جنگ داخلی سومالی

جنگ داخلی سومالی
بخشی از درگیری‌های شاخ آفریقا و جنگ علیه تروریسم
نقشه مرحله کنونی جنگ داخلی سومالی (سپتامبر ۲۰۲۴)      دولت سومالی و متحدان      کشور خودخوانده سومالی‌لند      الشباب و متحدان      داعش
تاریخ ۱۹۸۱/۱۹۸۸/۱۹۹۱ (مورد مناقشه) – اکنونخطای یادکرد: خطای یادکرد: برچسب تمام کنندهٔ </ref> بدون برچسب <ref> (). the United Nations,[۵][۶] the US Office of the Secretary of Defense,[۷] and Necrometrics all assert that the conflict started in 1991, after the ouster of the Siad Barre administration.[۸] Political scientist James Fearon argues that the start of the conflict could be dated to 1981, when armed Isaaq clan militias began to launch small-scale attacks against the Barre regime and its Isaaq members, to the razing of the Isaaq majority town of Hargeisa in 1988 by state forces, or to 1991, following the collapse of the Barre administration and the commencement of interclan warfare. For analytical purposes, he settles on 1991 for the start date of a new civil war, on the grounds that the fighting had begun previously, but that a major party to the conflict was defeated.[۹] Robinson writes that the "civil war had effectively begun by 1987", referring to Compagnon.[۱۰]</ref> موقعیت سومالی نتایج در جریان ادغام دولت‌ها در سومالی (۱۹۹۸–۲۰۰۶) حمله اتیوپی به اتحاد محاکم اسلامی ادامه درگیری بین اسلام‌گرایان تندرو و دولت تشکیل حکومت جدید در ۲۰۱۲ تغییرات قلمرو اعلام استقلال سومالی‌لند؛ سومالی، ۲۷٫۶ درصد از خاک خود را از دست می‌دهد.
طرف‌های درگیر
دهه ۱۹۸۰–۱۹۹۱: جمهوری دموکراتیک سومالی پرونده:Coat of arms of the Somali Army.svg ارتش ملی سومالی	دهه ۱۹۸۰–۱۹۹۱: گروه‌های شورشی مسلح: کنگره متحد سومالی جنبش ملی سومالی جبهه دموکراتیک نجات سومالی جنبش میهنی سومالی
۱۹۹۲–۱۹۹۵:  سازمان ملل متحد عملیات نخست سازمان ملل متحد در سومالی گروه ضربت متحد عملیات دوم سازمان ملل متحد در سومالی	۱۹۹۲–۱۹۹۵: کنگره متحد سومالی اتحاد ملی سومالی اتحاد اسلامی
۲۰۰۶: اتحاد برای احیای صلح و مبارزه با تروریسم	۲۰۰۶: اتحاد محاکم اسلامی
۲۰۰۶–۲۰۰۹:  اتیوپی دولت فدرال انتقالی سومالی مأموریت اتحادیه آفریقا در سومالی  ایالات متحده آمریکا گروه‌های مسلح متحد: اتحاد برای احیای صلح و مبارزه با تروریسم اهل السنه و الجماعه	۲۰۰۶–۲۰۰۹: اتحاد محاکم اسلامی الشباب تیپ‌های راس کامبونی جبهه اسلامی معسکر عانولی اتحاد برای آزادسازی مجدد سومالی
۲۰۰۹–اکنون: حکومت فدرال سومالی مأموریت اتحادیه آفریقا در سومالی (تا ۲۰۲۲) مأموریت انتقالی اتحادیه آفریقا در سومالی (از ۲۰۲۲)  ایالات متحده آمریکا[۱][۲]	۲۰۰۹–اکنون: القاعده الشباب داعش (از ۲۰۱۵)[۳][۴] داعش سومالی
تلفات و خسارات
تلفات: ۳۵۰۰۰۰–۱۰۰۰۰۰۰+ نفر[۸][۱۱][۱۲] آوارگان: ۲۰۰۰۰۰۰–۳۸۰۰۰۰۰ نفر[۱۳][۱۴]

جنگ داخلی سومالی (عربی: الحرب الأهلیة الصومالیة) یک جنگ داخلی در حال وقوع در سومالی است. این نبرد از مقاومت در برابر دیکتاتوری نظامی که توسط زیادباره از دهه ۱۹۸۰ رهبری می‌شد، پا گرفت. از سال ۱۹۸۸ تا ۱۹۹۰، نیروهای مسلح سومالی با گروه‌های مختلف شورشی مسلح،^[۱۵] از جمله جبهه دموکراتیک نجات سومالی در شمال شرق،^[۱۶] جنبش ملی سومالی در شمال غرب،^[۱۵] کنگره متحد سومالی و سومالی متحد در جنوب وارد مبارزه شدند.^[۱۷] گروه‌های مخالف مسلح طایفه ای، دولت باره را در سال ۱۹۹۱ سرنگون کردند.^[۱۸]

جناح‌های مختلف مسلح برای نفوذ در خلاء قدرت و آشفتگی‌های پس از آن، به ویژه در جنوب، شروع به رقابت کردند.^[۱۹] در سال‌های ۱۹۹۰–۱۹۹۲، قوانین عرفی به‌طور موقت به دلیل جنگ از بین رفت.^[۲۰] این امر ورود ناظران نظامی UNOSOM I سازمان‌ملل متحد در ژوئیه ۱۹۹۲ و به دنبال آن نیروهای حافظ صلح را سبب شد. درگیری‌های جناحی در جنوب ادامه یافت. در غیاب دولت مرکزی، سومالی به یک " دولت درمانده " تبدیل شد.^[۲۱] سازمان ملل در سال ۱۹۹۵ با متحمل شدن تلفات سنگین کنار رفت و نیروی پاسدار ایجاد شده توسط سازمان ملل از هم پاشید.^[۱۹] پس از فروپاشی دولت مرکزی، اکثر به قوانین عرفی و دینی بازگشتند.^[۲۲] در سال‌های ۱۹۹۱ و ۱۹۹۸ دو دولت منطقه ای خودمختار نیز در بخش شمالی کشور تأسیس شد.^[۱۹] این رویداد منجر به کاهش نسبی شدت جنگ گردید، به طوری که موسسه تحقیقات صلح بین‌المللی استکهلم سومالی را از فهرست اصلی درگیری‌های مسلحانه خود برای سال‌های ۱۹۹۷ و ۱۹۹۸ خارج کرد.^[۲۳]

در سال ۲۰۰۰، دولت ملی انتقالی و پس از آن دولت فدرال انتقالی (TFG) به سال ۲۰۰۴ تأسیس شد. روند کاهش درگیری‌ها ازسال ۲۰۰۵ متوقف شد و درگیری پایدار و ویرانگر در سال ۲۰۰۵–۲۰۰۷ در جنوب رخ داد،^[۲۴] اما نبرد از لحاظ مقیاس و شدت بسیار کوچکتر از اوایل دهه ۱۹۹۰ بود.^[۲۵] در سال ۲۰۰۶، سربازان اتیوپی بخش اعظم قلمرو سرزمینی در جنوب را از اتحادیه محاکم شریعت اسلامی (ICU) پس گرفتند. سپس ICU به گروه‌های رادیکال‌تر، به‌ویژه الشباب، تقسیم شد که از آن زمان با دولت سومالی و نیروهای حافظ صلح AMISOM تحت فرمان اتحادیه آفریقا برای دست گرفتن کنترل کشور مبارزه می‌کنند. سومالی به مدت شش سال از سال ۲۰۰۸ تا سال ۲۰۱۳ در صدر فهرست سالانه شاخص آسیب‌پذیری کشورها بود.^[۲۶]

در اکتبر ۲۰۱۱، در پی جلسات مقدماتی، نیروهای کنیایی برای مبارزه با الشباب^[۲۷] و ایجاد یک منطقه حائل در داخل سومالی وارد جنوب سومالی (" عملیات لیندا نچی ") شدند.^[۲۸] نیروهای کنیایی در فوریه ۲۰۱۲ به‌طور رسمی در نیروهای چند ملیتی ادغام شدند^[۲۹] دولت فدرال سومالی در اوت ۲۰۱۲ تأسیس شد و اولین دولت مرکزی دائمی این کشور از زمان آغاز جنگ داخلی تشکیل داد.^[۳۰] ذینفعان و تحلیلگران بین‌المللی سومالی را به عنوان یک " دولت شکننده " توصیف کردند که در حال گام برداشتن به سوی ثبات است.^{[۳۱][۳۲][۳۳][۳۴]}

USC/SSA (1995–2000)

پس از خروج UNOSOM II در مارس ۱۹۹۵، درگیری‌های نظامی بین جناح‌های محلی، عموماً شدیدتر و محلی‌تر شد. ابتکارات صلح و آشتی محلی که بین سالهای ۱۹۹۳ و ۱۹۹۵ در بخش جنوب مرکزی کشور انجام شده بود نیز عموماً تأثیر مثبتی داشت.^[۳۵]

عیدید متعاقباً در ۱۵ ژوئن ۱۹۹۵ خود را رئیس‌جمهور سومالی اعلام کرد.^[۳۶] با این حال، اعلامیه وی به رسمیت شناخته نشد زیرا رقیب او علی مهدی محمد قبلاً در کنفرانسی در جیبوتی به عنوان رئیس‌جمهور موقت انتخاب شده بود و جامعه بین‌المللی آن را به رسمیت می‌شناخت.^[۳۷]

در نتیجه، جناح عیدید به تلاش خود برای اعمال هژمونی بر جنوب ادامه داد. در سپتامبر ۱۹۹۵، نیروهای شبه نظامی وفادار به او به شهر بایدوآ حمله و آن را اشغال کردند.^[۳۸] نیروهای عیدید از سپتامبر ۱۹۹۵ تا حداقل ژانویه ۱۹۹۶ کنترل بایدوا را حفظ کردند، در حالی که شبه نظامیان محلی ارتش مقاومت رهانوین به درگیری با نیروهای وی در اطراف شهر ادامه دادند.^[۳۹]

نبردها در نیمه آخر سال ۱۹۹۵ در جنوب کیسمایو و دره جوبا و همچنین جنوب غربی و مرکزی سومالی ادامه یافت. با این حال، علی‌رغم این مناقشات، مناطق جدو و شبل میانه و بخش‌های شمال غربی کشور نسبتاً آرام باقی ماندند. تعدادی از ادارات منطقه ای و ولسوالی که در چند سال گذشته به صورت محلی ایجاد شده بودند به فعالیت خود در این مناطق ادامه دادند.^[۴۰] در سال‌های ۱۹۹۴–۱۹۹۵، جناح‌هایی که برای قدرت در منطقه تازه اعلام شده سومالی لند رقابت می‌کردند، شامل جبهه متحد سومالی، جبهه دموکراتیک سومالی، جنبش ملی سومالی و حزب متحد سومالی بودند.^[۴۱]

حسن محمد نور شاتیقدود، رهبر ارتش مقاومت رهانوین

در مارس ۱۹۹۶، علی مهدی به عنوان رئیس کنگره متحد سومالی/ اتحاد نجات سومالی (USC/SSA) مستقر در شمال موگادیشو انتخاب شد. در بخش جنوبی شهر، نیروهای عیدید برای کنترل بندر مرکا و همچنین مناطق استراتژیک در موگادیشو با نیروهای عثمان آتو جنگیدند. نبرد در مرکا سرانجام پس از مداخله بزرگان پایان یافت، اما در موگادیشو ادامه یافت. در اوت ۱۹۹۶، عیدید بر اثر جراحات وارده در جریان نبرد در منطقه مدینه جان باخت.^[۴۲]

در سال ۱۹۹۸، یک کنفرانس قانون اساسی داخلی در شهر گاروه در شمال شرقی کشور طی یک دوره سه‌ماهه برگزار شد. نخبگان سیاسی منطقه، بزرگان سنتی (ایسیم)، اعضای جامعه تجاری، روشنفکران و دیگر نمایندگان جامعه مدنی در آن حضور داشتند. ایالت پونتلند سومالی نیز متعاقباً تأسیس شد.^[۴۳]

در سال ۱۹۹۹، ادعا شد که اریتره از نیروهای اتحاد ملی سومالی به رهبری حسین فرح عیدید، پسر محمد عیدید حمایت می‌کند. فرزند عیدید این ادعاها را رد کرد و گفت که ملس زناوی، نخست‌وزیر اتیوپی از وی خواسته است که بین اتیوپی و اریتره در درگیری جداگانه آنها میانجیگری کند.^[۴۴] با این حال، مؤسسه بین‌المللی مطالعات استراتژیک به طور جداگانه گزارش داد که خود حسین عیدید حمایت اریتره و اوگاندا را تأیید کرده است.^[۴۵] نیروهای عیدید هدور و بیدوا را اشغال کردند. با این حال، آنها توسط ارتش مقاومت رهانوین در ژوئن ۱۹۹۹ بیرون رانده شدند. تا پایان سال، ارتش مقاومت رهانوین کنترل استان‌های خلیج و باکول را به دست گرفت. رهبر RRA، حسن محمد نور شاتیگاود، متعاقباً اداره منطقه ایالت جنوب غربی سومالی را دست گرفت.^[۴۶]

در سال ۲۰۰۰، علی مهدی در کنفرانس دیگری در جیبوتی شرکت کرد. او در انتخابات مجدد در آنجا به عبدالقاسم سالاد حسن، وزیر کشور سابق بار، شکست خورد.^[۴۷]

منابع

1. "Al-Shabaab leader's fate unclear after suspected U.S. drone strike". CNN. Archived from the original on June 30, 2015. Retrieved September 2, 2014.
2. "U.S. drone strike in Somalia targets al-Shabab leader". The Washington Post. Archived from the original on October 19, 2017. Retrieved September 12, 2017.
3. "ISIL's First East African Affiliate Conducts Attacks in Somalia, Kenya". DefenseNews. December 29, 2015.
4. "Somalia: Pro-ISIL militants, Al Shabaab clash in deadly Puntland infighting". Garowe Online. دسامبر 24, 2015. Archived from the original on January 26, 2016. Retrieved January 28, 2016.
5. "UN senior official calls for widespread support for Somali Government reform efforts" (PDF). United Nations. Archived (PDF) from the original on October 4, 2015. Retrieved May 3, 2015.
6. "Somalia - UNOSOM II: Background". United Nations. Archived from the original on January 15, 2017. Retrieved May 3, 2015.
7. "Richard B. Cheney - George H.W. Bush Administration". US Office of the Secretary of Defense. Archived from the original on May 18, 2015. Retrieved May 3, 2015.
8. "Twentieth Century Atlas – Death Tolls and Casualty Statistics for Wars, Dictatorships and Genocides". Users.erols.com. Archived from the original on April 26, 2011. Retrieved April 20, 2011.
9. Fearon, James D. (2004). "Why Do Some Civil Wars Last So Much Longer Than Others?". Journal of Peace Research. 41 (3): 275–301. CiteSeerX 10.1.1.19.3818. doi:10.1177/0022343304043770. S2CID 7158376.
10. Robinson, Colin (2016). "Revisiting the rise and fall of the Somali Armed Forces, 1960–2012". Defense & Security Analysis. 32 (3): 237–252. doi:10.1080/14751798.2016.1199122. S2CID 156874430.
11. c.f. UCDP datasets بایگانی‌شده در ژوئن ۲۸, ۲۰۱۳ توسط Wayback Machine for SNA, SRRC, USC, SNM, ARS/UIC and Al-Shabaab tolls.
12. UCDP non-state conflict بایگانی‌شده در مارس ۴, ۲۰۱۶ توسط Wayback Machine tolls
13. "Somali refugee displacements in the near region: Analysis and Recommendations" (PDF). UNCHR. Archived (PDF) from the original on September 1, 2022. Retrieved October 2, 2022.
14. "Somalia Complex crisis". ascaps.org. Archived from the original on October 2, 2022. Retrieved October 2, 2022.
15. Ken Menkhaus, 'Local Security Systems in Somali East Africa بایگانی‌شده در ۲۲ فوریه ۲۰۱۴ توسط Wayback Machine,' in Andersen/Moller/Stepputat (eds.
16. Legum, Colin (1989). Africa Contemporary Record: Annual Survey and Documents, Volume 20. Africa Research Limited. p. B-394. ISBN 978-0-8419-0558-0. Archived from the original on January 25, 2015. Retrieved November 12, 2016.
17. Bongartz, Maria (1991). The civil war in Somalia: its genesis and dynamics. Nordiska Afrikainstitutet. p. 24. Archived from the original on January 25, 2015. Retrieved November 12, 2016.
18. Central Intelligence Agency (2011). "Somalia". The World Factbook. Langley, Virginia: Central Intelligence Agency. Retrieved October 5, 2011.
19. Central Intelligence Agency (2011). "Somalia - Government - Judicial branch". The World Factbook. Langley, Virginia: Central Intelligence Agency. Archived from the original on May 19, 2015. Retrieved 2 May 2015.
20. Ken Menkhaus, "Local Security Systems in Somali East Africa," Fragile States and Insecure People, 2007, 73.
21. Jamal, Ahmad Rashid. "Identifying Causes of State failure: The Case of Somalia". Universität Konstanz Politik- und Verwaltungswissenschaften. Archived from the original on May 22, 2015. Retrieved 22 May 2015.
22. Central Intelligence Agency (2003). "Somalia - Government - Judicial branch". The World Factbook. Langley, Virginia: Central Intelligence Agency. Archived from the original on March 4, 2016. Retrieved 18 May 2015.
23. In 2007, Menkhaus wrote that 'armed conflict in Somalia has generally subsided since the early 1990s.
24. Menkhaus 2007, op. cit. , 76.
25. In 2007, Menkhaus wrote that 'armed conflict in Somalia has generally subsided since the early 1990s.
26. Messner, J.J. (24 June 2014). "Failed States Index 2014: Somalia Displaced as Most-Fragile State". The Fund for Peace. Archived from the original on May 4, 2015. Retrieved 18 May 2015.
27. "Kenya launches offensive in Somalia". Reuters. 16 October 2011. Archived from the original on January 29, 2013. Retrieved 2 May 2015.
28. United Nations Security Council, Report of the Monitoring Group on Somalia and Eritrea pursuant to Security Council Resolution 2002 (2011), S/2012/544, p.226
29. "Kenya – KDF". AMIS. Archived from the original on April 2, 2013. Retrieved 5 May 2015.
30. "Communiqué on Secretary-General's Mini-Summit on Somalia". United Nations. Archived from the original on October 19, 2013. Retrieved 18 May 2015.
31. Balthasar, Dominik (19 November 2014). "New Approaches Are Needed for State-Building in Somalia". Fair Observer. Archived from the original on June 26, 2015. Retrieved 26 June 2015.
32. Messner, J. J. (24 June 2013). "Failed States Index 2013: What Were You Expecting?". The Fund for Peace. Archived from the original on June 26, 2015. Retrieved 26 June 2015.
33. "The European Union announces more than €124 million to increase security in Somalia". European Commissioner. Archived from the original on May 24, 2015. Retrieved 22 May 2015.
34. Kay, Nicholas (January 29, 2015). "Somalia's Year of Delivery". Goobjoog. Archived from the original on April 2, 2015. Retrieved 22 May 2015.
35. Interpeace, 'The search for peace: A history of mediation in Somalia since 1988 بایگانی‌شده در ۲۲ فوریه ۲۰۱۴ توسط Wayback Machine,' Interpeace, May 2009, 13–14.
36. "Report of the Secretary-General on the Situation in Somalia (S/1996/42)" (PDF). January 19, 1996. Archived from the original (PDF) on February 22, 2014. Retrieved February 14, 2014.
37. Djibouti Conference بایگانی‌شده در مارس ۱۶, ۲۰۱۲ توسط Wayback Machine.
38. Associated Press (September 19, 1995). "Aidid troops kill Somalis, capture city". The Register-Guard. Archived from the original on September 11, 2015. Retrieved May 16, 2013.
39. S/1996/42, 26, 27, 28, 29
40. S/1996/42, 26, 27, 28, 29
41. Air Command and Staff College, Combatant Commands Informational Series: Central Command: Somalia: Fielded Forces, drawing on the International Institute for Strategic Studies, Military Balance 1994-95.
42. Report of the Secretary-General on the Situation in Somalia, S/1997/135, February 17, 1997, paragraphs 6,7, and 9.
43. Somalia: Puntland's Experience in Peace-building and State-building ^{[پیوند مرده]}
44. "Somalia: IRIN interview with Hussein Aideed, 5/4/99". IRIN. Archived from the original on March 4, 2016. Retrieved 19 April 2014.
45. Strategic Survey 1999-2000, 264.
46. Society, Security, Sovereignty and the State in Somalia: From Statelessness to Statelessness?
47. "August 2000 – Somalia". Rulers. Archived from the original on October 29, 2013. Retrieved October 6, 2013.

• مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Somali Civil War». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۱۴ ژانویه ۲۰۱۶.

پیوند به بیرون