پژوهشگاه دانش‌های بنیادی (نام سابق: مرکز تحقیقات فیزیک نظری و ریاضیات) پژوهشگاهی دولتی وابسته به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در تهران، ایران است.
هدف اولیه «مرکز تحقیقات فیزیک نظری و ریاضیات»، پیشبرد پژوهش و نوآوری در این دو رشته و فراهم آوردن الگویی برای ترویج و اعتلای فرهنگ پژوهش در سطح کشور بود که فعالیت خود را با ۳ هسته تحقیقاتی در فیزیک نظری و ۳ هسته تحقیقاتی در ریاضیات آغاز کرد. تسری فعالیت این مرکز به حیطه‌های دیگر، منجر به ارتقای مرکز تحقیقات فیزیک نظری و ریاضیات در سال ۱۳۷۶ به پژوهشگاه شد و به این ترتیب «پژوهشگاه دانش‌های بنیادی» در جامعه علمی ایران شناخته شد.
پژوهشگاه علاوه بر تحقیقات سالانه و جذب پژوهشگر، پژوهشگر ارشد مقیم و غیرمقیم و دوره پسادکتری، تعداد معدودی دانشجوی دکتری از میان نخبگان را می‌پذیرد. رسالت آموزشی دوره دکتری پژوهشگاه، بی‌نیازی کشور در رشته‌هایی است که دانشگاه‌ها در خصوص تربیت دانشجوی دکتری عملکرد چندان مطلوبی نداشته‌اند یا رشته مورد نظر هنوز در دانشگاه‌ها قوام نیافته باشد. دانشجویان دکتری، بعد از موفقیت در آزمون جامع و دفاع از پروپوزال وفق قوانین و مقررات وزارت عتف، هزینه انجام فرصت مطالعاتی دریافت می‌دارند.
پژوهشکده‌ها
این پژوهشگاه در حال حاضر با ۹ پژوهشکده در زمینه‌های گوناگون علوم بنیادی با عنوان‌های پژوهشکده ذرات و شتابگرها، پژوهشکده فیزیک، پژوهشکده نجوم، پژوهشکده ریاضیات، پژوهشکده علوم کامپیوتر، پژوهشکده علوم نانو، پژوهشکده فلسفه تحلیلی، پژوهشکده علوم شناختی و پژوهشکده علوم زیستی در حال فعالیت است. طبق اساسنامه پژوهشگاه، مدیریت هر پژوهشکده حداکثر تا ۵ سال توسط ریاست قابل تمدید است.[۲]
این پژوهشگاه دارای ۹ پژوهشکده در موقعیت‌های زیر است:
ریاست پژوهشگاه از بدو تأسیس تاکنون بر عهده محمدجواد لاریجانی است. ساختمان اصلی این مرکز واقع در ضلع جنوبی میدان نیاوران قبل از انقلاب ۵۷ متعلق به دفتر مخصوص فرح پهلوی بود و ساختمان فرمانیه واقع در ضلع جنوبی چهار راه کامرانیه متعلق به فرمانفرما بوده است.[۶]
بودجه پژوهشگاه
بودجه پژوهشگاه که عمدتاً از ناحیه وزارت علوم تأمین اعتبار می‌شود بالغ بر نود میلیارد تومان به صورت سالانه می‌باشد که بیشتر از اکثر دانشگاه‌های مادر است. به عنوان نمونه پس از شفاف سازی خزانه داری، معلوم شد که این پژوهشگاه بالغ بر دو میلیارد تومان هزینه اجتناب ناپذیر برای فروردین ماه ۹۷ دریافت نموده است.[۷]
معاونت مالی اداری پژوهشگاه
وجود یک ساختمان سه طبقه در ساختمان نیاوران تحت عنوان معاونت امور مالی اداری که دارای یک دستگاه ای تی ام تحت عنوان خزانه داری است، شبهات زیادی را در خصوص فعالیت‌های مالی به وجود آورده است.[۸][۹]
منابع
↑«مدیران ارشد». پژوهشگاه دانش‌های بنیادی. دریافت‌شده در ۶ سپتامبر ۲۰۱۹.
.png)
.svg){kind=small}
