فهرست امپراتوران لاتین

امپراتور لاتین قسطنطنیه
نشان امپراتوری لاتین
جزئیات
نخستین پادشاه	بالدوین یکم
واپسین پادشاه	بالدوین دوم جیمز (افتخاری و اسمی)
آغاز پادشاهی	۱۶ آوریل ۱۲۰۴
پایان پادشاهی	۲۵ ژوئیه ۱۲۶۱
سکونتگاه رسمی	قسطنطنیه
گمارنده	انتخاب و انتصاب جانشینی ارثی

این فهرستی است از امپراتوران لاتین قسطنطنیه که از ۱۲۰۴ تا ۱۲۶۱ بر امپراتوری لاتین فرمانروایی می‌کردند. در سراسر ۵۷ سال عمر امپراتوری لاتین قسطنطنیه، ۶ امپراتور حکومت می‌کردند که در این بین ۳ نفر به دلایل مختلف همچون به سن قانونی نرسیدن امپراتوران، در قامت نایب حکومت قسطنطنیه را دست داشتند. امپراتوری لاتین پس از جنگ صلیبی چهارم و سقوط و غارت شهر قسطنطنیه، پایتخت امپراتوری بیزانس، توسط صلیبیون با همراهی جمهوری ونیز در سال ۱۲۰۴ تأسیس شد و بالدوین از خاندان فلاندر با عنوان «بالدوین یکم» به عنوان نخستین امپراتور قسطنطنیه انتخاب شد. با این حال، این امپراتور تنها ۵۷ سال عمر کند و با یورش امپراتوری نیقیه، و بازپس‌گیری قسطنطنیه در سال ۱۲۶۱، امپراتوری بیزانس بار دیگر توسط میخائیل هشتم پالایولوگوس احیا شد و آخرین امپراتور لاتین، بالدوین دوم، نیز از قسطنطنیه رانده شد اما عنوان «امپراتور لاتین قسطنطنیه» در نزد وارثان وی تا قرن ۱۴ میلادی باقی ماند. تاریخ کوتاه مدت این امپراتوری بیشتر صرف درگیری با مدعیان و طرفداران احیای امپراتوری بیزانس همچون امپراتوری نیقیه و متحدان آنها همچون بلغارها و والاش‌ها شد.^[۱][۲]

پس از غارت و سقوط قسطنطنیه در سال ۱۲۰۴، صلیبیون و ونیزی‌ها توافق کردند که اراضی امپراتوری بیزانس تقسیم کنند. طی توافق «پارتیتیو تراروم ایمپری رومانیه»^[الف][۳] که ۱ اکتبر ۱۲۰۴ به امضا رسید، سه هشتم امپراتوری از جمله جزیرهٔ کرت به جمهوری ونیز واگذار گردید و مابقی اراضی تحت کنترل دولت جدید و لاتینی قسطنطنیه و واسال‌های آن درآمد.^[۴] واسال‌های امپراتوری لاتین شامل پادشاهی تسالونیک، شاهزاده‌نشین آخا، دوک‌نشین آتن، دوک‌نشین مجمع‌الجزایر و دوک‌نشین کم عمر پلوودیو می‌شد که گاهی این قلمروها طی منازعات داخلی توانستند از امپراتوری لاتین قسطنطنیه مستقل شوند. افزون بر این قلمروها، قلمروهای بیشتری در نیکومدیا، نیقیه، فیلادلفیا و نئوکاسترا در نظر گرفته شده بود اما با قدرت‌گیری امپراتوری نیقیه در منطقه، این قلمروها در حد ایده باقی ماندند. دوچ ونیز با وجود داشتن سه هشتم قلمرو در منطقه، تابع امپراتوری لاتین به حساب نمی‌آمد اما جمهوری ونیز با توجه به میزان قلمروی خود توانسته بود بر این امپراتوری نفوذ داشته باشد.^[۵][۲]

ساختار و سازمان‌های امپراتور لاتین همچون ساختار و سازمان‌های فئودالی در غرب و دیگر دولت‌های صلیبی در اراضی مقدس و اوترمر بود اما با این تفاوت که این امپراتوری برخی اصول و شیوه‌های بوروکراسی و اداری امپراتوری بیزانس را حفظ کرد. پس از تصرف قسطنطنیه در سال ۱۲۰۴، اسقفی به عنوان پاتریارک کلیسای لاتین قسطنطنیه که تابع کلیسای رم بود، انتخاب شد. نظام جانشینی در امپراتوری لاتین نیز همچون دیگر دولت‌های صلیبی نخست «انتخابی» بود که پس از به انتخاب بالدوین فلاندر به عنوان نخستین امپراتور، «ارثی» شد. براساس ساختار در نظر گرفته برای امپراتوری، امپراتور قسطنطنیه با کمک شورای حکومتی متشکل از بارون‌ها و واسال‌های امپراتوری و پودستای ونیز^[ب] و همچنین ۶ نفر دیگر امور امپراتوری را هدایت می‌کرد. در نبود امپراتور یا به سن قانونی نرسیدن امپراتور جدید، شورای حکومتی زمام امور را در دست می‌گرفت. پودستای ونیز نیز تابع امپراتور نبود و تنها برای نظارت بر منافع و قلمروی جمهوری ونیز و همچنین مشاوره به امپراتوران لاتین در شورای حکومتی حضور داشت.^[۶][۷]

امپراتوران لاتین

امپراتوران حاکم

‎ردیف	‎نگاره	‎نام	‎پدر	‎خاندان	‎ز./م.	‎تاج‌گذاری	‎جانشین	‎نایب‌السلطنه	‎فرزند(ان)	‎همسر(ان)
۱		بالدوین یکم	بالدوین	خاندان فلاندر	ژوئیه ۱۱۷۲ ح. ۱۲۰۵	۱۶ مه ۱۲۰۴	هنری	هنری[پ]	جوآن مارگارت	ماری شامپانی
	توضیحات: • یکی از رهبران اصلی جنگ صلیبی چهارم • نماینده صلیبیون برای مذاکره با جمهوری ونیز برای حرکت به سمت اراضی مقدس • عدم اشاره به حضور وی در زادار و کشتار آن شهر • فرمانده‌های نیروهای پیشتاز در محاصره قسطنطنیه • مذاکره و توافق با ونیزی‌ها بر سر سرنوشت امپراتوری و تقسیم آن • انتخاب به عنوان نخستین امپراتور لاتین قسطنطنیه با حمایت ونیزی‌ها در رقابت با بونیفاس مونتفرات • رقابت و منازعه بر سر قدرت با بونیفاس پس از رسیدن به امپراتوری • اعطای زمین و قلمرو به شوالیه‌ها و فرماندهان برای ماندن در امپراتوری جدید قسطنطنیه و قلمروهای تابع آن • شورش یونانی‌ها با همراهی و حمایت پادشاه بلغارها، کالویان و تلاش وی برای مقابله با آنها • شکست در نبرد آدریانپول در سال ۱۲۰۵ و اسارت وی • مرگ در حین اسارات و رسیدن حکومت به برادرش، هنری[۸]
۲		هنری	بالدوین	خاندان فلاندر	ح. ۱۱۷۶ ۱۱ ژوئن ۱۲۱۶	۲۰ اوت ۱۲۰۶	پیتر	-	-	آگنس مونتفرات ماریا بلغارستان
	توضیحات: • همراهی برادر خود طی جنگ صلیبی چهارم • شرکت در لشکرکشی برای فتح تراکیه و آدرامیتیون • انتصاب وی به عنوان نایب حکومت پس از اسارت برادرش • تلاش ناموفق وی برای فتح آدریانپول اما موفق در دفع موج جدید یورش بلغارها • پس از اطمنین از مرگ برادرش، انتخاب به عنوان امپراتور جدید قسطنطنیه • همکاری با بونیفاس برای دفع حمله بلغارها و ازدواج با دختر وی • سرکوب شورش لمباردها در تسالونیکا • لشکرکشی علیه اپیروس، نیقیه و بلغارها در سال ۱۲۱۱ و بستن پیمان آتش‌بس و صلح با نیقیه و بلغارستان[ت] • لشکرکشی علیه نیش (صرب‌ها) با همراهی مجارستان • مرگ ناگهانی در ۱۱ ژوئن ۱۲۱۶[ث][۹]
۳		پیتر	پیتر	خاندان کورتنی	نامشخص ۱۲۱۹	۹ آوریل ۱۲۱۷ به همراه یولاندا	روبر	-	روبر بالدوین الیزابت ماریا کورتنی	آگنس نوور یولاندا
	توضیحات: • پس از مرگ هنری، انتخاب به عنوان امپراتور لاتین قسطنطنیه همراه با یولاندا خواهر بالدوین و هنری • تاج‌گذاری در رم توسط پاپ هونوریوس سوم در سال ۱۲۱۷ • توافق با ونیز؛ دریافت ناوگان دریایی در عوض فتح دراج برای آن جمهوری اما ناکامی وی در این امر • شکست از نیروهای اپیروس در میانه سفر به سمت قسطنطنیه و اسیر شدن وی • مرگ پس از دو سال اسارت و رسیدن قدرت به دست همسرش و سایر نایبان حکومت[۱۰]
‎دورهٔ حکومت و نیابت یولاندا (ح. ۱۲۱۷–۱۲۱۹)، کنن دو بتون (ن. ۱۲۱۹) و جیووانی کولونا (ن. ۱۲۲۰–۱۲۲۱) تا به قدرت رسیدن روبر یکم
۴		روبر یکم	پیتر	خاندان کورتنی	نامشخص ۱۲۲۸	۲۵ مارس ۱۲۲۱	بالدوین دوم	یولاندا کنن دو بتون جیووانی کولونا	-	بانوی نوویل
	توضیحات: • به قدرت رسیدن و تاج‌گذاری پس از پایان یافتن دوره حکومت نایبان • برقراری معاهده صلح با امپراتوری نیقیه و درصد ازدواج با دختر امپراتور نیقیه • شکست از امپراتور جدید نیقیه، ژان سوم دوکاس واتاتزس • عدم تمایل به پرداخت به امور کشوری و دولتی و در عوض مردی لذت‌جو • پس از آگاهی بارون‌ها از ازدواج مخفیانه وی و قتل همسر او، ترک کردن قسطنطنیه و مرگ در سال ۱۲۲۸ در موره[۱۱]
‎انتخاب جان برین، پادشاه اسبق اورشلیم به عنوان نایب بالدوین دوم و همچنین امپراتور حاکم ارشد (۹ آوریل ۱۲۲۹–۲۳ مارس ۱۲۳۷)
۵		بالدوین دوم	پیتر	خاندان کورتنی	ح. ۱۲۱۷ اکتبر ۱۲۷۳	۱۵ آوریل ۱۲۴۰	برافتادن امپراتوری لاتین قسطنطنیه (۱۲۶۱)	جان برین ماری برین	فیلیپ	ماری برین
	توضیحات: • پس از مرگ برادرش و تا رسیدن وی به سن قانونی، واگذاری قدرت به جان برین • ازدواج با دختر جان برین، ماری • حضور در دربار پادشاه فرانسه با پیشنهاد جان برین • بازگشت به قسطنطنیه در سال ۱۲۳۹ و اتحاد با کومن‌ها • همراهی پادشاه لوئی نهم به سمت دمیاط طی جنگ صلیبی هفتم • مشکلات مالی امپراتوری در دوره حکومت وی • برقرار معاهده آتش‌بس با امپراتروی نیقیه در سال ۱۲۴۴ • تلاش برای اتحاد به سلجوقیان روم طی سال‌های ۱۲۴۰–۱۲۴۳ • تلاش برای برقراری اترباط با پادشاه کاستیا برای دریافت‌های کمک نظامی • آغاز موج جدید حمله امپراتروی نیقیه در دوران میخائیل هشتم پالایولوگوس • شکست لاتینی‌ها در در نبرد پلاگونیا در سال ۱۲۵۹ و معاهده آتش‌بس با امپراتوری نیقیه • حمله نگهانی فرمانده میخائیل هشتم، آلکسیوس استراتگوپولوس به قسطنطنیه و سقوط آن شهر و امپراتوری لاتین • امضا کردن توافق ویتربو و واگذاری قلمروهای باقی‌مانده به شارل آنژو[۱۲]

امپراتوران اسمی و در تبعید

‎ردیف	‎نگاره	‎نام	‎پدر	‎خاندان	‎ز./م.	‎فرزند(ان)	‎همسر(ان)	‎منا.
۱		بالدوین دوم	پیشتر گفته شد
۲		فیلیپ یکم	بالدوین دوم	خاندان کورتنی	۱۲۴۳ ۱۵ دسامبر ۱۲۸۳	کاترین یکم	بئاتریس سیسیلی	[۱۳]
۳		کاترین یکم	فیلیپ	خاندان کورتنی	۲۵ نوامبر ۱۲۷۴ ۱۱ اکتبر ۱۳۰۷	جان کاترین جوآنا ایزابلا	شارل والوآ	[۱۴]
۴		کاترین دوم	شارل	خاندان والوآ	قبل از ۱۵ آوریل ۱۳۰۳ اکتبر ۱۳۴۶	مارگارت روبر لوئی فیلیپ	فیلیپ تارانتو	[۱۵]
۵		روبر دوم	فیلیپ	خاندان آنژو-سیسیلی	۱۳۱۹/۱۳۲۶ ۱۰ سپتامبر ۱۳۶۴	-	ماری د بوربون	[۱۶]
۶		فیلیپ دوم	فیلیپ	خاندان آنژو-سیسیلی	۱۳۲۹ ۲۵ نوامبر ۱۳۷۳	فیلیپ شارل فیلیپ فیلیپ	ماریا کالابریا الیزابت اسلاونیا	[۱۷]
۷		جیمز	فرانسیس	خاندان بو	نامشخص ۷ ژوئیه ۱۳۸۳	-	آگنس دوراتزو	[۱۸]

شجره‌نامه

خاندان فلاندر

بالدوین فلاندر ۱۱۷۲-۱۲۰۵ -

مارگارت فلاندر ۱۱۴۵-۱۱۹۴ -

خاندان بلوآ

ماری شامپانی ۱۱۷۴-۱۲۰۴ ـ

بالدوین یکم ۱۱۷۲-۱۲۰۵ ح.۱۲۰۴-۱۲۰۵

آگنس موننفرات ۱۱۸۷-۱۲۰۷/۱۲۰۸ -

هنری یکم ۱۱۷۶-۱۲۱۶ ح.۱۲۰۵-۱۲۱۶

ماریا ؟-؟ -

یولاندا ۱۱۷۵-۱۲۱۹ -

پیتر ؟-۱۲۱۹ ح.۱۲۱۶-۱۲۱۹

خاندان مونتفرات

ماری برین ۱۲۲۴-۱۲۷۵ ـ

بالدوین دوم ۱۲۱۷-۱۲۷۳ ح.۱۲۲۸-۱۲۶۱

روبر یکم ؟-۱۲۲۸ ۱۲۲۱-۱۲۲۸

بی‌نام ؟-۱۲۲۸ -

خاندان کورتنی

بئاتریس سیسیل ۱۲۵۲-۱۲۷۵ -

فیلیپ یکم ۱۲۴۳-۱۲۸۳ ـ

خاندان والوآ

مارگارت ناپل ۱۲۷۲-۱۲۹۹ -

شارل والوآ ۱۲۷۰-۱۳۲۵ -

کاترین یکم ۱۲۷۴-۱۳۰۷ ـ

خاندان آنژو-تارانتو

فیلیپ تارانتو ۱۲۷۸-۱۳۳۱/۱۳۳۲ ـ

کاترین دوم ۱۳۰۳-۱۳۴۶ -

خاندان بو

روبر تارانتو ۱۳۱۹ یا ۱۳۲۶-۱۳۶۴ -

فیلیپ تارانتو ۱۳۲۹-۱۳۷۳ ـ

مارگارت ؟-؟ ـ

فرانسیس بو ۱۳۳۰-۱۴۲۲ ـ

دیگر خاندان‌ها

جیمز ؟-۱۳۸۳ -

یادداشت‌ها

1. Partitio terrarum imperii Romaniae
2. Podestà
3. تا زمان مطمئن شدن از مرگ بالدوین طی اسارتش در سال ۱۲۰۶.
4. با پیشنهاد پادشاه بلغارستان، ازدواج وی با دخترش، ماریا.
5. به گمان بسیاری وی توسط همسرش ماریا مسموم شد.

پانویس

1. Murray و Others، «Constantinople, Latin Empire of»، The Crusades: An Encyclopedia، 279-286.
2. Balar 2016, p. 255-257.
3. Van Tricht، The Latin Renovatio of Byzantium، 47-53.
4. مادن، جنگ‌های صلیبی، ۲۰۴.
5. Murray و Others، «Constantinople, Latin Empire of»، The Crusades: An Encyclopedia، 279-286.
6. Murray و Others، «Constantinople, Latin Empire of»، The Crusades: An Encyclopedia، 279-286.
7. Van Tricht، The Latin Renovatio of Byzantium، 41-59.
8. Murray و Others، «Baldwin I of Constantinople (1171–1206)»، The Crusades: An Encyclopedia، 130-132.
9. Murray و Others، «Henry of Constantinople (d. 1216)»، The Crusades: An Encyclopedia، 571-572.
10. Murray و Others، «Peter of Constantinople (d. 1217)»، The Crusades: An Encyclopedia، 944-945.
11. Murray و Others، «Robert of Constantinople (d. 1228)»، The Crusades: An Encyclopedia، 1041.
12. Murray و Others، «Baldwin II of Constantinople (1217–1271)»، The Crusades: An Encyclopedia، 133-135.
13. Murray و Others، «Constantinople, Latin Empire of»، The Crusades: An Encyclopedia، 279-286.
14. Murray و Others، «Constantinople, Latin Empire of»، The Crusades: An Encyclopedia، 279-286.
15. Murray و Others، «Constantinople, Latin Empire of»، The Crusades: An Encyclopedia، 279-286.
16. Murray و Others، «Constantinople, Latin Empire of»، The Crusades: An Encyclopedia، 279-286.
17. Murray و Others، «Constantinople, Latin Empire of»، The Crusades: An Encyclopedia، 279-286.
18. Murray و Others، «Constantinople, Latin Empire of»، The Crusades: An Encyclopedia، 279-286.

منابع

• مادن، توماس (۱۳۹۰). جنگ‌های صلیبی. ترجمهٔ عبدالله ناصری طاهری. تهران: جویا. شابک ۹۷۸-۹۶۴-۴۰۵-۹۹۸-۸.

• Balar, Michel (2016). The Papacy and the Crusades: Actes du VIIe Congrès de la Society for the Study of the Crusades and the Latin East. Routledge. ISBN 978-1-138-25159-5.
• Murray، Alan V.؛ Others (۲۰۰۶). The Crusades: An Encyclopedia. ABC-CLIO. شابک ۹۷۸۱۵۷۶۰۷۸۶۲۴.
• Van Tricht، Filip (۲۰۱۱). The Latin Renovatio of Byzantium: The Empire of Constantinople (1204–1228). Brill. شابک ۹۷۸۹۰۰۴۲۰۳۲۳۵.