رایانه انسانی (انگلیسی: Human computer) شخصی است که پیش از ظهور تجاری رایانههامحاسبههای ریاضی را انجام می‌داد. اصطلاح رایانه (شمارنده یا محاسبه‌کننده) از سده هفدهم میلادی استفاده می‌شد (اولین نوشته‌ای که در آن از این اصطلاح استفاده شده به سال ۱۶۱۳ میلادی برمی‌گردد) و معنایش شخصی است که محاسبه می‌کند.[۱] «رایانه انسانی باید از قوانین مشخصی پیروی کند و مجاز نیست از این قواعد به هیچ نحوی منحرف شود. از گروه‌هایی از محاسبه‌گران برای انجام محاسبات طولانی و اغلب خسته‌کننده استفاده می‌شد.»[۲] کار محاسبه به صورتی تقسیم می‌شود که بشود به صورت موازی پیش برود. غالباً گروه دیگری نیز همان محاسبات را انجام می‌دهند تا صحت محاسبه‌های انجام‌شده تأیید شود.
از اواخر سده بیستم میلادی اصطلاح «رایانه انسانی» همین‌طور به افرادی گفته می‌شود که نیروی محاسبه ذهنی شگفت انگیزی دارند و به آنها حسابگر ذهنی می‌گویند.
↑"computer". Oxford English Dictionary (Third ed.). Oxford University Press. March 2008. 1613 'R. B.' Yong Mans Gleanings 1, I have read the truest computer of Times, and the best Arithmetician that ever breathed, and he reduceth thy dayes into a short number.
