سلول کاخال-رتزیوس (انگلیسی: Cajal–Retzius cell) که با نام سلولهای افقی کاخال هم شناخته میشوند، گروهی غیرهمگون از سلولهای کاملاً متمایز بهلحاظ ظاهری و مولکولی هستند که ریلین میسازند و در ناحیهٔ حاشیهای/لایه ۱ از قشر مغز و هیپوکامپ نابالغ در گونههای جانوری متفاوت و در زمانهای مختلف زندگی، همچون رویانزایی و دوران پس از جنینی دیده میشوند.
این سلولها را سانتیاگو رامون ئی کاخال و گوستاف رتزیوس در دو زمان مختلف و در دو گونه جانوری مختلف کشف کردند. این سلولها در چندین مکان مختلف از مغزی که در حال تشکیل است؛ در درون نوقشر و هیپوکامپ تشکیل میشود و از آنجا به ناحیه حاشیهای آمده و لایه ۱ قشر مغز را میسازند.
از آنجایی که این سلولها در ساماندهی صحیح ساختار مغز اولیه نقش دارند، چندین پژوهش در زمینهٔ ارتباط این سلولها با بیماریهای تکاملی مغز، بهویژه اسکیزوفرنی،[۱] اختلال دوقطبی،[۲] اوتیسم،[۱][۲][۳] بیشکنجی[۱] و صرع لوب گیجگاهی[۴] وجود دارد. در بیماری آلزایمر هم تعداد این سلولها در مقایسه با مغز طبیعی، کاهش چشمگیر دارد و برخی علائم آلزایمر ناشی از این مسئله است.[۵]
منابع