یک زن شیعه در حال قرائت دعای جوشن کبیر - ۱۳۹۶جمعی از شیعیان در حال خواندن جوشن کبیر در حرم علی ابن موسی الرضا
دعای جوشَن کبیر (به عربی: الجَوْشَن ٱلْکَبِیر) دعایی است طولانی برای شیعیان که شامل ۱۰۰۱ اسم و صفت خداوند است. جوشن به معنای «لباس جنگ» یا «صفحه فولادی» است؛ بنابراین نام دعا به زره سنگین پیامبر در جنگ اشاره دارد. به اعتقاد و گفته مسلمانان، خداوند به جای زره سخت، این دعا را به‌عنوان محافظت در برابر صدمات جنگ به او آموخت. دعای جوشن کبیر را کفعمی در المصباح و البلد الامین نقل کرده است. شیعیان غالباً جوشن کبیر را در ماه رمضان و در شب قدر می‌خوانند.
از دعاهای پرفیض اسلام است .
پیشینه
«جوشن» لغتی عربی و به معنی «لباس جنگ» یا «زره» است. محمد پیامبر اسلام در هنگام جنگ از زره‌های سخت و سنگین استفاده می‌کرد. و به‌دلیل فشردگی و سنگینی زره، بدنش زخمی شد. به اعتقاد مسلمانان، در طول جنگ، فرشته جبرئیل آمد و برای او پیامی از طرف خدا آورد؛ جبرئیل گفت: «ای محمد (ص)! خدای تو سلام خود را به تو می‌رساند و فرموده است این زره را از تن درآور و این دعا را بخوان زیرا این محافظی برای تو و امتت است.»[۱] و دعا زره او شد. تا از او در برابر صدمات محافظت کند.[۲] و نام این دعا از زره سنگین محمد ص (جوشن) در جنگ گرفته شده‌است.[۳]
و همچنین دلیل به‌کار رفتن کلمه «کبیر» می‌تواند دو معنی داشته باشد: اول آن‌که این کلمه به طولانی بودن این دعا اشاره دارد و دوم آن‌که این کلمه به بزرگی و سنگین بودن زره محمد اشاره دارد.[۴]دعای جوشن کبیر را کفعمی در المصباح[۵] و البلد الامین[۶] نقل کرده‌است.
در میان زرتشتیان نیز گردآوری نام‌های خداوند برای نیایش رواج داشته است؛ چنانکه موبد مهرآسپند در زمان ساسانیان، در کتاب خرده اوستا تعداد صد و یک نام خداوند را براساس آموزه‌های گاتاها گرد آورده است.[۷][۸]
محتوا و ثواب
این دعا ۱۰۰ بند دارد و هر بند حاوی ۱۰ اسم از اسم‌های خداست، به جز بند ۵۵ که یازده اسم خداوند در آن آمده‌است؛ بنابراین، در مجموع، این دعا حاوی ۱۰۰۱ اسم خداوند است[۹]
در پایان هر بند، این عبارت خوانده می‌شود: «سبْحانک یا لا اله الاّ انْت الْغوْث الْغوْث خلّصْنا من النّار یا ربّ ».[۹]
جوشن کبیر از دعاهای رایجی است که شیعیان ایران در شب‌های قدر به صورت گروهی و فردی می‌خوانند.
بنا بر روایت، هر کس این دعا را هنگام خروج از خانه بخواند، خدا او را حفظ می‌کند و ثواب بسیار به او می‌دهد و هرکس آن را بر کفنش بنویسد از عذاب قبر مصون می‌ماند و هرکس آن را اول ماه رمضان بخواند، خدا به او درک فضیلت شب قدر را روزی می‌دهد و هر کس آن را سه‌بار در این ماه بخواند، در طول زندگی‌اش در امان خدا قرار می‌گیرد[۱۰]
در کتاب زاد المعاد در ابتدای هر فصل، خاصیتی برای آن بیان شده‌است، مثلاً بند ۳ برای وسعت روزی، بند ۲۴ برای نورانی شدن قلب، بند ۳۹ برای رفع فقر.
مشهورترین شرح اما شرح ملا هادی سبزواری است. این شرح رنگ و بویی عرفانی و فلسفی دارد. سبزواری براساس بندهای دعا، به اشعار فارسی و عربی استشهاد کرده و برای مباحث لغوی به کتاب قاموس اللغهفیروزآبادی بسیار مراجعه کرده‌است. او همچنین در موارد مختلف به اقتضای بحث، مباحث فلسفی، عرفانی و کلامی را طرح کرده‌است.[۱۳]
.jpg)
