روزنامهٔ الحدید یک نشریهٔ آموزشگاهی[۱] بود که به سال ۱۳۱۵ (قمری) (۱۸۹۷ میلادی)[۲] و تنها چند ماه پس از روی کار آمدن مظفرالدین شاه، در تبریز آغاز به انتشار کرد.[۱]نویسندهٔ اصلی مطالب و مدیر این روزنامه، یکی از پیشگامان مشروطه‌خواهی به نام سید حسین خان بود، همان که چند سال بعد و پس از جنبش مشروطه روزنامهٔ عدالت را منتشر کرد و از همان‌رو به سید حسین خان عدالت معروف شد.[۲][۱]
تاریخچه
آغاز کار
الحدید که یک روزنامهٔ آزاد و غیردولتی بود، به صورت هفتگی منتشر می‌شد. حدید در زبان عربی به معنای آهن است. از آنجا که آهن یادآور صنعت است و سید حسین خان نیز صنعت را پایهٔ دست‌یابی به توسعه می‌دانست، چنین نامی را برای روزنامه‌اش برگزید. مطالب این روزنامه پیرامون صنعت، بازرگانی، برزیگری و خبرهای دارالسلطنه تبریز و دیگر شهرهای ایران و انیران بود. روزنامه الحدید مانند بسیاری از همالان خود در آن روزگار به صورت سنگی چاپ می‌شد.[۲]
نخستین کسی که در ایران، آشکارا از لزوم تحصیل دختران که مادران آینده‌اند، سخن راند و مطلب نوشت، سید حسین خان عدالت در روزنامه الحدید بود.[۲]
توقیف و تغییر نام
با چاپ شمارهٔ سوم، این روزنامه توقیف می‌شود، اما پس از گذشت هشت سال تعطیلی، دوباره انشار خود را در ۲۲ جمادی‌الاول ۱۳۲۳ قمری (۱۹۰۵ میلادی) از سر می‌گیرد، ولی این بار با نام حدید و با مدیریت سید محمد شبستری ملقب به ابوالضیاء، با چاپ سربی و قطع وزیری، در چاپ‌خانه خلیفه‌گری ارامنه آذربایجان.[۲] بسیاری از مطالب حدید، برای دانش‌آموزان تهیه می‌شد.[۱] حدید تا پیش از برقراری نظام مشروطه، دو بار در هفته (دوشنبه‌ها و چهارشنبه‌ها) انتشار می‌یافت ولی با روی کار آمدن مشروطیت، در تاریخ ۱۱ شعبان ۱۳۲۴ قمری نام آن به عدالت دیگرگونی می‌یابد و باز با مدیریت سید حسین خان انتشار خود را پی می‌گیرد.[۲]
جستارهای وابسته
پانویس‌ها و منابع
