جیمز دین

برای دیگر کاربردها، جیمز دین (ابهام‌زدایی) را ببینید.

جیمز دین
دین در شورش بی‌دلیل، ۱۹۵۵
نام هنگام تولد	جیمز بایرون دین
زادهٔ	۸ فوریهٔ ۱۹۳۱ مریون، ایندیانا، ایالات متحده
درگذشت	۳۰ سپتامبر ۱۹۵۵ (۲۴ سال) کولومی، کالیفرنیا، ایالات متحده
علت مرگ	تصادف رانندگی
تحصیلات	کالج سانتا مونیکا دانشگاه کالیفرنیا، لس آنجلس
پیشه	بازیگر
سال‌های فعالیت	۱۹۵۰–۱۹۵۵
وبگاه	jamesdean.com
امضاء

جیمز بایرون دین (انگلیسی: James Byron Dean؛ ۸ فوریهٔ ۱۹۳۱ – ۳۰ سپتامبر ۱۹۵۵) بازیگر آمریکایی بود که ۵ سال در این حرفه کار کرد. او نماد فرهنگی ازخودبیگانگی اجتماعی و سرخوردگی نوجوانی دانسته می‌شود، همان‌طور که در فیلم نامدار او، شورش بی‌دلیل (۱۹۵۵)، بیان شده‌است. دو فیلم دیگری که او را به شهرت رساند، شرق بهشت (۱۹۵۵) و غول (۱۹۵۶) بودند.

دین در ۳۰ سپتامبر ۱۹۵۵ در یک تصادف رانندگی درگذشت^[۱] و برای شرق بهشت نخستین بازیگری شد که پس از مرگ نامزد جایزه اسکار بهترین بازیگر مرد می‌شود. او سال بعد دومین نامزدی اسکار خود را برای بازی در غول دریافت کرد و تنها بازیگری شد که پس از مرگش دو بار نامزدی بازیگری در اسکار را داشت.^[۲] انستیتوی فیلم آمریکا در سال ۱۹۹۹ او را هجدهمین ستارهٔ سینمایی برتر در عصر طلایی هالیوود نامید.^[۳][۴]

زندگی

جیمز بایرون دین در ۸ فوریه ۱۹۳۱ در ایندیانای آمریکا زاده شد. در ۱۸ سالگی به کالیفرنیا رفت و در رشته تئاتر دانشگاه یوسی‌ال‌ای به تحصیل پرداخت. نخستین نقش نمایشی را در ۱۹۵۰ بازی کرد و پس از آن به نیویورک رفت. نخستین بار در سال ۱۹۵۱ در فیلم ملوان برحذر بازی کرد.^[۵] در سال ۱۹۵۵ اولین نقش مهم خود را در فیلم شرق بهشت (الیا کازان) ایفا کرد و سپس در فاصله چند ماه در دو فیلم غول (جورج استیونس) و شورش بی‌دلیل (نیکلاس ری) پشت سرهم بازی کرد.

درگذشت

دین در جمعه ۳۰ سپتامبر ۱۹۵۵ در سن ۲۴ سالگی در تصادف رانندگی کشته شد.^[۶]

فیلم‌شناسی

سال	عنوان	نقش	کارگردان	توضیح
۱۹۵۱	سرنیزه‌های استوار	Doggie	ساموئل فولر
۱۹۵۲	ملوان برحذر	مربی بوکس	هل واکر
۱۹۵۲	حد مکانی، آمریکا	Copyboy	ریچارد بروکس
۱۹۵۲	کسی دختر مرا دیده؟	Youth at Soda Fountain	داگلاس سیرک
۱۹۵۳	Trouble Along the Way	تماشاگر فوتبال	مایکل کورتیز
۱۹۵۵	شرق بهشت	کال تراسک	الیا کازان	جایزه گلدن گلوب جایزه یوسی نامزدی – جایزه اسکار بهترین بازیگر نقش اول مرد نامزدی – جایزه بفتای بهترین بازیگر نقش اول مرد
۱۹۵۵	شورش بی‌دلیل	جیم استارک	نیکلاس ری	نامزدی – جایزه بفتای بهترین بازیگر نقش اول مرد
۱۹۵۶	غول	جت رینک	جرج استیونز	نامزدی – جایزه اسکار بهترین بازیگر نقش اول مرد

فیلم‌های دربارهٔ جیمز دین:

• داستان جیمز دین (۱۹۵۷، گردآوری پس از مرگ دین)^[۵]
• جیمز دین (۲۰۰۱)
• زندگی (۲۰۱۵)

سالشمار زندگی

ماه	سال	شرح واقعه
۸ فوریه	۱۹۳۱	تولد جیمز دین با نام کامل «جمیز بارون دین» در ماریون ایندیانا از پدر و مادری به نام‌های میلرد و وینتون
سپتامبر	۱۹۳۶	خانوادهٔ دین در غرب آمریکا ساکن می‌شوند.
۱۴ آوریل	۱۹۴۰	درگذشت مادر در چند ماه مانده به ۳۰امین سالگرد تولدش به خاطر سرطان رحم.
۱۴ ژوئیه	۱۹۴۰	میلرد مادر جیمز دین از بیماری سرطان رحم فوت می‌شود.
۲۰ ژوئیه	۱۹۴۰	جیمی به ایندیانا نزد خانوادهٔ پدریش برمی‌گردد.
۶ آوریل	۱۹۴۹	دین در دبیرستان، نقش پدربزرگ وندر هف را در نمایش نمی‌توانی با خودت ببری‌اش بازی می‌کند.
۳۱ مه	۱۹۴۹	جیمی با اتوبوس به کالیفرنیا می‌رود.
	۱۹۵۱	اولین حضورش در تلویزیون در تبلیغ پپسی کولا در یک درام مذهبی تلویزیونی به نام تپهٔ شمارهٔ یک در نقش یکی از حواریون مسیح ظاهر شد. کمدی حواست باشه ملوان، فیلم کسی نامزد منو ندیده، نمایش بی‌بند و بار اثر آندره ژید و پلنگ را ببین
ژانویه	۱۹۵۱	نخستین نقش حرفه‌ای بازیگری‌اش: جیمز در آگهی پپسی کولا می‌خواند.
۲۵ مارس	۱۹۵۱	نخستین نقش تلویزیونی دین: جان حواری در نمایش تپهٔ شمارهٔ یک
۱۱ اوت	۱۹۵۱	نخستین نقش سینمایی‌اش در فیلم سرنیزه‌ها. یک خط دیالوگ‌اش را بعداً موقع تدوین حذف می‌کنند.
مه	۱۹۵۲	برای ورود به آکتورز استودیو امتحانی می‌گذراند.
۳ دسامبر	۱۹۵۲	نخستین نقش‌اش را در برادوی: پلنگ را ببین!، نمایشی که ۳ روز بیشتر بر روی صحنه نمی‌ماند.
	۱۹۵۳	دین در تعدادی برنامهٔ تلویزیونی حضور می‌یابد.
۹ فوریه	۱۹۵۴	جیمی در برادوی، در نمایش بی‌بند و بارها بازی می‌کند.
۶ مارس	۱۹۵۴	نیویورک تایمز تیتر می‌زند: ستارهٔ بی‌بند و بارها برای بازی در شرق بهشت الیا کازان قرارداد امضا کرد.
۷ آوریل	۱۹۵۴	دین در ایفای نقش کَل ترسک در شرق بهشت، قراردادی با کمپانی برادران وارنر امضا می‌کند.
۲۷ مه	۱۹۵۴	فیلمبرداری شرق بهشت، در مندوچینو (ایالت کالیفرنیا)آغاز شد.
۴ ژانویه	۱۹۵۵	کمپانی برادران وارنر اعلام می‌کند که جیمز دیندر نقش جیم استارک در شورش بی‌دلیل بازی خواهد کرد.
۷ مارس	۱۹۵۵	سلسله عکس‌های مضمون‌وار دنیس استاک در مجله لایف تحت عنوان «ستارهٔ دمدمی مزاج» منتشر کرد.
۲۱ مارس	۱۹۵۵	مجلهٔ تایم، نقد مثبتی از شرق بهشت می‌نویسد و از هنرنمایی جیمز دین تعریف می‌کند.
۳۰ مارس	۱۹۵۵	آغاز فیلمبرداری شورش بی‌دلیل.
۱ مه	۱۹۵۵	دین در مسابقات اتومبیل‌رانی بیکرسفید شرکت می‌کند.
۶ ژوئن	۱۹۵۵	دین به مارفا در ایالت تگزاس می‌رود. به سایر بازیگران غول می‌پیوندد.
۲۸ ژوئیه	۱۹۵۵	در آگهی کمیتهٔ ملی ایمنی جاده‌ها بازی می‌کند و هشدار می‌دهد: «آهسته برانید، جانی که نجات می‌دهید شاید جان من باشد»
۲۱ سپتامبر	۱۹۵۵	جیمی اتوموبیل پورشه‌ای می‌خرد و نامش را «حرامزادهٔ کوچک» می‌گذارد.
۲۲ سپتامبر	۱۹۵۵	دین در صحنهٔ شام آخر غول بازی می‌کند.
۳۰ سپتامبر	۱۹۵۵	جیمز دین در ۲۴ سالگی در حادثهٔ اتومبیلی در بزرگراه جانش را از دست می‌دهد.
	۲۰۰۵	پنجاهمین سالگرد مرگ‌اش را در دنیا گرامی می‌دارند.

پانویس

1. Goodman, Ezra (September 24, 1956). "Delirium over dead star". Life. Vol. 41, no. 13. pp. 75–88.
2. David S. Kidder; Noah D. Oppenheim (October 14, 2008). The Intellectual Devotional Modern Culture: Revive Your Mind, Complete Your Education, and Converse Confidently with the Culturati. Rodale. p. 228. ISBN 978-1-60529-793-4. Retrieved July 21, 2013. Dean was the first to receive a posthumous Academy Award nomination for acting and is the only actor to have received two such posthumous nominations.
3. "AFI's 100 Years...100 Stars". American Film Institute. Archived from the original on January 13, 2013. Retrieved February 25, 2016.
4. عصر ایران. «زندگی شخصی «جیمز دین» فیلم سینمایی می‌شود».
5. خرسند، بیژن (۱۳۶۳)، دائرةالمعارف سینمایی، تهران: امیرکبیر، ص. ۱۴۰
6. «نگاهی به کتاب 'پرعکس‌ترین چهره‌های جهان'؛ جیمز دین». بی‌بی‌سی فارسی. ۳۰ اوت ۲۰۰۵. دریافت‌شده در ۷ ژانویه ۲۰۱۰.

منابع

• Wikipedia contributors, "Arizona State University," Wikipedia, The Free Encyclopedia,http://en.wikipedia.org/w/index.php?oldid=194893343 (accessed March ۳، ۲۰۰۸).
• Kidder, D.S.; Oppenheim, N.D. (2008). The Intellectual Devotional Modern Culture: Revive Your Mind, Complete Your Education, and Converse Confidently with the Culturati. Rodale Press, Incorporated. ISBN 978-1-60529-793-4. Retrieved 27 August 2014.

• «نگاهی به سیمای بازیگر جیمز دین». روزنامه ایران. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۸ سپتامبر ۲۰۰۷. دریافت‌شده در ۱۱ شهریور ۱۳۸۶.

پیوند به بیرون

• جیمز دین در کرلی
• جیمز دین در IMDb
• جیمز دین در تی‌سی‌ام
• جیمز دین در بانک اطلاعات اینترنتی برادوی
• جیمز دین در بایگانی لورتل

• وبگاه رسمی
• عکسهای رنگی وی
• «پنجاه و دومین سال‌مرگ جیمز دین». وبگاه آفتاب. دریافت‌شده در ۱۱ شهریور ۱۳۸۶.

جستارهای وابسته

• فهرست نامزدان و برندگان جایزه اسکار پس از مرگ