شاخص پیشرفت اجتماعی (انگلیسی: Social Progress Index) (SPI) میزان تأمین نیازهای اجتماعی و زیستمحیطی شهروندان توسط کشورها را اندازهگیری میکند. پنجاه و چهار شاخص در زمینه نیازهای اساسی انسان، مبانی رفاه و فرصت پیشرفت، عملکرد نسبی ملتها را نشان میدهد. این فهرست توسط سازمان غیرانتفاعی Social Progress Imperative منتشر شده و براساس نوشتههای آمارتیا سن، داگلاس نورث و جوزف استیگلیتز ساخته شدهاست. SPI با مشاهده مستقیم نتایج اجتماعی و زیستمحیطی به جای عوامل اقتصادی، رفاه جامعه را اندازهگیری میکند. عوامل اجتماعی و محیطی شامل سلامتی (از جمله بهداشت، پناهگاه و بهداشت)، برابری، شمولیت، پایداری، آزادی و امنیت شخصی است.
مقدمه و روش
این شاخص سه بعد را ترکیب میکند:
- نیازهای اساسی انسان
- مبانی رفاه
- فرصت
هر بعد شامل چهار مولفه components است که هر یک از سه تا پنج شاخص نتیجه خاص تشکیل شدهاند. شاخصهای گنجانده شده به این دلیل انتخاب میشوند که بهطور مناسب، با یک روش سازگار، توسط همان سازمان در کل (یا اساساً همه) کشورهای نمونه اندازهگیری میشوند. این چارچوب با هم، هدف آن جمع کردن طیف وسیعی از عوامل مرتبط به هم است که توسط ادبیات علمی و تجربه پزشک به عنوان زیربنای پیشرفت اجتماعی آشکار شدهاست.
دو ویژگی اصلی شاخص پیشرفت اجتماعی عبارتند از:
- حذف متغیرهای اقتصادی
- استفاده از معیارهای نتیجه به جای ورودیها
Social Progress Imperative صدها شاخص احتمالی را هنگام تهیه شاخص پیشرفت اجتماعی ارزیابی کرد، از جمله درگیر کردن محققان در MIT برای تعیین اینکه چه شاخصهایی عملکرد ملتها را به بهترین وجه متمایز میکند. این فهرست هنگامی که دادههای کافی در دسترس است یا نزدیکترین پروکسی ممکن است از معیارهای نتیجه استفاده میکند.
رتبهبندی و امتیازها بر اساس کشور در ۲۰۲۰
Color key:
Very high →
|
Tier 1
|
Tier 2
|
Tier 3
|
Tier 4
|
Tier 5
|
Tier 6
|
→ Very low
|
رتبه بندی کشورها از لحاظ شاخص پیشرفت اجتماعی در ویکی پدیا انگلیسی: https://en.wikipedia.org/wiki/Social_Progress_Index
انتقادات
معیار اندازه گیری حکمرانی خوب این شاخص به دلیل استفاده از داده های مغرضانه در برابر جنوب جهانی مورد انتقاد قرار گرفته است و برخی از منتقدان خاطرنشان کرده اند که بسیاری از معیارها براساس ارزش های اروپایی است. همچنین بحث در مورد ارتباط یا دقت بسیاری از اندازه گیری ها برای برابری جنسیتی وجود دارد. یک نظرسنجی در سال 2016 از کاربران آنلاین در حال مشاهده وب سایت SPI نشان داد که به عنوان یکی از معایب این شاخص ، 34٪ از پاسخ دهندگان داده ها را ناقص و / یا نادرست می دانند ، در درجه اول اشاره به خطرات زیست محیطی ، استفاده از انرژی ، مسائل خاص بهداشتی ، در دسترس بودن و کیفیت شغلی ، درآمد نابرابری ، نابرابری جنسیتی ، و فساد به عنوان زمینه هایی که به اندازه کافی مورد توجه قرار نگرفته اند.
به نظر می رسد از نقطه نظر اقتصادسنجی ، شاخص مشابه سایر تلاش ها با هدف غلبه بر محدودیت اقدامات اقتصادی سنتی مانند تولید ناخالص داخلی (تولید ناخالص داخلی) باشد. یک انتقاد قابل توجه این است که اگرچه شاخص پیشرفت اجتماعی را می توان به عنوان یک مجموعه بزرگ از شاخص های مورد استفاده در مدل های اقتصادسنجی قبلی مانند شاخص بهزیستی ناخالص ملی ، شاخص خوشبختی ناخالص ملی بوتان در سال 2012 و گزارش شادی جهانی در سال 2012 ، برخلاف آنها مشاهده کرد. ، اقدامات رضایت ذهنی از زندگی و بهزیستی روانشناختی را نادیده می گیرد. منتقدان دیگر اشاره می کنند که "ابعاد خاصی باقی مانده است که در حال حاضر در SPI وجود ندارد. این موارد عبارتند از: تمرکز ثروت در 1 درصد بالای جمعیت ، کارایی سیستم قضایی و کیفیت زیرساخت های حمل و نقل."
منابع