چپ (گرایش سیاسی)

چپ یا چپ‌گرایی طیفی از ایدئولوژی‌های سیاسی مانند سوسیالیسم را شامل می‌شوند که از عدالت اجتماعی و اقتصادی حمایت می‌کنند، اغلب در تقابل با سلسله مراتب‌های اقتصادی هستند و با مواضع انقلابی و گاهی با مواضع اصلاح طلبانه، رویکردهای سرمایه‌داری ستیزانه را اتخاذ می‌کنند.^{[۱][۲][۳][۴]} چپ در ادبیات سیاسی، به مواضعی گفته می‌شود که خواهان تغییرات تدریجی یا رادیکال در جهت ایجاد برابری در توزیع ثروت و قدرت هستند. چپ در ادبیات سیاسی معاصر غرب معمولاً به معنی سوسیال لیبرال یا سوسیالیست به کار می‌رود.^[۵][۶] و در برابر راست قرار می‌گیرد. ریشهٔ اصطلاحات راست و چپ به انقلاب فرانسه برمی‌گردد و به محل نشستن اعضای پارلمان اشاره دارد؛ کسانی که در سمت راست می‌نشستند از حفظ نهادهای پادشاهی، آریستوکراسی و مذهب رسمی حمایت می‌کردند.^{[۷][۸][۹][۱۰]} این اصطلاح همچنین برای توصیف سوسیال دموکراسی و بیشتر اشکال آنارشیسم به کار می‌رود.^[۱۱]

ریشه نام‌گذاری

ریشهٔ این اصطلاح به انقلاب فرانسه بازمی‌گردد؛ کسانی که در سمت چپ پارلمان می‌نشستند، مخالف سلسله مراتب سنتی قدرت بودند و از اصلاحات رادیکال پشتیبانی می‌کردند.^[۵][۶]

اصول کلی در گرایش چپ

در ادبیات سیاسی غالباً چپ‌ها شامل نیروهای انقلابی و خواهان دگرگونی‌های سریع اساسی بوده‌اند که به برقراری عدالت اقتصادی، برابری، تأکید بر انترناسیونالیسم ضد استعماری و بهره‌گیری از روش‌های انقلابی مشهورند و خواهان نظارت دولت بر اقتصاد و مبارزه با سودجویی سرمایه‌داری بوده‌اند. و به‌طور کلی معتقدند قدرت و منافع باید به‌طور مساوی میان مردم تقسیم شود.

گروه‌های چپ‌گرا خواستار برابری افراد در حقوق سیاسی و حقوق اقتصادی و طرفدار دخالت دولت در امور اقتصادی به نفع عموم مردم هستند؛ بنابراین نظام‌های کمونیستی و نظام‌های سوسیال‌دموکراسی اسکاندیناوی چپی هستند. گروه‌های چپ، باورمند به مسئولیت دولت در تأمین رفاه مردم، برابری و نفی امتیازات طبقاتی و اشرافی و عدالت اجتماعی و طرفداری از توده‌های محروم هستند. همچنین حکومت بر پایهٔ سنت را برنمی‌تابند؛ بنابراین عنوان چپ به گروه کثیری از کمونیست‌ها و سوسیالیست‌ها و نیز احزاب گوناگون از حزب کمونیست مائو در چین گرفته تا حزب سوسیال‌دمکرات جمهوری فدرال آلمان داده شده است.^[۱۲]

چپ و مذهب

از آنجا که جناح چپ در واکنش به سلطهٔ سیاسی کلیسا و تصمیم‌گیری‌های تک‌بعدی‌گرایانهٔ آن در قرون وسطی در اروپا به‌وجود آمده است، چپ‌ها از آغاز با دخالت مذهب در امور سیاسی مخالف بودند.^[۱۳][۱۴] آن‌ها سوسیال داروینیسم را با اعتقاد به نظریهٔ انتخاب طبیعی (نظریهٔ چارلز داروین در علم زیست‌شناسی و ژنتیک) به جوامع مختلف تعمیم داده، و معتقدند این نظریه به جریان‌دهی فکری جامعه‌شناختی کمک خواهد کرد.^[۱۵] درحالی که از قانون بقا نیز در توجیه ظلم نژادی، استثمار فقرا و ستم فرهنگی قدرتمندان استفاده می‌شود. از نظر آن‌ها، برده‌داری و بی‌عدالتی‌های اجتماعی مثالی برای این استدلال است. کشاکش بین راست و چپ سیاسی، مسائل مربوط به مجازات اعدام و قانون چشم در برابر چشم است که با مخالفت شدید چپ روبروست، و برخلاف نظر مذهب، احزاب و جناح‌های چپ سقط جنین را حق قانونی و مطلق زنان می‌دانند.^[۱۶]

جستارهای وابسته

• نظریه نعل‌اسبی
• مارکسیسم
• لنینیسم
• مائوئیسم
• تروتسکیسم
• حزب توده ایران
• جمهوری دمکراتیک آلمان
• اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی

پانویس

1. Smith, T. Alexander; Tatalovich, Raymond (2003). Cultures at War: Moral Conflicts in Western Democracies. Toronto, Canada: Broadview Press. p. 30. ISBN 978-1-55111-334-0.
2. Bobbio, Norberto; Cameron, Allan (1997). Left and Right: The Significance of a Political Distinction. University of Chicago Press. p. 37.
3. Ball, Terence (2005). The Cambridge History of Twentieth-Century Political Thought (Reprint. ed.). Cambridge: Cambridge University Press. p. 614. ISBN 978-0-521-56354-3. Retrieved 15 November 2016.
4. Thompson, Willie (1997). The Left In History: Revolution and Reform in Twentieth-Century Politic. London: Pluto Press. ISBN 978-0-7453-0891-3.
5. JoAnne C. Reuss, American Folk Music and Left-Wing Politics, The Scarecrow Press, 2000, ISBN 978-0-8108-3684-6
6. Van Gosse, The Movements of the New Left, 1950 - 1975: A Brief History with Documents, Palgrave Macmillan, 2005, ISBN 978-1-4039-6804-3
7. The Architecture of Parliaments: Legislative Houses and Political Culture Charles T. Goodsell British Journal of Political Science, Vol. 18, No. 3 (Jul. , 1988), pp. 287–302
8. Gerhard Linski, Current Issues and Research in Macrosociology, Brill Archive, 1984, pg; 59
9. Barry Clark, Political Economy: A Comparative Approach, Praeger Paperback, 1998, pgs; 33–34.
10. Andrew Knapp and Vincent Wright (2006). The Government and Politics of France. Routledge. ISBN 9780415357326.
11. Brooks, Frank H. (1994). The Individualist Anarchists: An Anthology of Liberty (1881–1908). Transaction Publishers. p. xi. "Usually considered to be an extreme left-wing ideology, anarchism has always included a significant strain of radical individualism...
12. «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۴ سپتامبر ۲۰۱۵. دریافت‌شده در ۱۴ مارس ۲۰۱۳.
13. «1». بایگانی‌شده از اصلی در ۴ اکتبر ۲۰۱۸. دریافت‌شده در ۳ مارس ۲۰۱۱.
14. «spanish war». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۶ مارس ۲۰۰۶. دریافت‌شده در ۴ مارس ۲۰۱۱.
15. social darwinism
16. «Herbert Spencer هربرت اسپنسر داروینیسم سوسیال». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۵ آوریل ۲۰۰۶. دریافت‌شده در ۴ مارس ۲۰۱۱.

• Herbert Spencer: "Progess: Its Law and Causes", The Westminster Review, Vol 67 (آوریل ۱۸۵۷)، pp 445–447، ۴۵۱، ۴۵۴–۴۵۶، ۴۶۴–۶۵

پیوند به بیرون

• Social Darwinism: Linking Evolutionary Thought to Social Theory by Peter Dickens
• Social Darwinism in European and American Thought، 1860-1945: Nature As Model and Nature As Threat Mike Hawkins
• Church and State, Religion and Politics by Kenneth Cauthen