زاگ[۱] یا زیگوت (به انگلیسی: Zygote) (از یونانی ζυγωτός با تلفظ zygōtos به معنای "پیوسته شده" یا "جفت شده" که آن هم از ζυγοῦν با تلفظ zygoun به معنای "پیوستن" یا "جفت شدن" می‌آید)[۲] سلول یوکاریوتی است که توسط رویداد لقاح بین گامت‌ها تشکیل شده. ژنوم زیگوت ترکیبی از DNA در هر گامت بوده، و شامل تمامی اطلاعات ژنتیکی مورد نیاز برای تشکیل یک فرد جدید می باشد. در جاندارن چند سلولی، زیگوت، جزو اولین مراحل تکوین است. در جاندار تک‌سلولی، زیگوت قادر است تا به صورت غیر-جنسی توسط میتوز تقسیم شده و تولید زاده‌های یکسانی کند.
جانورشناسان آلمانی به نام اوسکار و ریچارد هرتویگ، در اواخر قرن نوزدهم، برخی از پیشرفت‌های اولیه را در مورد زیگوت‌های جانوری صورت دادند.
واژه شناسی
فرهنگستان زبان واژگان زاگ، دگرزاگ، جورزاگ، پارزاگ و غیره را برای مشتقات این واژه برگزیده است.
تعریف یک خطی: سلول تشکیل شده بعد از لقاح که در نهایت به یک جنین تبدیل می‌شود[۳]
قارچ‌ها
در قارچ‌ها، جوش خوردن جنسی سلول‌های هاپلوئیدی را کاریوگامی نامند. نتیجه کاریوگامی، تشکیل سلول دیپلوئیدی به نام زیگوت یا زیگوسپور است. این سلول بسته به چرخه زندگی گونه مورد نظر، ممکن است وارد چرخه میوز یا میتوز شود.
گیاهان
در گیاهان، اگر بارورسازی بین گامت‌های تقلیل نیافته رخ دهد، زیگوت ممکن است پولیپلوئیدی شود.
در گیاهان خشکی، زیگوت در اتاقکی به نام مامه دان (آرکگونیوم) تشکیل می شود. در گیاهان بدون دانه، آرکگونیوم اغلب به شکل فلاسک (شبیه قمقمه یا بالن در شیمی) است که گردن توخالی بلندی داشته و سلول اسپرم از طریق آن وارد می گردد. تقسیم و رشد زیگوت در داخل آرکگونیوم نیز ادامه می یابد.
