گالیک اسید (به انگلیسی: Galic acid) با نام آیوپاک ۵،۴،۳-تریهیدروکسیبنزوئیک اسید با فرمول شیمیایی ، جامدی سفید رنگ است (اگرچه نمونهها به دلیل اکسیداسیون جزئی، قهوه ای میشوند). گالیک اسید یکی از ایزومرهای تریهیدروکسیبنزوئیک اسید است که به عنوان یک فنولیک اسید طبقه بندی میشود. این ماده در در گردو، سماق، فندق افسونگر، برگ چای، پوست بلوط و سایر گیاهان یافت میشود[۱]. نمکها و استرهای گالیک اسید، «گالات» نامیده میشوند.
نام گالیک اسید از گال بلوط گرفته شده است، چیزی که از آن تانیک اسید استحصال میشد. برخلاف نام «گالیک اسید»، این ماده حاوی گالیم نیست.
جداسازی و مشتقات
گالیک اسید به آسانی از طریق هیدرولیز در محیط اسیدی یا بازی از گالوتاننها (با گلوتامین اشتباه گرفته نشود) آزاد میشود. زمانی که گالیک اسید با سولفوریک اسید غلیظ حرارت داده شود، تبدیل به روفیگالول میشود. تاننهای قابل هیدرولیز در اثر هیدرولیز، تجزیه میشوند، گالیک اسید و گلوکز یا الاجیک اسید و گلوکز تولید میکنند که به ترتیب به نام گالوتانن و الاجیتانن شناخته میشوند[۲].
بیوسنتز
گالیک اسید از اثر آنزیم شیکیمات دهیدروژناز بر دیهیدروکسیشیکیمات، 3،5-دیهیدروشیکیمات ایجاد میشود که ترکیب اخیر بعدا آروماتیک میشود[۳][۴].
محلولهای بازی گالیک اسید به آسانی توسط هوا اکسید میشوند. همچنین اکسیداسیون توسط آنزیم گالات دی اکسیژناز، آنزیمی که در باکتری سودوموناس پوتیدا یافت میشود کاتالیز میشود.
گالیک اسید در حضور آرسنیک اسید، یون پرمنگنات، یون پرسولفات و یا یون یدید در واکنش جفت شدن اکسیداتیو الاجیک اسید میدهد، مثل واکنش متیل گالات با آهن (|||) کلرید[۵]. گالیک اسید استرهای بین مولکولی (دپسیدها) مانند دیگالیک و اتر-استرهای حلقوی (دیپسیدونها) را تشکیل میدهد[۵].
اغلب استرهای گالیک اسید هم سنتزی و هم طبیعی شناخته شده اند. آنزیم گالات 1-بتا گلوکوزیل ترانسفراز، گلیکوزیلاسیون (اتصال گلوکز و عکس عمل گلیکولیز) گالیک اسید را کاتالیز میکند.
زمینه کاربردی و استفادههای تاریخی
گالیک اسید ماده اساسی و اولیه مرکب آهنمازو (یک استاندارد اروپایی نوشتن و نقاشی کردن از قرن ۱۲ تا ۱۹) بوده و تاریخچه آن به امپراتوری روم و رولهای دریاچه مرده برمیگردد. پلینیوس (۲۳-۷۹ میلادی) گالیک اسید را به عنوان ترکیبی برای شناسایی مس (||) استات تقلبی (آهن (||) سولفات ۷ آبه به جای مس (||) کربنات، ماده اولیه مس (||) استات جعل میشد)، ماده ای که برای پردازش چرم استفاده میشد[۷]، همچنین گالیک اسید را به عنوان ماده ای برای تولید رنگ معرفی کرده است. ترکیب سه ماده اولیه گال درخت بلوط (به سیب بلوط نیز معروف است) زمانی که پس از خرد شدن با آب مخلوط شود تولید تانیک اسید میکند، زاج سبز (آهن (||) سولفات یا فروس سولفات) که از تبخیر آب اشباع از سولفات یا زهکش معدن به دست آمده[نیازمند منبع] و صمغ عربی حاصل از درختان آکاسیا، برای تولید جوهر استفاده میشده[۸].
گالیک اسید یکی از موادی بود که آنجلو مای (۱۷۸۲-۱۸۵۴)، در میان دیگر محققان اولیه پالیمپسست، برای پاک کردن لایه بالای رویی دستنوشته و آشکارسازی نوشتههای مخفی استفاده شد. مای اولین نفری بود که از آن استفاده کرد اما این کار را بدون ظرافت و لطافت انجام داد که اغلب دست نوشتهها برای استفاده محققان دیگر بسیار آسیب دیده بودند[۹].
گالیک اسید اولین بار توسط دانشمند سوئدی کارل ویلهلم شیله در سال ۱۷۸۶ مطالعه شد[۱۰]. در سال ۱۸۱۸ شیمیدان و داروساز فرانسوی، هنری براکونوت (۱۷۸۰-۱۸۵۵) راهی ساده تر برای استخراج و خالص سازی گالیک اسید از گالها را استفاده کرد[۱۱]. همچنین گالیک اسید توسط شیمیدان فرانسوی تئوفیل ژولز پلوز (۱۸۰۷-۱۸۶۷) مورد مطالعه قرار گرفت[۱۲].
مخلوط گالیک اسید با استیک اسید در انواع مختلفی در ابزارها و شیوههای اولیه عکاسی کاربرد داشت. مانند روش کالوتایپ که برای حساس کردن نقره موجود در نقره نیترات به نور، از گالیک اسید استفاده میشد[۱۳].
پیدایش
گالیک اسید در تعدادی از گیاهان خشکی مثل گیاه انگلی Cynomorium coccineum[۱۴]، گیاه آبزی Myriophyllum spicatum و جلبک سبز-آبی Microcystis aeruginosa[۱۵] یافت میشود. همچنین گالیک اسید در گونههای مختلف بلوط [۱۶] مثل Caesalpinia mimosoides[۱۷] و در پوست ساقه Boswellia dalzielii[۱۸] یافت میشود. در میان سایرین بسیاری از مواد غذایی حاوی مقادیر مختلفی از گالیک اسید هستند بخصوص میوهها (ازجمله موز، توتفرنگی و انگور)[۱۹][۲۰]. همچنین در چای[۱۹][۲۱]، میخک[۱۹][۲۲] و سرکه[۲۳][نیازمند شفافسازی] حاوی مقادیری از گالیک اسید هستند. در این میان میوه خرنوب منبع غنی از گالیک اسید میباشد. (۲۴ تا ۱۶۵ میلیگرم در هر ۱۰۰ گرم)[۲۴]
↑Pliny the Elder with John Bostock and H.T. Riley, trans., The Natural History of Pliny (London, England: Henry G. Bohn, 1857), vol. 6, p. 196. In Book 34, Chapter 26 of his Natural History, Pliny states that verdigris (a form of copper acetate (Cu(CH3COO)2·2Cu(OH)2), which was used to process leather, was sometimes adulterated with copperas (a form of iron(II) sulfate (FeSO4·7H2O)). He presented a simple test for determining the purity of verdigris. From p. 196: "The adulteration [of verdigris], however, which is most difficult to detect, is made with copperas; … The fraud may also be detected by using a leaf of papyrus, which has been steeped in an infusion of nut-galls; for it becomes black immediately upon the genuine verdigris being applied.".
↑Fruen, Lois. "Iron Gall Ink". Archived from the original on 2011-10-02.
↑L.D. Reynolds and N.G. Wilson, "Scribes and Scholars" 3rd Ed. Oxford: 1991, pp 193–4.
↑Carl Wilhelm Scheele (1786) "Om Sal essentiale Gallarum eller Gallåple-salt" (On the essential salt of galls or gall-salt), Kongliga Vetenskaps Academiens nya Handlingar (Proceedings of the Royal [Swedish] Academy of Science), 7: 30–34.
↑Braconnot Henri (1818). "Observations sur la préparation et la purification de l'acide gallique, et sur l'existence d'un acide nouveau dans la noix de galle" [Observations on the preparation and purification of gallic acid, and on the existence of a new acid in galls]. Annales de Chimie et de Physique. 9: 181–184.
↑J. Pelouze (1833) "Mémoire sur le tannin et les acides gallique, pyrogallique, ellagique et métagallique," Annales de chimie et de physique, 54: 337–365 [presented February 17, 1834].
↑Taylor, Roger; Schaaf, Larry John (2007). Impressed by Light: British Photographs from Paper Negatives, 1840-1860. Metropolitan Museum of Art. ISBN 978-1-58839-225-1.
↑G�lvez, Miguel Carrero; Barroso, Carmelo Garc�a; P�rez-Bustamante, Juan Antonio (1994-07). "Analysis of polyphenolic compounds of different vinegar samples". Zeitschrift f�r Lebensmittel-Untersuchung und -Forschung (به انگلیسی). 199 (1): 29–31. doi:10.1007/BF01192948. ISSN0044-3026. {{cite journal}}: Check date values in: |date= (help); replacement character in |first2= at position 13 (help); replacement character in |journal= at position 14 (help); replacement character in |last3= at position 2 (help); replacement character in |last= at position 2 (help)