification. Please help improve this article by adding citations to reliable sources. Unsourced material may be challenged and removed.Find sources: Duchy of Nassau – news · newspapers · books...

Questa voce sull'argomento sessualità è solo un abbozzo. Contribuisci a migliorarla secondo le convenzioni di Wikipedia. Simbolo dell'eterosessualità. L'eterosessualità è un orientamento sessuale, che comporta l'attrazione emozionale, romantica e/o sessuale verso individui di sesso opposto.[1] Indice 1 Etimologia 2 Note 3 Bibliografia 4 Voci correlate 5 Altri progetti 6 Collegamenti esterni Etimologia Etero- deriva dal greco heteros, che significa differente (come ad esempio...

 

French philologist and philosopher For other uses, see Cassin. Barbara CassinBornLaura Cassin (1947-10-24) 24 October 1947 (age 76)Boulogne-Billancourt, FranceNationalityFrenchEducationLycée La FontaineAlma materUniversity of ParisEraContemporary philosophyRegionWestern philosophySchoolContinental philosophyInstitutionsAcadémie française Barbara Cassin (French: [kasɛ̃]; born 24 October 1947) is a French philologist and philosopher. She was elected to the Académie fran...

 

Strategi Solo vs Squad di Free Fire: Cara Menang Mudah!