اردوگاه پناهندگان روآندا در کنگو - کینشاسااردوگاه پناهندگان سیرالئون در گینهنهرالبارد- اردوگاه فلسطینیان در شمال لبنان ۲۰۰۶کنار رود باگماتی در نپال - بازاراردوگاه ترانزیت پناهندگان سوری در اربت - عراقنمای هوایی از اردوگاه زعتری اردن، ۱۸ ژوئیه ۲۰۱۳.
اردوگاه پناهندگان (انگلیسی: Refugee camp) یک زیستگاه انسانی موقت ساخته شده برای پذیرش پناهجو و کسانی است که در چنین وضعیتی به سر می‌برند. اردوگاه‌های پناهندگی معمولاً جای افرادی است که از کشور خود فرار کرده و آواره شده‌اند، با این حال اردوگاه‌های آوارگان داخلی نیز وجود دارد. معمولاً پناهجویان پس از فرار کردن از منازعات جنگ داخلی کشورشان در پی حق پناهندگی هستند، اما بعضی اردوگاه‌ها محل استقرار مهاجرت اقلیمی و اقتصادی است. اردوگاه‌های رایج جمعیتی بالغ بر یک صد هزار پناهنده داشتند. اما در سال ۲۰۱۲ اردوگاه‌هایی با گنجایش متوسط ۱۱٫۴۰۰ نفر اسکان داده شدند.[۱] آنها معمولاً توسط یک دولت، سازمان ملل متحد، سازمانهای بین‌المللی (مثل کمیته بین‌المللی صلیب سرخ)، یا سازمان مردم‌نهاد ساخته و اداره می‌شوند. همچنین اردوگاه‌های غیررسمی دیگری از پناهندگان مانند ایدونومی در یونان یا جنگل کاله در فرانسه وجود دارد که به در آن پناهندگان به درجه زیادی از حمایت دولت‌ها یا سازمانهای بین برخوردار نیستند.[۲]
اردوگاه‌های پناهندگان به‌طور کلی بالبداهه با هدف انطباق با هرم سلسله‌مراتب نیازهای مزلو فقط برای مدت کوتاهی ایجاد می‌شوند. اغلب کشورهای میزبان امکاناتی که شکل اردوگاه رابه صورت دائمی درآورد، جلوگیری می‌کنند. اگر از بازگشتن پناهندگان (به موجب جنگ داخلی) جلوگیری نشود، به یک بحران انسانی تبدیل می‌شود یا همین روند ادامه خواهد یافت.
به گفته کمیساریای عالی سازمان ملل برای پناهندگان، اکثریت پناهندگان در سراسر جهان در اردوگاه‌های پناهندگی زندگی نمی‌کنند. در پایان سال ۲۰۱۵، حدود ۶۷ درصد از پناهندگان سراسر جهان به صورت انفرادی و شخصی زندگی می‌کردند.[۳] از جمله تعداد زیادی از پناهندگان جنگ داخلی سوریه اقدام به اجاره آپارتمان در مناطق پر جمعیت شهری در خاورمیانه کردند، بر اساس آمار جهانی، بیش از یک چهارم (۲۵٫۴٪) پناهندگان در اردوگاه‌هایی که با برنامه‌ریزی مدیریت می‌شوند ساکن هستند. در پایان سال ۲۰۱۵، حدود ۵۶ درصد از کل پناهندگان در مناطق روستایی و در اردوگاه‌هایی که با برنامه‌ریزی مدیریت می‌شوند اقامت داشتند، ۲ درصد از آنها به صورت انفرادی و شخصی در مناطق شهری بودند، و اکثریت قریب به اتفاق (۹۹ درصد) منزل شخصی داشتند، و ۱ درصد نیز در اردوگاه برنامه‌ریزی شده ساکن بودند. درصد کوچکی از این پناهندگان در مراکز جمعی، مانند اردوگاه‌های ترانزیت و اردوگاه‌های خودشان ساکن بودند.
به رغم این واقعیت که ۷۴ درصد از پناهندگان در مناطق شهری ساکن هستند، شیوه ارائه خدمات آژانس‌های بین‌المللی کمک‌های بشردوستانه همچنان روی ایجاد و برقراری اردوگاه‌های پناهندگان تمرکز دارد.[۴]
امکانات
میانگین مساحت اردوگاه که توسط کمیساریای عالی سازمان ملل برای پناهندگان توصیه می‌شود برای هر فرد ۴۵ متر مکعب از زمین اردوگاه می‌باشد.[۵]
ورود
اکثر تازه‌واردان قریب به ۵۰۰ کیلومتر فاصله را در یک سفر پرمخاطره طی کرده‌اند.
مسکن و سیستم تخلیه
قطعه‌های مسکونی که به پناهندگان ا اختصاص داده شده‌است (به عنوان مثال برای یک خانواده ۴ تا ۷ نفره ۱۰ تا۱۲ متر می‌باشد) که برخی اوقات سرپناهها ممکن است با مواد محلی که در دسترس می‌باشد توسط خود پناهندگان ساخته شوند.[۶]
سهمیه غذایی
برنامه جهانی غذا (WFP) دو بار در ماه سهمیه غذایی را تأمین می‌کند: به‌طور ایدئال ۲٬۱۰۰ کالری برای هر فرد در روز می‌باشد:
تحقیقات نشان داده‌است که اگر کمک‌های کافی به پناهندگان تأمین شود، انگیزه‌های اشتغال پناهندگان می‌تواند اقتصاد کشورهای میزبان را رونق دهد. کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل متحد سیاست کمک به پناهندگان را برای کار و تولید، با با بکارگیری مهارت‌های پناهندگان برای تأمین نیازهای خود و نیازهای کشور میزبان استفاده می‌کند.[۷]
ساختار کمپ
بنابر گفته کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل متحد یک اردوگاه پناهندگان شامل شهرک، بخش، بلوک، جوامع و خانواده‌ها می‌باشد.
دموکراسی و عدالت
در اردوگاه‌هایی که در آن انتخابات برگزار می‌شود، رهبران پناهندگان منتخب، سخنگوی جامعه برای هم اعضای اجتماع و همچنین سازمانهای کمک رسانی می‌شوند.
امنیت
امنیت در اردوگاه پناهندگان معمولاً مسئولیت کشور میزبان است و توسط پلیس نظامی یا محلی تأمین می‌شود.
بهداشت و درمان
اردوگاه‌های پناهندگان به دلیل انبوه پناهنده و کمبود زیرساخت‌ها اغلب غیر بهداشتی هستند، که در نتیجه منجر به بروز بیماری‌های عفونی و بیماری‌های همه گیر می‌شود. پناهندگان بیمار و مجروح در اردوگاه‌ها متکی به ارائه خدمات بهداشتی رایگان در داخل اردوگاه هستند و احتمالاً به خدمات بهداشتی خارج از اردوگاه دسترسی نداشته باشند.[۸]
آزادی گردش
هنگامی که پناهندگان به اردوگاه اعزام می‌شود، معمولاً از آزادی سفر به خارج کشور برخوردار نیستند، اما برای سفر مجبور به کسب مجوز از UNHCR و دولت میزبان می‌باشند.
پناهندگی و راه حل‌های با دوام
اگر چه اردوگاه‌ها یک راه حل موقت هستند، اما بعضی از آنها مانند اردوگاه فلسطینیان برای دهه‌ها وجود دارد.
اردوگاه‌های پناهندگان برمبنای کشور و جمعیت
جمعیت اردوگاه‌های پناهندگان بین ۲۰۰۶ تا ۲۰۱۴ توسط کمیساریای عالی ملل متحد
.jpg)
