واژهنامه،[۱]فرهنگ،[۲]دیکسیونر[۳] (به فرانسوی: dictionnaire) یا دیکشِنِری (به انگلیسی: dictionary) یا گاهی لغتنامه یا فرهنگ لغت یا فرهنگ واژگان، کتابی است که در آن معانی واژههای یک، دو، یا چند زبان همراه با توضیحات مربوط به ریشه، تلفظ، یا اطلاعات دیگر مربوط به واژهها به ترتیب حروف الفبای زبان یا زبانهایی معیّن گردآوری میشوند.
واژهنامه با دانشنامه تفاوت دارد. در یک واژهنامه معمولاً، تنها به معنای واژهها اکتفا میشود و اطلاعات دیگری (نظیر تاریخچه و ریشهٔ آنها) داده نمیشود. افزون بر این، در واژهنامهها تنها به واژههای عمومیِ یک زبان اشاره میشود، و اسمهای خاص (مانند نامهای جایها و کسان) کمتر نوشته میشود. با این حال، مرز دقیقی بین واژهنامه و دانشنامه نمیتوان تعیین کرد، و برخی کتابها به نوعی در هر دو طبقه جا میگیرند؛ مانند واژهنامهٔ دهخدا.
انتقادها به مفهوم فرهنگ لغت
پیر بوردیو هر فرهنگ لغتی را حاوی سوگیری میداند و در این رابطه بر این عقیده است که تمام فرهنگنامهها، اعم از جامعهشناسی، انسانشناسی، فلسفه و غیره، اغلب زورگویانه هستند. او علت این امر را این میداند که آنها در تظاهر به توصیف، در واقع به برخی واژههامشروعیت میدهند. او فرهنگنامهها را ابزارهایی میداند برای ساخت واقعیتی که مدعی ثبت آناند، و مدعی است آنها میتوانند مؤلفان و مفاهیمی را که وجود ندارند بهوجود بیاورند و، برعکس، دربارهٔ مفاهیم یا مؤلفانی که وجود دارند خاموش بمانند.[۴]