پلسیوسور

پلسیوسور محدودهٔ زمانی: ژوراسیک پیشین - کرتاسه پسین
پلسیوسور.
رده‌بندی علمی
فرمانرو:	جانوران
شاخه:	طنابداران
رده:	سوسماریان
بالاراسته:	†سوسماربالان[۱]
راسته:	†نزدیک‌سوسمارسانان[۲]
زیرراسته:	†نزدیک‌سوسمارواران[۳]
خانواده
†الاسموسائورید †کریپتپکلیدیدیا †الاسموسائورید †پلسیوسائورید †Polycotylidae

پلسیوسورسانان (به انگلیسی: Plesiosauria) خزندگان آبزی و گوشتخواری بودند^[۴] که در شروع دورهٔ ژوراسیک پدیدار شدند و تا نایابی K - T آخر دورهٔ کِرِتاسه تکامل پیدا کردند.^[۵]

نام پلسیوسور هم برای پلسیوسورهای واقعی (زیرراستهٔ نزدیک‌سوسمارواران) و هم برای گروه پلسیوسورها (نزدیک‌سوسماران) به کار می‌رود. پلسیوسورهای واقعی شامل دو دستهٔ گردن‌دراز (elasmosaurs) و گردن‌کوتاه (polycotylid) می‌شوند. پلسیوسور گونه‌های زیادی بودند اما به وسعت الاسموسورها^[۶] نبودند.^[۵]

فسیل پلسیوسور اولین بار در انگلستان توسط ماری آنینگ^[۷] در سال ۲۰۰۵ کشف شد. پلسیوسور در اندازه‌های گوناگونی بین ۳ متر تا ۲۰ متر وجود داشتند.^[۵] یک نمونه فسیل پلسیوسور در ایران شامل چند مهره و دنده، میان آمونیت در ارتفاعات کلات شمال مشهد کشف شده‌است.^[۸][۹]

پلسیوسور به‌علاوه گروه‌های گوناگونی از خزندگان آبزی همچون دایناسور ماهی‌وار (ایکتیوسور)، پتروسور، موساسور دایناسور نیستند.^{[۵][۱۰][۱۱]}

واژه‌شناسی

واژهٔ پلسیوسور از ترکیب واژه‌های یونانی plesios/πλησιος به معنی نزدیک و sauros/σαυρος به معنی مارمولک گرفته شده است.^[۵]

گونه‌ها^{[۱۲][۱۳][۱۴]}

اوموناسارئوس از استرالیا

• اوموناسارئوس:^[۱۵] در دوران ژوراسیک به عنوان «قاتلین نهنگ‌ها» شناخته می‌شدند؛ آن‌ها را می‌توان از جثه کوچکشان که طولش کمتر از ۲٬۵ متر است و نیز سه برآمدگی تاج مانند در جمجمه شناسایی نمود. ودارای یک بدن جم و جور با چهار باله شنا، یک گردن بلند، یک سر کوچک و دمی کوتاه مانند خوک آبی بودند
• اوپالیونکتس:^[۱۶] به معنی شناگرهای آنداموکا (Andamooka شهری دور افتاده در جنوب استرالیا) با جثه بزرگتر، با طولی در حدود شش متر و مجموعه دندان‌هایی سوزنی شکل برای به دام انداختن ماهی‌های کوچک.

پلسیوسوروس

• پلسیوسوروس: این جانور ۳ تا ۵ متری که در دوره ژوراسیک پیشین می‌زیسته‌است از سر کوچک، گردن بلند و باریک و بدن پهن لاک‌پشت مانندش، دم کوتاه و دو جفت باله بزرگ و عریضش از بقیه شناخته می‌شود. در اقیانوس‌ها می‌زیسته‌است و از ماهی و دیگر جانوران دریایی تغذیه می‌نموده‌است.

طبقه‌بندی^[۱۷]

آتنبوروسور

کریپتوکلیدوس

مورائنوسور

Thililua

تالاسامدون

Libonectes

Styxosaurus

• بالاراسته سوسماربالان
  • راسته نزدیک‌سوسمارسانان
    • زیرراسته Pliosauroidea
    • زیرراسته نزدیک‌سوسمارواران(Gray٬، ۱۸۲۵) والس، ۱۹۴۳ sensu O'Keefe، ۲۰۰۱
      • Plesiopterys O'Keefe، ۲۰۰۴
      • خانواده Plesiosauridae Gray، ۱۸۲۵ sensu O'Keefe، ۲۰۰۱
        • آتنبوروسور باکر، ۱۹۹۳
        • پلسیوسوروس De la Beche & Conybeare، ۱۸۲۱
      • (Unranked) Euplesiosauria O'Keefe، ۲۰۰۱
        • ? Sthenarosaurus واتسون، ۱۹۹۱ (nomen dubium)
        • ? اریتموسور Seeley، ۱۸۷۴
        • ? Leurospondylus Brown، ۱۹۳۱
        • ? Nichollsia Druckenmiller & Russell، ۲۰۰۸
        • بالاخانواده Cryptoclidoidea Williston، ۱۹۲۵ sensu O'Keefe، ۲۰۰۱
          • خانواده کریپتپکلیدیدیا Williston، ۱۹۲۵ sensu O'Keefe، ۲۰۰۱
            • ? تاتنکتس O’Keefe & Wahl، ۲۰۰۳
            • ? کولیمبوسور Seeley، ۱۸۷۴
            • کریپتوکلیدوس Seeley، ۱۸۹۲
            • مورائنوسور Seeley، ۱۸۷۴
            • پانتوسور مارش، ۱۸۹۱
            • Vinialesaurus Gasparini، Bardet & Iturralde-Vinent، ۲۰۰۲
          • (Unranked) Tricleidia O'Keefe، ۲۰۰۱
            • خانواده Tricledidae Nova
              • تریکلیدوس Andrews، ۱۹۰۹
            • خانواده الاسموسائورید Delair، ۱۹۵۹ sensu O'Keefe، ۲۰۰۱
              • ? Aristonectes Cabrea، ۱۹۴۱
              • Kaiwhekea Cruickshank & Fordyce، ۲۰۰۲
              • Kimmerosaurus Brown، ۱۹۸۱
              • سیمولیاسور Leidy، ۱۸۵۱ (nomen dubium)
            • خانواده Polycotylidae Williston, ۱۹۰۹ sensu O'Keefe، ۲۰۰۱
              • دولیچورهینچوپس ویلسون، ۱۹۰۳
              • ? ادگاروسور Druckenmiller، ۲۰۰۲
              • ? Georgiasaurus Otschev، ۱۹۷۸
              • Manemergus Buchy، Metayer، & Frey، ۲۰۰۵
              • Polycotylus کوپه، ۱۸۶۹
              • سولکوکوس Gasparini & Spalletti، ۱۹۹۰
              • Thililua باردت، Pereda Suberbiola & Jalil، ۲۰۰۳
              • تریناکرومروم کراگین، ۱۸۸۸
            • خانواده الاسموسائورید کوپه، ۱۸۶۹ sensu Bardet، Godefroit & Sciau، ۱۹۹۹
              • Microcleidus واتسون، ۱۹۱۱
              • ? مورنوسور والس، ۱۹۴۳
              • Occitanosaurus باردت، Godefroit & Sciau، ۱۹۹۹
            • خانواده الاسموسائورید کوپه، ۱۸۶۹ sensu O'Keefe، ۲۰۰۱
              • ? آفروسور والس، ۱۹۴۳
              • برانکاسور ونگر، ۱۹۱۴
              • Callawayasaurus کارپنتر، ۱۹۹۹
              • الاسموسور کوپه، ۱۸۶۹
              • ? فرسنوسور والس، ۱۹۴۳
              • ? فوتاباسور ساتو، Hasegawa & Manabe، ۲۰۰۶
              • ? گونیوسور مایر، ۱۸۶۰
              • ? Hydrotherosaurus والس، ۱۹۴۳
              • ? هیدرالموسور والس، ۱۹۴۳
              • Libonectes کارپنتر، ۱۹۹۷
              • ? Mauisaurus هکتور، ۱۸۷۴
              • ? Ogmodirus ویلیستون & Moodie، ۱۹۱۳ (nomen dubium)
              • ? اوروفوسور کوپه، ۱۸۸۷ (nomen dubium)
              • ? سیمولیاسور کوپه، ۱۸۸۷ (nomen vanum)
              • Styxosaurus والس، ۱۹۴۳
              • ? Terminonatator ساتو، ۲۰۰۳
              • ? تالاسامدون والس، ۱۹۴۳
              • ? Tuarangisaurus ویفن & موسلی ۱۹۸۶
              • ? Woolungasaurus پرسون، ۱۹۶۰

پانویس

1. Sauropterygia
2. Plesiosauria
3. Plesiosauroidea
4. Snake drawn thru turtle
5. "پلسیوسور" (به انگلیسی). ویکی‌پدیای انگلیسی. Retrieved 1 December 2008.
6. Elasmosaurus
7. Mary Anning
8. «کشف فسیل دایناسور در ایران». جام‌جم آنلاین. دریافت‌شده در ۱ دسامبر ۲۰۰۸.
9. «کشف فسیل دایناسور در ایران». همشری آنلاین. دریافت‌شده در ۱ دسامبر ۲۰۰۸.^{[پیوند مرده]}
10. «ده افسانه دربارهٔ دایناسورها». آفتاب. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۱ مه ۲۰۲۲. دریافت‌شده در ۱ دسامبر ۲۰۰۸.
11. «تشخیص یک دایناسور». مفاهیم. دریافت‌شده در ۱ دسامبر ۲۰۰۸.^{[پیوند مرده]}
12. «کشف دو گونه جدید از خزندگان». فریا. بایگانی‌شده از اصلی در ۵ ژانویه ۲۰۰۹. دریافت‌شده در ۱ دسامبر ۲۰۰۸.
13. «کشف فسیل دو گونه قدیمی از خزندگان در استرالیا». persiangeo. دریافت‌شده در ۱ دسامبر ۲۰۰۸.
14. «استرالیا: خزندگان و یخهای دوران ژوراسیک در جنوب استرالیا». PersianOz. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۰ ژوئیه ۲۰۰۸. دریافت‌شده در ۱ دسامبر ۲۰۰۸.
15. Umoonasaurus
16. Opallionectes
17. "Plesiosaur#Taxonomy" (به انگلیسی). ویکی‌پدیای انگلیسی. Retrieved 1 December 2008.

پیوند به بیرون