شرکت فولاد مبارکهٔ اصفهان، بزرگترین واحد صنعتی شبه‌دولتی در ایران و بزرگترین فولادساز خاورمیانه و شمال آفریقا است[۲]، که در جنوب شهر کَرکِوَند و جنوب‌غربی شهر مبارکه قرار دارد. فولاد مبارکه هم‌اکنون محرک بسیاری از صنایع بالادستی و پایین‌دستی است. فولاد مبارکه در ۱۱ دوره جایزهٔ ملی تعالی سازمانی و ۶ دوره جایزهٔ شرکت دانشی در کشور رتبهٔ نخست را به‌دست آورده است و همچنین این شرکت در سال ۱۳۹۱ برای نخستین‌بار به عنوان تنها شرکت ایرانی با کسب امتیاز ۶۵۴ تندیس زرین جایزهٔ ملی تعالی سازمانی را از آن خود کند. این رتبه برای دومین‌بار با امتیاز ۶۸۲ در سال ۱۳۹۳ تکرار شد و شرکت فولاد مبارکه به عنوان سازمان سرآمد سال برگزیده شد. حضور در میان ۲۵ شرکت برتر دانشی آسیا مانند سامسونگ، تویوتا، آریا بارون و … برای نخستین‌بار در خاورمیانه (در سال‌های ۲۰۱۵ و ۲۰۱۷) از دیگر افتخارات چند سال گذشتهٔ این شرکت است.
گروه شرکت‌های فولاد مبارکهٔ اصفهان اکنون مواد اولیهٔ بیش از ۳٬۰۰۰ کارخانه و کارگاه تولیدی کشور در صنایع لوله و پروفیل، نفت، گاز و پتروشیمی، خودرو، موتورهای الکتریکی، لوازم خانگی، فلزی سبک و سنگین، ساختمانی، غذایی، کشتی‌سازی و سازه‌های دریایی و … را تأمین می‌نماید. شرکت هر ساله بخشی از محصولات خود را در راستای ارتقای کیفیت، برآورده نمودن نیازهای ارزی و حضور مستمر در بازارهای جهانی و توسعهٔ آن صادر می‌کند و با توجه به اعتبار کسب شده در بازار جهانی هم‌اکنون پتانسیل و اعتبار لازم جهت صادرات به بیش از ۳۸ کشور جهان را دارد.[۳]
این مجتمع در ۷۵ کیلومتری جنوب‌غربی شهر اصفهان، در زمینی به وسعت ۳۵ کیلومترمربع (۱۷ کیلومتر مربع سالن تولید) استقرار یافته است و دارای ظرفیت تولید سالانهٔ ۱۰٫۳ میلیون تن (پایان سال ۹۷ در گروه فولاد مبارکه) شامل انواع محصولات فولادی تخت، گرم و سرد نوردیده، قلع‌اندود، گالوانیزه و رنگی از ضخامت ۰٫۱۸ تا ۱۶ میلی‌متر می‌باشد شرکت فولاد مبارکه در آبان ماه سال ۱۴۰۱ موفق به تولید فولاد ضدزنگ (استنلس استیل) که یکی از پرکاربردترین آلیاژهای فولاد است، شده است
فولاد مبارکه یکی از معدود شرکت‌های فولادسازی ایران است که توانسته مالک زنجیره کاملی در تولید فولاد از معدنکاریسنگآهن تا نورد فولاد و تولید انواع محصولات پوشش‌دار و تخت باشد.
این شرکت در سال ۱۳۹۹ موفق به کسب بیش از ۵۸هزارمیلیارد تومان سود خالص شده است که با این اوصاف به یکی از سودآورترین شرکت‌های ایران بدل گشته است.
لازم به ذکر است این شرکت با دریافت انرژی هایی همچون گاز و برق به صورت کاملا ارزان باعث افتخار آفرینی تولید گران خود می باشد درصورتی که اگر انرژی و مواد اولیه را به قیمت جهانی جهت تولید محاسبه کنند شرکت یک شرکت زیانده می باشد ،علیرقم حمایت های بسیار از این شرکت مشاهده می گردد همانند کارخانه جات خودرو سازی ساز و کار زیانده را پیش گرفته است ۱۴۰۳.
تاریخچه
شرکت فولاد مبارکهٔ اصفهان در ۲۳ دی‌ماه ۱۳۷۱ بهره‌برداری شد و اکنون یکی از بزرگترین واحدهای صنعتی و بزرگترین مجتمع تولید فولاد در ایران است. این شرکت در زمینی به مساحت ۳۵ کیلومتر مربع در نزدیکی شهر مبارکه و در ۷۵ کیلومتری جنوب غربی شهر اصفهان واقع شده است.[۴]
نخست هدف از ساخت مجتمع فولاد مبارکه، طرح‌توسعه ذوب‌آهن اصفهان بوده که پس از انقلاب طرح ساخت آن به‌شکل شرکتی مستقل از ذوب‌آهن به اجرا درآمد. به‌علاوه در طرح اولیه که پیش از انقلاب تدوین گردید قرار بود تجهیزات و ماشین‌آلات فولاد مبارکه توسط ماشین‌سازی اراک ساخته شود.[۵]
عملیات اجرایی این مجتمع در سال ۱۳۶۰ آغاز گردید و در دوران جنگ ایران و عراق و در حالی که منطقه زیر حملات هوایی جنگنده‌های عراقی بود، به‌دست صنعتگران ایرانی ادامه یافت. فعالیت‌های ساختمانی و فنی اجرا شده در دوران ساخت این مجتمع در خاورمیانه در نوع خود کم‌نظیر بوده و نزدیک به ۱۸ میلیون و ۷۰۰ هزار متر مکعب خاکبرداری و بالغ بر یک میلیون و ۸۴۵ هزار متر مکعب بتن‌ریزی، یک میلیون و ۸۰۰ هزار متر مربع قالب‌بندی و ۸۰ هزار تن آرماتور، حدود ۱۵۰ هزار تن اسکلت فلزی، یک میلیون متر مربع نصب پوشش و بالغ بر ۵۰۰ هزار تن تجهیزات و ماشین‌آلات در آن نصب گردیده است.[۶]
نخستین کورهٔ قوس الکتریکی واحد فولادسازی این مجتمع در مهرماه سال۱۳۷۰ راه‌اندازی شد[۷] و در ۲۳ دی‌ماه سال ۱۳۷۱ خطوط تولید این کارخانهٔ بزرگ توسط رئیس‌جمهور وقت افتتاح گردید؛ با ورود محصولات فولادی این شرکت به بازار و افزایش تدریجی تولید تا سقف ظرفیت اسمی ۴٫۲ میلیون تن بخش عمدهای از نیاز کشور به این کالای استراتژیک بر طرف گردید. این شرکت در سال‌های پس از رسیدن به ظرفیت اسمی با کسب تجربه و توانمندی اقتصادی برای پاسخگویی به نیاز روزافزون بازار داخلی و خارجی و استفاده بهینه از تجهیزات و ماشین‌آلات تولیدی موجود اقدام به برنامه‌ریزی برای افزایش تولید در قالب طرح‌های توسعه نمود و با استفاده از منابع مالی حاصل از فروش داخلی و ارزی شرکت و استفاده از اعتبارات مالی، ریالی و ارزی، نخستین مرحلهٔ طرح‌های توسعهٔ زیر سقف داخل شرکت را اجرا نمود و ظرفیت خود را به ۴٫۵ میلیون تن و سپس در سال ۱۳۹۵ به ۲٫۷ میلیون تن رسانید. در نیمهٔ اول سال ۱۳۹۶ در کل گروه فولاد مبارکه ظرفیت به ۳٫۱۰میلیون تن ارتقاء یافت. تولید ۸٫۱۲ میلیون تن فولاد تا سال ۱۳۹۸ و ۲۵ میلیون تن در افق ۱۴۰۴ در کل گروه برنامه‌ریزی نموده است. شرکت فولاد مبارکه از شرکت‌های پیشرو ایرانی است که در زمینهٔ تولید ورق فولادی فعالیت می‌نماید. این شرکت با مأموریت «ایفای نقش محوری در توسعهٔ صنعتی، اقتصادی و اجتماعی کشور و ارتقای سطح فناوری صنعت فولاد، به عنوان سازمانی جهان تراز» حدود پنجاه درصد از فولاد کشور را با ایجاد اشتغال مستقیم و غیرمستقیم برای ۳۵۰٬۰۰۰ نفر تولید می‌نماید. به‌طوری‌که این شرکت دارای رکورد تولید ۵٫۷ میلیون تن انواع محصولات فولادی تخت گرم و سرد نوردیده، قلع‌اندود، گالوانیزه و رنگی از ضخامت ۰٫۱۸ تا ۱۶ میلی‌متر و تختال با احتساب تولید فولادسازی در مجتمع فولاد سبا و مجتمع فولاد هرمزگان می‌باشد.
گروه شرکت‌های فولاد مبارکهٔ اصفهان اکنون مواد اولیهٔ بیش از ۳٬۰۰۰ کارخانه و کارگاه تولیدی کشور در صنایع لوله و پروفیل، نفت و گاز و پتروشیمی، خودرو، موتورهای الکتریکی، لوازم خانگی، فلزی سبک و سنگین، ساختمانی، غذایی، کشتی‌سازی و سازه‌های دریایی و … را تأمین می‌نماید. شرکت هر ساله بخشی از محصولات خود را در راستای ارتقای کیفیت، برآورده نمودن نیازهای ارزی و حضور مستمر در بازارهای جهانی و توسعهٔ آن صادر می‌کند و با توجه به اعتبار کسب شده در بازار جهانی هم‌اکنون پتانسیل و اعتبار لازم جهت صادرات به بیش از ۳۸ کشور دنیا را دارد.
فولاد مبارکه از واحدهای صنعتی پرمصرف آب اصفهان به‌شمار می‌آید. مصرف آب این کارخانه در کمترین میزان خود، ۱٫۵٪ از دبی زاینده‌رود برابر سالانه ۲۳ میلیون متر مکعب در سال است و خود یکی از عوامل کم‌آبی زاینده‌رود شناخته می‌شود.[۸][۹]
ایرنا در گزارشی از تأثیرات این کارخانه در آلودگی هوا نوشت که اصفهان در دشت فرودست و پست جغرافیایی قرار دارد و صنایعی مانند فولاد مبارکه در مسیر باد قرار دارد و آلودگی ناشی از این کارخانه هوای شهر اصفهان را تحت شعاع قرار می‌دهد.[۱۰]
مردم شهرستان مبارکه سال‌ها نسبت به آلایندگی این کارخانه اعتراض داشتند و با فشارهای مدیران فولاد مبارکه، بیش از ۷ سال پروندهٔ فولاد مبارکه در محیط‌زیست نیمه‌کاره مانده بود که سرانجام با دستور لاریجانی این توقف به سرانجام رسید و اعلام شد که طبق تحقیقات و شکایت مردم بیماری‌هایی مانند ام اس، سرطان و سکته و مشکلات زیست‌محیطی ارتباط مستقیمی با این کارخانه دارد. گندله‌سازی فولاد مبارکه، مصرف روزانهٔ ۹ میلیون متر مکعب گاز و پسماند خروجی این شرکت از عواملی هستند که اثبات می‌کند کارخانهٔ فولاد مبارک آلاینده است؛ همچنین این پسماندها زمین‌های کشاورزی اطراف این شرکت را آلوده کرده است[۱۱][۱۲] همچنین در کارخانه همواره گازهای خطرناکی چون گازهای خردلی، نارنجی، آبی و مشکی مشاهده می‌شده است.[۱۳]
در مردادماه ۱۴۰۱ گزارش تحقیق و تفحص مجلس شورای اسلامی از فولاد مبارکه اصفهان در ۲۹۷ صفحه منتشر شد. در این گزارش ۹۰ عنوان تخلف، انحراف و تحمیل خسارت و توزیع رانت بالغ بر صدها هزار میلیارد ریال و همچنین ضعف‌های ساختاری و نواقص قانونی مورد رسیدگی قرار گرفته است. این تخلفات در ۵ سرفصل منابع انسانی و استخدام، خرید و قراردادها، تولید و فروش، مسؤولیت‌های اجتماعی و حقوقی و مدیریتی دسته‌بندی شده که بیشترین حجم تخلف مالی در بخش فروش احراز شده است.[۱۴][۱۵]
این شرکت از سال ۱۳۹۷ با مشکلات بسیاری مواجه شده که علت اصلی آن در سوء مدیریت، به‌کارگیری مدیران بازنشسته و تبانی پشت پرده و فسادهای احتمالی در انعقاد قراردادها و نادیده گرفتن منافع مجتمع و سهامداران بورسی آن است که تخلفات متعددی را در این مجتمع صنعتی رقم زده است. گزارش حاضر بخشی از نتایج گزارش ۳۰۰ صفحه‌ای تحقیق و تفحص از این گروه اقتصادی است. طبق گزارش تحقیق و تفحص، رقم تخلفات ۹۱ هزار و ۸۷۳ میلیارد تومان است.[۱۶] به گفته حسین میرزایی، رئیس گروه تحقیق و تفحص مجلس، تنها در یک مورد ۸ هزارتن فولاد به یکی از فوتبالیست‌ها داده شده است. [۱۷]
جوایز و عنوان‌ها
این آمار تنها جوایز سال‌های ۱۳۹۴ تا ۱۳۹۶ را در بر می‌گیرد.
رتبه نخست در ۱۱ دوره جایزهٔ ملی تعالی سازمانی (EFQM)
تولیدات و اشتغال‌زایی
تولیدات عام و مشهور
تولید محصولات گرم نوردیده و اسیدشویی شده
مصارف: لوله‌های انتقال سیالات، لوله و پروفیل ساختمانی، مخازن و ظروف تحت فشار اسکلت فلزی سنگین، وسایل و ماشین‌آلات صنعتی، ماشین‌آلات حمل و نقل سنگین و سبک، صنایع فلزی
تولید محصولات سرد نوردیده:
مصارف: خودروسازی، لوازم بهداشتی خانگی، مخازن و کانتینرهای حمل مایعات صنایع الکتریکی
تولید محصولات پوشش دار:
مصارف: صنایع بسته‌بندی (قوطی سازی)، صنایع فلزی سبک، لوازم بهداشتی و خانگی، صنایع الکتریکی، ساخت کانتینر
تولید و بهره‌برداری
افزایش تولید فولاد خام از ۶٫۶ میلیون تن در سال ۱۳۹۱ به ۸٫۶ میلیون تن در سال ۱۳۹۶ (پیش‌بینی) در گروه فولاد مبارکه (رشد ۳۰ درصدی)
افزایش تولید آهن اسفنجی از ۶٫۷ میلیون تن در سال ۱۳۹۱ به ۱۱ میلیون تن در سال ۱۳۹۶ (پیش‌بینی) در فولاد مبارکه (رشد ۶۰ درصدی)
کسب رکوردهای متوالی روزانه، ماهیانه و سالیانه در خطوط مختلف شرکت
تولید بیش از ۴٫۸ میلیون تن تختال در فولاد هرمزگان از سال ۱۳۹۲ تا سال ۱۳۹۵
تولید بیش از ۴٫۸ میلیون تن تختال در فولاد هرمزگان از سال ۱۳۹۲ تا سال ۱۳۹۵
افزایش صادرات محصولات فولادی از ۱٫۱ میلیون تن در سال ۱۳۹۲ به رکورد ۱٫۸ میلیون تن در سال ۱۳۹۴ و ۱٫۵ میلیون در سال ۱۳۹۵ در شرکت فولاد مبارکه
افزایش تولید محصولات ویژه از ۲۱ درصد کل تولید در سال ۱۳۹۲ به ۳۰ درصد در سال ۱۳۹۵
رکورد چشمگیر تولید ۷٫۵ میلیون تن گندله در فولاد مبارکه (رکورد پیشین ۷٫۲۵ میلیون تن)
رشد ۱۶ درصدی تولید آهن اسفنجی در ۶ ماههٔ اول ۹۶ در گروه فولاد مبارکه نسبت به مدت مشابه سال پیشین
رشد ۱۵ درصدی تولید فولاد خام در ۶ ماههٔ اول ۹۶ در گروه فولاد مبارکه نسبت به مدت مشابه سال پیشین
بومی‌سازی تولید و حمایت از تولید ملی
پس از نام‌گذاری سال‌های اخیر دربارهٔ اقتصاد مقاومتی توسط رهبر انقلاب اسلامی، فولاد اصفهان اقدام به بومی‌سازی کلیهٔ قطعات، مواد و تجهیزات در فولاد مبارکه می‌کند؛ به این ترتیب در دههٔ هفتاد و هشتاد، ۴۳٪ و ۶۲٪ آن بومی بود. این آمار در سال ۹۰ تا ۹۲ به ۸۰٪ رسید، از سال ۹۲ تا ۹۴ به ۸۲٫۴٪ رسید و میان سال‌های اخیر (۹۴ تا ۹۶) به ۸۵٫۳٪ رسید.
اشتغال‌زایی
جدول اشتغال ایجاد شده توسط فولاد اصفهان، به‌صورت مستقیم و غیر مستقیم
عنوان
نفر
اشتغال مستقیم در ظرفیت کنونی فولاد مبارکه (۷٫۲ میلیون تن)
۱۲٬۰۰۰
اشتغال مستقیم در ظرفیت کنونی فولاد سبا (۱٫۶ میلیون تن)
۱٬۶۰۰
اشتغال مستقیم در ظرفیت کنونی مجتمع فولاد هرمزگان
۱٬۷۰۰
اشتغال در شرکت‌های خدماتی سه مجتمع فولادسازی
۷٬۰۰۰
اشتغال در کارخانهٔ گندله‌سازی سنگان (۵ میلیون تن)
۶۰۰
اشتغال غیرمستقیم در گروه فولاد مبارکه
۳۳۰٬۰۰۰
جمع اشتغال مستقیم و غیرمستقیم فولاد مبارکه اصفهان
۳۵۲٬۲۹۰
جدول اشتغال‌زایی شرکت فولاد مبارکه اصفهان براساس آمار سال ۱۳۹۶ تولید شده است.
فروش و بازاریابی
شرکت فولاد مبارکه از پیشگامان تدوین و توسعهٔ فروش به صورت اعتبار اسنادی ریالی با همکاری نظام بانکی کشور بوده است. با توجه به اینکه اغلب صنایع پایین دستی فولاد جزو صنایع کوچک و متوسط بوده و اساسی‌ترین نیاز آن‌ها تأمین منابع مالی جهت سرمایه در گردش می‌باشد، به این روی به سرعت استفاده از این روش نوین پرداخت در میان مشتریان شرکت فولاد مبارکه گسترش یافت. به‌طوری‌که در سال ۹۵ بیش از ۶۱ درصد فروش شرکت به این روش انجام گردید. شرکت فولاد مبارکه در راستای سیاست‌های اقتصاد مقاومتی و کمک به تولیدکنندگان داخلی با در نظر گرفتن شرایط مالی مشتریان اقدام به پذیرش اعتبار اسنادی با دوره‌های بلند مدت (تا حداکثر ۳ ماهه) با بهره‌های پایین‌تر از نرخ بهره‌های بانکی نمود تا مشتریان شرکت بتوانند پس از تولید و فروش محصولات خود اقدام به تسویه حساب نمایند و فرایند تولید داخلی دچار چالش نشود. از طرف دیگر مشتریان در این روش با توجه به منافع خود امکان گشایش اعتبار اسنادی ریالی در بانک‌های مختلف را داشته و از این نظر محدودیتی ندارند.
به موازات موضوع توسعهٔ فروش به روش اعتبار اسنادی ریالی در داخل، به منظور ارزآوری و فروش محصولات مازاد بر نیاز صنایع داخلی، شرکت فولاد مبارکه اقدام به توسعهٔ بازارهای صادراتی خود در اروپا، کشورهای شرق آسیا و آفریقا نموده است. فعالیت‌های شرکت فولاد مبارکه باعث تقویت برند شرکت و کسب اعتبار ملی در میان شرکت‌های مصرف‌کنندهٔ فولاد در سطح اروپا و آسیا گردیده است. اهمیت موضوع صادرات زمانی روشن می‌شود که برنامه‌های توسعهٔ شرکت و چشم‌انداز تولید فولاد کشور نشان از فزونی عرضه بر تقاضای داخلی محصولات فولاد داشته و در این شرایط عدم توان شرکت‌های فولادی در صادرات محصولات تولیدی به معنای نابودی شرکت‌ها و باعث خروج ارز از کشور و کاهش درآمد ملی خواهد بود.
فعالیت‌های پژوهشی
همکاری پژوهشی با بیش از ۱۱۰ دانشگاه، مرکز پژوهشی و شرکت دانش‌بنیان
انجام ۹۴۸ پروژهٔ پژوهشی کاربردی با سرمایه‌گذاری ۲۴۶ میلیارد ریال و ۹۰ پروژهٔ پژوهشی کاربردی در دست اجرا با اعتبار ۵۱ میلیارد ریال
منافع اقتصادی و صرفه‌جویی محاسبه شده حاصل از فعالیت‌های پژوهشی: بالغ بر ۱٬۳۲۰ میلیارد ریال
جلب مشارکت بیش از ۲٬۷۰۰ نفر از استادان و پژوهشگران و دانشجویان در اجرای پروژه‌های پژوهشی شرکت
جلب مشارکت فعال بیش از ۹۵۰ نفر از کارشناسان و مدیران شرکت در انجام فعالیت‌های پژوهشی شرکت
ارائهٔ بیش از ۴۲۰ مقالهٔ علمی از فعالیت‌های پژوهشی در همایش‌های ملی و بین‌المللی و مجلات علمی
برگزاری بیش از ۹۸۰ سمینار و سخنرانی‌های تخصصی مرتبط با پروژه‌های پژوهشی
توان اقتصادی و مالی
۱. انجام سرمایه‌گذاری ۷٬۰۰۰ میلیارد ریالی در راستای تحقق استراتژی ایجاد توازن در زنجیرهٔ ارزش گروه فولاد مبارکهٔ اصفهان با خرید و افزایش سهم در شرکت توسعهٔ معادن و فلزات.
مشارکت در افزایش سرمایه و کسب کرسی‌های مدیریتی در شرکت‌های استراتژیک در طول زنجیرهٔ ارزش.
تسویهٔ کلیهٔ بدهی‌های مالیاتی قطعی شده با سازمان امور مالیاتی در راستای ایفای نقش مسئولیت‌های اجتماعی شرکت و پیشبرد اهداف اقتصاد مقاومتی.
۴. تأمین منابع ارزی-ریالی مورد نیاز شرکت به میزان سالیانه ۱٬۰۰۰ میلیارد تومان و پرداخت تعهدات ارزی شرکت علیرغم محدودیت‌های بانکی در داخل و خارج کشور.
۵. تدارک فاینانس جهت اجرای طرح‌های توسعهٔ گروه فولاد مبارکهٔ اصفهان
۶. کاهش هزینه‌های مالی شرکت از طریق جایگزینی تسهیلات با نرخ ۲۴ درصد به ۱۸ درصد.
۷. آموزش و به‌کارگیری استانداردهای بین‌المللی گزارشگری مالی (IFRS) جهت ارائهٔ صورت‌های مالی گروه تلفیقی فولاد مبارکه برای نخستین‌بار.
۸. تهیه و ارائهٔ گزارش بهای تمام شده در موعد مقرر و اجرای کامل سیستم خدمات و همچنین راه‌اندازی فاز ۱ هزینه‌یابی آماری.
همکاری و انتقال دانش در جهت اجرای سیستم حسابداری بهای تمام شده تاریخی فولاد هرمزگان و همکاری در اجرای دقیق‌تر سیستم بهای تمام شده محصولات خاص.
تهیهٔ بودجهٔ جامع شرکت براساس گزینه‌های مختلف تولید و فروش به منظور انتخاب اقتصادی‌ترین گزینه.
تهیهٔ بودجهٔ تلفیقی شرکت و ارائهٔ آن به سازمان بورس.
۱۲. اعمال هدف‌گذاری کاهش هزینه‌ها در راستای تحقق سود مورد انتظار سهامداران و کنترل و پایش آن در طی سال ۱۳۹۶.
۱۳. اتخاذ تدابیر و راهکار لازم جهت تسهیلات در وصول منابع حاصل از صادرات و پرداخت مصارف ارزی.
محیط زیست
شرکت فولاد مبارکه، در سال ۱۳۹۴ از فهرست صنایع آلاینده خارج شد. این شرکت همچنین با دریافت تندیس بنیاد جهانی انرژی، لوح تقدیر جامعهٔ مدیریت سبز اروپا را دریافت کرد. در سال ۹۵، گواهینامهٔ استاندارد مدیریت انرژی (50001 ISO) را دریافت کرد. پس از افزایش غبارهای آلایندهٔ هوا، این شرکت ۲۰۰ میلیارد تومان برای تجهیز غبارگیرها سرمایه‌گذاری کرد و برای نگهداری و تعمیر تجهیزات فوق، ۲۰ میلیارد تومان هزینه می‌کند.
این شرکت در راستای سیاست‌های بهبود وضعیت محیط زیستی اطراف خود، مبلغ ۳۰۰ میلیارد تومان برای طرح جمع‌آوری و هدایت پساب‌های شهرهای مجاور و ارتقا تصفیه‌خانهٔ پساب‌های آن شهرها، با هدف بهبود وضعیت زیست‌محیطی منطقه پرداخت می‌کند. این شرکت برای حفظ محیط زیست، ۱۰٪ حمل نقل محصولات خود را به صورت ریلی کرد.
فولاد مبارکه رکورد دار جهانی صرفه‌جویی در مصرف آب با کاهش ۶۸ درصدی و مصرف تنها ۵٫۱٪ آب حوزهٔ آبریز زاینده‌رود توسط بازچرخانی و اجرای پروژه‌ها داراست. فولاد مبارکه، با احداث تصفیه‌خانهٔ پساب صنعتی و بهداشتی فولاد سبا، استخر ذخیرهٔ آب و دریاچهٔ مصنوعی در فولاد سبا به تصفیهٔ آب کمک کرد. فولاد، نصب و راه‌اندازی سیستم‌های به هنگام پایش آلاینده‌ها و وضعیت تصفیه‌خانهٔ پساب (Online Monitoring) را در اولویت قرار داد و مشارکت در برنامه‌های کاهش گازهای گلخانه‌ای از طریق پروژه‌های CDM را آغاز نمود.
پیرو همین فعالیت‌های محیط زیستی، گواهینامهٔ مشارکت در برنامهٔ کاهش گاز گلخانه‌ای از طرف انجمن جهانی فولاد «world steel» به شرکت فولاد مبارکه از سال ۲۰۱۱ تا ۲۰۱۶ میلادی اهدا شد. این شرکت همچنین پس از زلزله کرمانشاه ۹۶، ۲۶۰ کانکس را برای مردم کرمانشاه ارسال نمود.[۱۱]
حواشی مرتبط با زاینده رود
فولاد مبارکه یکی از بزرگترین مصرف کنندگان آب در اصفهان است و از آب رودخانه زاینده رود برای مصارف صنعتی خود استفاده می کند. همین موضوع سبب انتقاد دوستداران محیط زیست و کشاورزان نسبت به فعالیت این مجموعه صنعتی در اصفهان شده است. [۱۸] همچنین علیرغم سرمایه گذاری این شرکت برای انتقال آب دریای عمان، گفته می شود پروژه های توسعه این شرکت که غالبا آب بر است به سرعت در حال اجراست.
فولادهای تولیدی (تختال) در شرکت فولاد هرمزگان عمدتاً فولادهای کربنی برای کاربرد نورد به صورت گرم و سرد می‌باشد. تختال‌های تولیدی این شرکت عمدتاً در خطوط نورد گرم جهت کاربری پروفیل‌سازی، لوله‌های آب، نفت و مخازن تحت فشار و قطعات سنگین فولادی مورد استفاده قرار می‌گیرد و ورق‌های تولیدی در نورد سرد جهت کاربری ورق بدنهٔ خودرو، بدنهٔ لوازم خانگی و همچنین کاربردهای ویژه مانند ورق‌های قلع اندود و گالوانیزه می‌باشد. با بهره‌برداری کامل از این شرکت، کشور در زمینهٔ تختال عریض به خودکفایی خواهد رسید. محصولات این شرکت مطابق با استانداردهایی نظیر ISIRI (استاندارد ملی ایران)ASTM , SAE/AISI,API (آمریکا)، Bs (انگلستان)، DIN (آلمان)، EN (بین‌المللی)، JIS (ژاپن) و ISG (استاندار داخلی) تولید می‌شود.
تعداد کارکنان: ۱٬۶۷۳ نفر
شرکت صنایع معدنی فولاد سنگان خراسان
شرکت سنگان با هدف تأمین مواد اولیهٔ صنعت فولاد کشور شامل کنسانتره آهن و گندله، واحد گندله‌سازی ۵ میلیون تنی خود را در زمینی به مساحت ۲۴ هکتار با سرمایه‌گذاری حدود ۱٬۲۰۰ میلیارد تومان در مدت ۳۶ ماه در مرداد ماه ۱۳۹۶ راه اندازی نمود. در این طرح که با ۲۳٬۴۵۰ تن تجهیزات و اسکلت فلزی، خاکبرداری ۴۰۰ هزار متر مکعب و بتن‌ریزی ۲۸٬۵۰۰ متر مکعب انجام شده، گندله مورد نیاز زنجیرهٔ تولید فولاد گروه فولاد مبارکه تأمین می‌گردد.
واحد کنستانتره سنگ آهن این شرکت نیز با ظرفیت ۵ میلیون تن در حال ساخت می‌باشد و در سال ۱۳۹۷ به بهره‌برداری خواهد رسید.
تعداد کارکنان: ۱۷۰ نفر
شرکت فولاد سفید دشت چهارمحال بختیاری
تولید آهن اسفنجی، تختال نازک و تولید ورق به ظرفیت یک میلیون تن
تعداد کارکنان:
اشتغال دوران ساخت: به‌طور متوسط ۵۰۰ نفر
اشتغال هنگام بهره‌برداری: ۴۵۰نفر مستقیم، ۱٬۵۰۰ نفر غیر مستقیم
واحدهای در حال توسعه: فولاد سازی و ریخته‌گری مداوم
بیلت سازی
نورد سرد (پروژه)
شرکت ورق خودرو چهارمحال و بختیاری
تولید انواع ورق گالوانیزه جهت مصارف صنعتی و خودرو با ظرفیت ۴۰۰ هزار تن در سال
تعداد کارکنان: ۳۰۰ نفر
شرکت بین‌المللی مهندسی سیستم‌ها و اتوماسیون (ایریسا)
پیاده‌سازی و پشتیبانی راهکار یکپارچهٔ IRISA IS-Suite (پوشش‌دهندهٔ نیازمندی‌های لایه‌های مدیریت و عملیات سازمان)
پیاده‌سازی و پشتیبانی سیستم‌های ERP استاندارد با مشارکت شرکت‌های مجرب خارجی طراحی، پیاده‌سازی و اجرای سیستم‌های اطلاعاتی جامع و یکپارچه متناسب با نیاز مشتری
استقرار سامانه اتوماسیون ورزش که باعث صرفه جویی عظیم و همچنین خدمات دهی مناسب و عدالت محور به تمام پرسنل و خانواده آنان و همچنین پرسنل و خانواده پیمانکار شده است.
شرکت‌های زیر مجموعه ایریسا
شرکت مهندسی سامانه‌های پشتیبان تصمیم (تاکبن)
شرکت مهندسی شاخص کنترل اسپادان
شرکت بین‌المللی آموزش علوم فناوری اطلاعات سروش سپاهان (سیتکو)
تأمین مواد اولیهٔ مورد نیاز صنعت فولاد با تمرکز بر تأمین سنگ آهن، آهک و دولومیت
تعداد کارکنان: ۱۲۴ نفر
شرکت فلز تدارک
بازرگانی، واردات و صادرات انواع محصولات فولادی و تأمین مواد اولیهٔ صنعت فولاد
تعداد کارکنان: ۱۰ نفر
شرکت نوین الکترود ارکان
تولید الکترود گرافیتی به منظور قطع حلقهٔ وابستگی صنعت فولاد کشور به خارج از کشور و بی‌نیاز نمودن صنعت فولاد از واردات یکی از اقلام عمده و استراتژیک برای تولید فولاد
تعداد کارکنان: ۲۰۰ نفر
هلدینگ سرمایه‌گذاری توکا فولاد
سرمایه‌گذاری داخلی و خارجی جهت خرید و مشارکت و در اختیار گرفتن ادارهٔ شرکت‌ها و مؤسسات تولیدی، صنعتی، معدنی، خدماتی و بازرگانی و تأسیس و ادارهٔ شرکت‌های تولیدی، صنعتی، معدنی، ترابری، ساختمانی، بازرگانی، کشاورزی و خدماتی
انجام کلیهٔ معاملات و مبادلات بازرگانی وتجاری ازجمله صادرات و واردات.
خرید و فروش سهام و دیگر اوراق بهادار کلیهٔ شرکت‌ها و موسساتی که به صورت مستقیم یا غیر مستقیم در امور مرتبط با موضوع شرکت فعالیت می‌کنند.
شبکهٔ توزیع محصولات فولاد مبارکهٔ اصفهان در داخل و خارج از کشور براساس ضوابط تعیین شده از سوی شرکت مذکور.
شناسایی و تأمین نیازهای مصرف‌کنندگان واقعی شامل تولیدکنندگان کوچک، گردآوری اطلاعات و ارائه آن به شرکت فولاد مبارکهٔ اصفهان.
ارائهٔ خدمات فولادی شامل عملیات تخلیه و بارگیری، انبارداری، برش‌کاری عرضی و طولی، سبک‌سازی کلاف، بهینه‌سازی فیزیکی محصولات فولادی، عملیات تبدیلی، پرس‌کاری، شکل‌دهی و سایر خدمات فولادی توسط سرویس سنترها.
گردآوری اطلاعات مربوط به بازار محصولات فولادی در منطقهٔ تحت فعالیت هر یک از مراکز و ارائهٔ آن به شرکت فولاد مبارکه.
شرکت‌ها/مراکز خدماتی زیر مجموعه
شرکت صنیع کاوه
شرکت آهن و فولاد اصفهان
شرکت آهن و فولاد نور
شرکت فولاد سهند
شرکت فولاد توس
شرکت فولاد درخشان اراک
شرکت فولاد گستر یزد
شرکت فولاد ساخت جنوب
شرکت فولاد سدید ماهان
شرکت پاسیفیک استیل
تعداد کارکنان: ۵۳۶ نفر
مراحل تولید
پودر سنگ آهن مورد نیاز از معادن گل گهر و چادرملو تأمین می‌شود و به‌وسیله راه‌آهن به واحد انباشت و برداشت شرکت فولاد مبارکه حمل می‌گردد.
پودر سنگ آهن انباشت شده در واحد گُندله‌سازی تبدیل به گُندله شده و در واحد احیاء مستقیم، به آهن اسفنجی تبدیل می‌گردد و سپس در کوره‌های قوس الکتریکی واحد فولادسازی ذوب می‌شود. فولاد مذاب برای تبدیل به تختال (اسلب) به ماشین‌های ریخته‌گری مداوم منتقل می‌گردد.
تختال خنک و پرداخت شده و پس از پیش گرم شدن در واحد نورد گرم، نورد شده و سپس به واحد تکمیل نورد گرم یا به واحد اسید شویی می‌رود و سپس برای کاهش ضخامت به واحد نورد سرد، ارسال می‌گردد. همچنین بخشی از محصولات سرد نوردیده به واحدهای قلع‌اندود، گالوانیزه و رنگی ارسال می‌گردد.
farme
واحدها
واحد مدیریت شهری
این واحد شامل دو قسمت فضای سبز و خدمات شهری می‌شود.
در قسمت خدمات شهری بخشهای راهبری رختکن‌ها و آبدارخانه‌ها، نظافت جاده و جوی‌ها، زیباسازی محوطه‌ها و معابر عمومی، تعمیرات و جانمایی ساختمانهای عمومی، نصب و راه‌اندازی دستگاه‌های تصفیه آب آبدا خانه‌ها و نظارت بر خشک‌شویی لباس پرسنل مشغول به فعالیت می‌باشند.
انباشت و برداشت مواد خام
پودر سنگ آهن (کنسانتره آهن) به وسیله خط آهن از معادن داخلی مانند گل گهر و چادرملو، واقع در استان‌های کرمان و یزد به مجتمع حمل می‌شود و با نوار نقاله، به قسمت انباشت و برداشت منتقل می‌شود. ماشین‌های انباشت و برداشت کار انتقال مواد را از نقاله‌ها به دپو و بالعکس انجام می‌دهد.
گُندله‌سازی
پودر سنگ آهن (کنسانتره آهن) در آسیاب‌های گلوله‌ای این واحد، به صورت پودر در می‌آید و پس از ترکیب با دو درصد آهک در دیسک‌هایی به صورت گندله‌هایی به قطر بین ۶ تا ۱۸میلی‌متر در می‌آید و در درجه حرارت حدود ۱۲۵۰ درجه سانتی‌گراد پخته و سخت می‌شوند.
آهک‌سازی
سنگ آهک از معدن حوض ماهی واقع در هفده کیلومتری مجتمع تأمین می‌گردد و در دو کوره پخت دوار افقی با پیش گرم کن عمودی در دمای حدود ۱۰۵۰–۷۸۰ درجه سانتی گراد به صورت آهک پخته در می‌آید، آهک تهیه شده در واحدهای فولادسازی و واحد آهک هیدراته جهت تولید آهک هیدراته برای واحدهای بریکت‌سازی آهن اسفنجی و تصفیه خانه‌های آب استفاده می‌شود.
احیای مستقیم
پودر سنگ آهن به صورت گندله پخته شده وارد کوره احیا از نوع سری ۶۰۰ میدرکس شده و گاز احیاکننده نیز به داخل کوره دمیده می‌شود. سپس آهن احیا شده، به صورت گلوله‌های آهن اسفنجی از کوره‌ها خارج می‌شود.
ریخته‌گری
وظیفه این واحد تبدیل فولاد مذاب به شمش تختال با کیفیت استاندارد ابعاد مورد سفارش مشتری و تحویل آن به واحد خنک‌سازی و اصلاح شمش می‌باشد. این واحد دارای پنج ماشین ریخته‌گری دو خطه از نوع قوسی به شعاع ۱۰/۵ متر (ماشین ۱ تا ۴) و عمودی قوسی (ماشین ۵) بوده و مشخصات ابعادی محصول تولیدی به شرح زیر می‌باشد:
عرض تختال تولیدی: از ۶۵۰ میلی‌متر تا حداکثر ۲۰۰۰ میلی‌متر طول تختال تولیدی: در دو نوع تختال بلند و تختال کوتاه و ضخامت تختال تولیدی: ۲۰۰-۲۲۰-۲۵۰ میلی‌متر
آماده‌سازی تختال
در این واحد عملیات خنک سازی، و در صورت نیاز، اصلاح و رفع عیوب یا برش طولی و عرضی تختال‌ها انجام می‌شود.
واحد نورد گرم
تختال‌ها به واحد نورد گرم منتقل می‌شود و پس از گرم شدن تا ۱۲۸۰ درجه سانتی‌گراد، در کوره‌های پیش گرم کن و پوسته زدایی در نوردهای اولیه و نهایی نورد شده و در نهایت ضخامت آن به ۱۶ تا ۲/۱ میلی‌متر می‌رسد، که به صورت کلاف (کویل) تولید می‌گردد.
تکمیل نورد گرم
۷۵ درصد از کلاف‌ها به واحد تکمیل نورد گرم انتقال می‌یابد. در این واحد اعمالی از قبیل کم کردن وزن کلاف، بهبود خواص مکانیکی، تسطیح ورق، برش سبک و سنگین ورق در طول‌های ۱ الی ۱۲ متر صورت می‌گیرد.
نورد سرد
۲۵ درصد از کلاف‌های ورق تولید شده در واحد نورد گرم به نورد سرد حمل می‌شود، تا با عملیات مختلفی مانند: برطرف کردن عیوب فیزیکی، روغن‌کاری، تقلیل ضخامت، دادن خواص مکانیکی و متالورژیکی و پرداخت سطحی قرار گیرد و در قسمت‌های اسیدشویی، نورد تاندم، خط بازپخت خنثی، نورد سخت کردن سطحی، نورد پوسته‌ای، خطوط تصحیح و بُرش مورد عملیات لازم قرار گرفته و بسته‌بندی گردد.
توزیع برق
مصرف انرژی الکتریکی مجتمع ۱۰۸۰ مگاوات ساعت برق است که حدود ۳۰۰ مگاوات ساعت آن از نیروگاه داخلی مجتمع که شامل یک نیروگاه ۲۱۰ مگاواتی بخار و یک نیروگاه گازی ۱۰۰ مگاواتی است تأمین می‌شود و بقیه از شبکه سراسری کشور دریافت می‌شود و از طریق مرکز توزیع اتوماتیک برق و ۲۸ کیلومتر تونل زیرزمینی، به سراسر مجتمع منتقل می‌شود. واحد توزیع برق مجتمع فولاد مبارکه یکی از مهم‌ترین واحدهای ناحیهٔ انرژی و سیالات می‌باشد
=== دفتر فنی تعمیرات ===برنامه‌ریزی شات دان‌ها، ارائه راهکارهای تعمیر و نگه داری تجهیزات، تدوین دستورالعمل‌ها، شناسایی قطعات یدکی مورد نیاز خطوط تولیدی
واحد تصفیه و توزیع آب
این واحد شامل سد آبگیر و تصفیه‌خانه، خط انتقال آب تصفیه شده، منابع ذخیره و تجهیزات توزیع و انتقال داخلی و برج‌های خنک‌کننده است که با برداشت آب از رودخانه زاینده رود آب مورد نیاز مجتمع را تأمین می‌کند.
واحد اکسیژن و هیدروژن
این واحد شامل کارگاه اکسیژن و هیدروژن است. کارگاه اکسیژن شامل دو بخش
محصولات این شرکت شامل کلاف و ورق‌های گرم و سرد، کلاف‌های اسیدشویی، کلاف نوار باریک و تختال می‌باشد، که مطابق با استانداردهای بین‌المللی فولاد تولید می‌گردد.
محصولات فولاد مبارکه نیاز صنایع مختلف از جمله: صنعت خودروسازی، لوازم خانگی، لوله‌سازی، مخزن‌های تحت فشار، شرکت ترابری و باربری، تجهیزات فلزی سبک و سنگین و غیره را تأمین می‌کند.
