میرزا محمد جعفر لواسانی مشهور به حکیم الهی اول زاده ۱۲۱۵ قمری در لواسان و در گذشته ۱۲۹۸ تهران از علمای روشنفکر و اصلاح طلب و از شخصیت‌های فرهنگی و سیاسی دوران قاجار بود که بر طبق قول مشهور نسب وی به خواجه نظام الملک طوسی وزیرشاهان سلجوقی می‌رسد. در منابع تاریخی دوران قاجار و معاصر زندگی او را آورده‌اند.
زندگی‌نامه
میرزا جعفر حکیم الهی فرزند میرزا حسینعلی لواسانی در ۱۲۱۵ قمری در خانواده‌ای اهل علم در قریه سینک لواسان زاده شد. در جوانی به اصفهان رفت و در محله بیدآباد ساکن شد و در مدارس و مکاتب آن شهر به فراگیری حکمت و تاریخ و علوم عقلی پرداخت و پس از پایان تحصیل راهی تهران شد و در اواخر سلطنت فتحعلی شاه به دربار قاجار راه یافت و «ًدر خدمت خاقان صحبت تواریخ و اشعار و سایر علوم را داشت و طرف مصاحبت و منادمت خاقان بود»[۱] در دوران صدارت امیرکبیر به حل و فصل دعاوی مدنی و شرعی منصوب شد[۲]و ناصرالدین شاه به او لقب حکیم الهی داد و او را که اجازه حضور در مراسم درباری داشت «پیرزنده دل» می‌نامید[۳] چندی تولیت بارگاه امامزاده عبدالله شهر ری را داشت و مدتی نیز به ملاباشیگری کرمانشاهان (در دوران حکومت عمادالدوله) منصوب شد[۴] در زمان سپهسالار مقاله‌ای در پشتیبانی از اصلاحات و تأسیسات جدید آن وزیر در روزنامه مریخ منتشر ساخت.[۵]
مهدی قلی هدایت حاضرجوابی و بذله گویی او را در مواجهه با حرم سلطنت و اشاره او به تفنگ حسن موسی ستوده[۶]و حاج سیاح محلاتی به تحسین رفتار و منش او پرداخته‌است[۷]وی با بیشتر رجال آن دوره از جمله حسام السلطنه، فرهادمیرزا، قائم مقام، عباس میرزا، سپهسالار، امیرنظام گروسی و میرزا ملکم خان ناظم الدوله[۸] دوست و معاشر بود.
از وی دو رساله خطی در مورد فتح هرات توسط ایران در سال ۱۲۷۳ قمری و تقبیح سیاست دولت انگلیس در این زمینه در کتابخانه مجلس شورای اسلامی موجود است که متن آن در برخی از جراید و کتاب‌ها نیز منتشر شده‌است[۹]وی در تهران در کوچه حکیم الهی در سرچشمه اقامت داشت و در سال ۱۲۸۶ قمری اراضی‌وسیعی‌را در منطقه خرازین در شمال تهران برای زراعت خریداری کرد که در جوار املاک میرزا علی خان امین الدوله صدراعظم دوران مظفری قرار داشت و بعدها به الهیه معروف شد.[۱۰]
خانواده
در طی چند نسل وصلت‌های متعددی با خانواده‌های سادات اخوی، خدابنده و سادات لاریجانی داشته‌است.
