پومپه

Gnaeus Pompeius Magnus (گنایوس پومپیئوس مانیوس)
سردیس پومپه بزرگ از دوران آگوستوس (کپی از نسخه اصیل سال ۶۰–۷۰ پیش از میلاد)، واقع در موزه ملی باستان‌شناسی ونیز
ژنرال کنسول جمهوری روم
متصدی
آغاز به کار ۷۰ و ۵۵ و ۵۲ پیش از میلاد
حریف(ها)	ژولیوس سزار (پس از ۵۳ ق. م)
اطلاعات شخصی
زاده	۲۹ سپتامبر ۱۰۶ پیش از میلاد پیچنوم، جمهوری روم
درگذشته	۲۸ سپتامبر ۴۸ پیش از میلاد پلوزیوم، مصر
ملیت	رومی
همسر(ان)	آنتیستیا امیلیا اسکاورا (فرزندخواندهٔ سولا) موکیا ترتیا جولیا (دختر سزار) کورنلیا متلا
فرزندان	گنایوس پمپیئوس (کشته شده در ۴۵ ق. م پس از نبرد موندا) پومپیا (همسر فاوستوس کورنلیوس سولا) سکستوس پومپیئوس (کنسول ۳۵ ق. م)
والدین	گنایوس پومپیوس استرابو
پیشه	ژنرال و سیاستمدار
خدمات نظامی
لقب(ها)	کبیر
وفاداری	جمهوری روم
جنگ‌ها/عملیات‌	دومین جنگ داخلی سولا جنگ سرتوریوسی جنگ مهردادی سوم جنگ داخلی سزار نبرد فارسال

نیائئوس پومپیئوس مانیوس (به لاتین: Gnaeus Pompeius Magnus) یا به ایتالیایی نیه‌ئو پومپئو مانیو (Gneo Pompeo Magno) (زادهٔ ۲۹ سپتامبر۱۰۶-مرگ ۲۸ سپتامبر۴۸ پیش از میلاد) و نیز شناخته شده با عنوان «پومپی»، جنگ‌سالار و سیاستمدار برجستهٔ جمهوری روم بود. او با نشان دادن توانایی‌هایش به یکی از بزرگان روم بدل شد و به پاس دستاوردهایش در جنگ مهردادی سوم، سنای روم به وی لقب مانیوس به معنای بزرگ داد.

او رقیب کراسوس و هم‌پیمان ژولیوس سزار بود. این سه تن سیاست‌مداران نیرومند پایانی جمهوری روم بودند که به تریوم‌ویرات اول نامدار شدند. با مرگ کراسوس در نبرد حران، پومپه و سزار رقیب یکدیگر شدند. این دو بر سر به‌دست‌آوردن فرمانروایی روم به جنگ با یکدیگر پرداختند. پومپه پس از شکست در نبرد فارسال به مصر باستان پناه برد و در آنجا کشته شد.

او در ۶۴ پیش از میلاد به سوریه تاخت و آنتیوخوس سیزدهم را سرنگون ساخت و آن سامان را یکی از استان‌های روم نمود. آنگاه به جنوب روی نهاد و فینیقیه و یهودیه درگیر جنگ درونی را نیز به روم ضمیمه‌کرد.

در سال‌های ۶۷ تا ۶۳ پیش از میلاد، پومپه سردار رومی، سوریه و ارمنستان را فتح کرد و آخرین پادشاه سلوکیان را از سلطنت عزل نمود و جمهوری روم همسایه پادشاهی اشکانی شد.^[۱]

پومپه، سرانجام پس از شکست خوردن از لشکریان ژولیوس سزار در نبرد فارسال و گریختن در لباس شهروندی عادی، در قلمرو امپراتوری بطلمیوسی به فرمان بطلمیوس چهاردهم کشته شد.

منابع

1. CHRONOLOGY OF IRANIAN HISTORY PART 1 iranicaonline.org

Wikipedia contributors, "Pompey," Wikipedia, The Free Encyclopedia, http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Pompey&oldid=218789011 (accessed June 14, 2008).