پویی

پویی
دوازدهمین امپراتور دودمان شاهی چینگ
پرتره امپراتور پویی
سلطنت	امپراتور چین (شهر ممنوعه، پکن، چین): ۲ دسامبر ۱۹۰۸–۱۲ فوریه ۱۹۱۱ ۱ ژوئیه ۱۹۱۷–۱۲ ژوئیه ۱۹۱۷ امپراتور منچو (کاخ سلطنتی منچو، چانگچون، چین) : ۱ مارس ۱۹۳۴–۱۵ اوت ۱۹۴۵
زاده	۷ فوریه ۱۹۰۶ پکن، دودمان چینگ
درگذشته	۱۷ اکتبر ۱۹۶۷ پکن، جمهوری خلق چین
نام کامل ایزن جورو پویی
پدر	Zaifeng, 2nd Prince Chun
مادر	Youlan, 2nd Princess Chun

پویی (به چینی: 溥仪) آخرین امپراتور چین، از خانواده سلطنتی ایزن جورو منچو، دوازدهمین و آخرین امپراتور دودمان چینگ و همین طور برای مدتی امپراتور دولت مانچوری بود.

از او به عنوان «امپراتور دست‌نشانده» دولت ژاپن در منچوری و هم‌چنین با عنوان «آخرین امپراتور» چین یاد می‌شود.^[۱]

پویی در سه دوره زمانی سلطنت کرد. یکی از این دوران تنها ۱۲ روز به طول انجامید. وی سرانجام از تمام عنوان‌ها سلطنتی خلع شد و به عنوان یک «شهروند عادی» تا پایان عمرش زندگی کرد.

فیلم آخرین امپراتور به داستان زندگی او می‌پردازد.

سلطنت

دوره اول سلطنت

پویی در تاریخ ۷ فوریه ۱۹۰۶ در خانواده سلطنتی ایزن جورو زاده شد و در تاریخ ۲ دسامبر ۱۹۰۸ و تنها در حالی که ۲ سال داشت، به عنوان دوازدهمین «امپراتور چین» از دودمان چینگ برگزیده شد. در تاریخ ۱۲ فوریه ۱۹۱۱ میلادی، انقلاب ۱۹۱۱ به رهبری سون یات سن به ثمر نشست و با اعلام «جمهوری چین»، دودمان چینگ سرنگون شد.^[۲] با این وجود، با میانجی‌گری ژنرال یوآن شیکای، پویی با حفظ القاب و مزایای سلطنتی از کلیه سمت‌های حکومتی محروم شد و تنها حق زندگی در شهر ممنوعه به همراه خانواده‌اش به او داده شد.^[۳]

در این دوران اداره بقیه کشور در عمل به دست نیروهای خارجی یا جنگ‌سالاران افتاد و فعالیت‌های کمونیستی در چین شدت یافت.

دوره دوم سلطنت

در تاریخ ۱ ژوئیه ۱۹۱۷ میلادی، ژنرال ژانگ زون که از طرفداران دودمان چینگ بود، با تصرف پکن، پویی را با عنوان «امپراتور چین» منصوب کرد، اما این دوره تنها ۱۲ روز به طول انجامید و نهایتاً در تاریخ ۱۲ ژوئیه ۱۹۱۷ میلادی، با دخالت ژنرال جنگ‌سالار دوئان گیرئی، پویی برای بار دوم از سلطنت خلع شد.^[۴] در سال ۱۹۲۴ میلادی، جنگ‌سالار فنگ یوژیانگ، پویی، همسر و خانواده سلطنتی به هم‌راه مستخدمین‌شان را از شهر ممنوعه اخراج کرد.^[۵] پس از اخراج از شهر ممنوعه، پویی به مدت یک سال و نیم در سفارت ژاپن در پکن اقامت گزید^[۶] و سپس در سال ۱۹۲۵ میلادی، به ویلایی در بخش تحت نفوذ ژاپن در تیانجین نقل مکان کرد.^[۷]

دوره سوم سلطنت

وی برای بازپس‌گیری سلطنت‌اش به کمک نیروهای خارجی و امپراتوری ژاپن متوسل شد.^[۸] کنجی دویی‌هارا، فرمانده کانتوگون از ارتش سلطنتی ژاپن پس از دیدار با پویی، وی را فردی مناسب برای فرمان‌روایی منطقه منچوری در شمال شرقی کشور چین که در اشغال امپراتوری ژاپن بود، تشخیص داد.

پویی با کمک امپراتوری ژاپن، در سال ۱۹۳۲ میلادی، به عنوان «حاکم» منطقه اشغال‌شده منچوری و در تاریخ ۱ مارس ۱۹۳۴ زیر عنوان «امپراتور منچوری» تاج‌گذاری کرد و دولت دست‌نشانده طرفدار ژاپن را تشکیل داد. سلطنت او بر منچوری تا تاریخ ۱۵ اوت ۱۹۴۵ میلادی و تا زمان اشغال منچوری توسط نیروهای ارتش سرخ ادامه داشت.^[۱]

شهروند عادی

پویی، با اشغال منچوری توسط ارتش سرخ به اسارت اتحاد جماهیر شوروی درآمد و به یک آسایش‌گاه بیماران مبتلا به سِل در شهر چیتا در جنوب شرقی سیبری فرستاده شد.^[۹] در سال ۱۹۴۶ میلادی، پویی در دادگاه نظامی بین‌المللی شرق آسیا، علیه ارتش امپراتوری ژاپن شهادت داد.^[۱۰] با تشکیل جمهوری خلق چین به رهبری مائو تسه‌تونگ در سال ۱۹۴۹ میلادی، حکومت کمونیستی روسیه، پویی را به دولت چین تحویل داد.^[۱۱]

پویی به جرم «خیانت به کشور» و هم‌کاری با «اشغال‌گران ژاپنی»، به مدت ده سال به زندانی به نام «مرکز مدیریت جنایتکاران جنگی فاش‌ئون» فرستاده شد. پس از «بازپروری» به مدت ۸ سال به عنوان یک «شهروند عادی» زندگی کرد.

پویی، در تاریخ ۱۷ اکتبر ۱۹۶۷ میلادی، در پکن درگذشت.^[۱]

جستارهای وابسته

• پوجیئه (برادر پویی)
• آخرین امپراتور

فرهنگ عامه

فیلم آخرین امپراتور به کارگردانی برناردو برتولوچی زندگی پویی را به تصویر درآورده‌است. این فیلم، جایزهٔ اسکار بهترین فیلم را در سال ۱۹۸۷ به‌دست آورد.^[۱۲]

پانویس

1. Pu Yi, Last Emperor of China And a Puppet for Japan, Dies; Enthroned at 2, Turned Out at 6, He Was Later a Captive of Russians and Peking Reds, نیویورک تایمز
2. سلسله «چینگ» بایگانی‌شده در ۱۵ ژوئیه ۲۰۱۱ توسط Wayback Machine، رادیو صدای چین
3. Rhoads, Edward J M (2001). Manchus & Han: Ethnic Relations and Political Power in Late Qing and Early Republican China, 1861-1928. University of Washington Press. pp. 226, 227. ISBN 978-0-295-98040-9.
4. Hutchings, Graham (2003). Modern China: A Guide to a Century of Change. Harvard University Press. p. 346. ISBN 978-0-674-01240-0.
5. Choy, Lee Khoon (2005). Pioneers of Modern China: Understanding the Inscrutable Chinese. World Scientific Publishing Company. pp. 350–353. ISBN 978-9812564641.
6. Blakeney, Ben Bruce (19 July 1945). Henry Pu Yi. Life Magazine: 78–86
7. Rogaski, Ruth (2004). Hygienic Modernity: Meanings of Health and Disease in Treaty-Port China. University of California Press. p. 262. ISBN 978-0-520-24001-8.
8. Yamasaki, Tokoyo; Morris, V Dixon (2007). Two Homelands. University of Hawaii Press. pp. 487–495. ISBN 978-0-8248-2944-5.
9. Mydans, Seth (11 June 1997). "Li Shuxian, 73, Widow of Last China Emperor". The New York Times.
10. Former Manchurian Puppet". The Miami News. 16 August 1946
11. Lancashire, David (30 December 1956). "Last Manchu Ruler Grateful to Jailers". Eugene Register-Guard.
12. وبگاه IMDB