امور مالی غیرمتمرکز

امور مالی غیر متمرکز با نام اختصاری دیفای(به انگلیسی DeFi یا Decentralized finance) زیست‌بوم‌های مالی جدید بر پایه فناوری زنجیره بلوکی هست که هدف اصلی آن ارائه آسانتر خدمات متنوع مالی نظیر رمزارز‌ها به مردم به صورت غیر متمرکز و بدون واسطه‌هایی مثل بانک‌ها و موسسات مالی است.^[۱] بیشتر این زیست‌بوم‌ها در بستر اتریوم فعال هستند.^[۱]

به‌طور دقیق‌تر، عبارت مالی غیر متمرکز ممکن است به جنبشی اطلاق شود که هدفش ایجاد یک زیست‌بوم خدمات مالی متن باز، بدون نیاز به مجوز و شفاف است. همچنین در دسترس همه قرار دارد و بدون هیچ مرجع نظارتی فعالیت می‌کند. به این ترتیب، کاربران کنترل کامل بر دارایی‌های خود دارند و از طریق برنامه‌های کاربردی غیر متمرکز(DApps) نظیر به نظیر با این زیست‌بوم ارتباط برقرار می‌کنند.^[۲]

اخبار

در ژوئیه سال ۲۰۲۰، واشنگتن پست مقدماتی را در مورد امور مالی غیرمتمرکز انجام داد که شامل جزئیات مربوط به کشاورزی و بازده سرمایه‌گذاری و خطرات موجود بود.^[۳] در سپتامبر ۲۰۲۰، بلومبرگ گفت که امور مالی غیر متمرکز از نظر تغییرات قیمت، دو سوم بازار ارزهای رمزنگاری شده را تشکیل می‌دهد و سطح وثیقه غیرمتمرکز به ۹ میلیارد دلار رسیده است.^[۴]

نحوه عملکرد دیفای

ویژگی اصلی دیفای دسترسی آسان به خدمات مالی است، به ویژه برای کسانی که به سیستم فعلی دسترسی ندارند. یکی دیگر از مزایای دیفای چارچوب لایه‌ای آن است. برنامه‌های کاربردی دیفای با قابلیت همکاری و تعامل در بلاک چین‌های عمومی، بازارها، محصولات و خدمات مالی کاملاً جدیدی به‌وجود می‌آورند.

تقریباً تمام برنامه‌های دیفای در بلاک چین آتریوم ساخته شده‌اند. البته بلاک چین‌هایی مانند اییاس، تزوس، ترون، کاردانو، نئو و چند بلاک چین دیگر نیز برنامه‌های مالی غیر متمرکز را میزبانی می‌کنند. به‌جای اینکه معاملات در صرافی متمرکز رمزارزها انجام شود، معاملات مستقیماً بین شرکت کنندگان انجام می‌شود، واسطه آن برنامه‌های قرارداد هوشمند است.^[۵]

چالش‌های دیفای

هرچند که دیفای به عنوان پیشرفتی بزرگ در حوزه امور مالی غیرمتمرکز، شناخته می‌شود، اما مانند هر فناوری دیگری، با چالش‌ها و ریسک‌های خاص خود روبه‌رو است که در ادامه به بررسی برخی از این چالش‌ها می‌پردازیم:

1. به‌روزرسانی امنیتی: یکی از چالش‌های اساسی در دیفای، حفظ امنیت سیستم‌ها است. همانطور که فناوری روز‌به‌روز با سرعت بیشتری رشد می‌کند، راه‌های جدیدی هم برای حملات و تهدیدات امنیتی به وجود می‌آید. پس برای حفظ امنیت، توسعه‌دهندگان باید به‌روزرسانی‌های مداومی را برای خدمات دیفای خود در نظر بگیرند و تلاش کنند تا بهترین روش‌های امنیتی را برای حمایت از دارایی‌ها و تراکنش‌های کاربران ارائه دهند.^[۶]

1. ریسک‌ها و خطرات هک و اسکم: همچنین، دیفای با ریسک‌های مربوط به هک و اسکم نیز مواجه است. با توجه به اینکه دیفای از قراردادهای هوشمند برای انجام تراکنش‌ها استفاده می‌کند، وقوع خطاها و آسیب‌پذیری‌ها می‌تواند باعث مشکلات جدی برای کاربران، سازمان‌ها و سیستم‌ها شود. برای مقابله با این ریسک‌ها، باید از طراحی و توسعه قراردادهای هوشمند قوی و آزمون‌های دقیق و پیشرفته آن‌ها بهره گرفته شود.
2. قوانین نظارتی: درحال‌حاضر، پروتکل‌های DeFi تقریباً بدون نظارت یا مقررات دولتی از سوی هیچ نهاد دولتی کار می‌کنند و دیفای با چالش‌های قانونی و مقرراتی هم همراه است. اغلب کشورها قوانین و مقرراتی را برای امور مالی و تراکنش‌های مالی وضع کرده‌اند که ممکن است با محیط دیفای در تضاد باشند. علاوه‌بر‌این، تنوع قوانین در سطح جهانی باعث می‌شود که توافق و تطبیق با آن‌ها مشکل باشد. برای حل این مسئله، نیاز به همکاری بین حکومت‌ها، سازمان‌های بین‌المللی و جوامع دیفای است.^[۷]
3. پایداری سیستم: دیفای به پایداری سیستمی قوی و پایدار نیاز دارد تا اعتماد کاربران را حفظ کند. در دیفای، قراردادهای هوشمند باید به‌طور صحیح و قابل اطمینان عمل کنند و سیستم به درستی برای مقیاس‌پذیری و زمان بندی تراکنش‌ها طراحی شود. همچنین، مقاومت در برابر حملات DDoS و عدم تناسب تراکنش‌ها نیز چالش‌های مربوط به پایداری سیستمی هستند.
4. مسائل حریم خصوصی: در دیفای، حفظ حریم خصوصی کاربران نیز، چالشی مهم است. هرچند که تراکنش‌ها در دیفای به صورت عمومی در دسترس و قابل مشاهده هستند، اما برخی از کاربران ممکن است ترجیح دهند، حریم خصوصی خود را بیشتر از قبل حفظ کنند. برای مقابله با این چالش، لازم است تا ابزارها و پروتکل‌هایی برای رمزنگاری و حفظ حریم خصوصی کاربران و سازمان‌ها در دیفای به کار گرفته شوند.

منابع

1. "'DeFi' movement promises high interest but high risk". Financial Times. 2019-12-30. Retrieved 2020-10-06.
2. "Why 'DeFi' Utopia Would Be Finance Without Financiers: QuickTake". Bloomberg. 2020-08-26. Retrieved 2020-10-06.
3. "What's 'Yield Farming'? (And How Do You Grow Crypto?)". The Washington Post. 2020-07-31. Retrieved 2020-10-05.
4. "Crypto Is Beating Gold as 2020's Top Asset So Far". Bloomberg. 2020-09-22. Retrieved 2020-10-05.
5. «دکس چیست؟». لایو. ۲۰۲۱-۱۱-۱۶. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۱ دسامبر ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۱۲-۲۱. پارامتر |first1= بدون |last1= در Authors list وارد شده‌است (کمک)
6. "Defi Risks: Watch Out for These Trouble Spots". Hedera (به انگلیسی). Retrieved 2023-12-27.
7. «DeFi risks».