عملیات محرم

عملیات محرم
بخشی از جنگ ایران و عراق
تاریخ۱۰ آبان تا ۲۰ آبان ۱۳۶۱
موقعیت
نتایج پیروزی ایران
آزادسازی ۷۰۰ کیلومتر مربع از خاک ایران
تصرف ۳۰۰ کیلومتر مربع از خاک عراق
طرف‌های درگیر

ایران ایران

نیروی زمینی سپاه پاسداران
نیروی زمینی ارتش ایران
عراق عراق
تلفات و خسارات
نامشخص ۶٫۰۰۰ نفر کشته و مجروح
۲٫۳۵۰ نفر اسیر[۳]

عملیات محرم عملیات نظامی تهاجمی محدود نیروهای مسلح ایران، در خلال جنگ ایران و عراق بود، که به مدت ۱۰ روز، در آبان‌ماه ۱۳۶۱ به‌صورت مشترک توسط نیروی زمینی ارتش و سپاه پاسداران، در منطقه دهلران و موسیان انجام شد.[۴] عملیات محرم با هدف تصرف ارتفاعات سرکوب منطقه حمرین و قرار گرفتن در موضع برتر تاکتیکی، طراحی و اجرا گردید، که با انجام آن، ۷۰۰ کیلومتر مربع از خاک ایران آزاد شد،[۵] همچنین ۳۰۰ کیلومتر مربع از خاک عراق نیز توسط نیروهای ایرانی تصرف گردید.[۱]

پیش زمینه

ارتش عراق با در اختیار داشتن ارتفاعات در منطقه شرهانی و زبیدات، علاوه بر محفوظ نگاه داشتن یک خط پدافندی، جاده دهلران به عین خوش را که نزدیک‌ترین معبر وصولی جبهه‌های میانی و جنوبی بود، زیر دید و تیر خود داشت. مضاف بر این که مواضع پدافندی ارتش عراق به گونه‌ای بود، که می‌توانست به اشغال چندین حوزه نفتی و تأسیسات مستقر در آن‌ها، در منطقه بیات ادامه دهد. به همین لحاظ و نیز با هدف تصرف ارتفاعات سرکوب منطقه و قرار گرفتن در موضع برتر تاکتیکی، با راندن نیروهای عراقی به سوی دشت، طرح عملیات محرم در دستور کار فرماندهان ایرانی قرار گرفت.[۱][۲]

اهداف

  • تصرف ارتفاعات ۲۹۸ و ۴۰۰ (بلندترین ارتفاع منطقه)
  • آزادسازی جاده عین خوش به دهلران از زیر دید و تیر نیروهای عراقی (این جاده نزدیک‌ترین راه ارتباطی غرب به جنوب بود)
  • آزادسازی قسمتی از زمین‌هایی که در اشغال ارتش عراق بود
  • زیر آتش قرار دادن جاده بصره به العماره
  • زیر آتش قرار دادن شهرک طیب و تصرف شهرک زبیدات
  • آزادسازی چند میدان نفتی ایرانی و تصرف چند میدان نفتی عراق
  • در صورت موفقیت نیروهای ایرانی در این عملیات، بازگشت مردم دهلران و موسیان به محل زندگیشان، امکان‌پذیر بود.[۶]

طرح عملیات

طرح عملیات به گونه‌ای بود که بر مبنای آن تصرف ارتفاعات ۲۹۸ و ۴۰۰ از یک‌سو و حمله به سایر ارتفاعات سرکوب منطقه از سمت چم سری و چم هندی مورد تدبیر قرار گرفت. قائم ۱ می‌بایست از سمت شمال تا جنوب ارتفاعات ۲۹۸ وارد عمل می‌شد و علاوه بر گرفتن سرپل در غرب رودخانه میمه، مسئولیت محاصره این ارتفاعات و پدافند به سمت غرب را بر عهده داشت. قائم ۲ در جنوب ارتفاعات ۲۹۸ و شمال ارتفاعات ۴۰۰ وارد عمل شده و مسئولیت الحاق قائم ۱ با قائم ۳ را بر عهده داشت. قائم ۳ از شمال و جنوب ارتفاعات ۳۰۰ و ۴۰۰ به سمت غرب وارد علم شده و علاوه بر تصرف قلل این ارتفاعات، می‌بایست با قائم ۲ و ۴ الحاق کند. قائم ۴ از سمت چم‌سری به طرف غرب، از مقابل پاسگاه ربوط به طرف غرب و از شمال چم‌هندی به طرف غرب حرکت کرده و ضمن تصرف ارتفاعات سرکوب منطقه، به طرف جنوب پدافند کند.[۷][۸]

جغرافیا

ویژگی این منطقه، وجود ارتفاعات جبال حمرین بود، که به‌عنوان خط مرزی قراردادی دو کشور، قبل از حمله عراق به ایران مطرح می‌شد. بلندترین قله این رشته‌کوه، به ارتفاع ۴۰۰ متر، در خاک ایران قرار دارد. علاوه بر تپه ۲۹۸ که در خاک ایران قرار دارد، تپه ۱۷۵ در خاک عراق واقع شده و بر محور وصولی عین خوش، چم سری، شرهانی و زبیدات، مشرف می‌باشد، به‌صورتی که امکان تهدید جاده شرهانی به زبیدات توسط نیروهای عراقی، وجود داشت. بر همین اساس و با توجه به تسلط ارتش عراق، بر معابر و منطقه مواصلاتی نیروهای ایرانی، کلیه ترددها در شب و با چراغ خاموش انجام می‌شد. از دیگر عوارض طبیعی منطقه، رودخانه‌های چیخواب، دویریج و میمه بود، که فصلی و به هنگام طغیان، ارتفاع آب آن به ۱۰ برابر حد معمول، که حدود ۳۰ سانتی‌متر می‌باشد، می‌رسد.[۹]

سازمان رزم

ایران

هدایت مستقیم عملیات محرم برعهده قرارگاه قائم؛ متشکل از نیروی زمینی سپاه پاسداران (۶ تیپ) و نیروی زمینی ارتش ایران (۲ تیپ) بود، قرارگاه‌های فرعی نیز عبارت بودند از:[۱۱]

عراق

نبرد

مرحله اول

عملیات محرم از ساعت ۲۲:۰۷ ۱۰ آبان ۱۳۶۱ آغاز شد. نیروهای عمل‌کننده در محورهای قائم ۱ و ۲ و قسمتی از محور قائم ۳، تا صبح موفق شدند به اهداف تعیین شده خود دست یابند، ولی محور قائم ۴ و قسمتی از محور قائم ۳ به علت طغیان آب رودخانه دویرج، با مشکلاتی مواجه شدند، که با وجود نصب پل چیفتن و انتقال مهمات و نیروها به‌وسیلهٔ هلیکوپتر، این مشکلات حل نشد و به همین دلیل، محدوده ۸ کیلومتر مربع از ارتفاعات ۴۰۰ تا جاده چم سری، در کنترل ارتش عراق باقی ماند، که از طریق آن‌ها جاده عقبه محورهای دیگر نیز تهدید می‌شد.[۱][۲]

مرحله دوم

پوشاندن رخنه موجود در منطقه تصرف شده، هدف مرحله دوم عملیات محرم بود. برای حل این معضل، ۴ گردان از نیروهای سپاه پاسداران از جناحین وارد عمل شدند و ضمن انهدام نیروهای عراقی، با یکدیگر الحاق انجام دادند. این مرحله از عملیات در ساعت ۰۳:۱۵ بامداد روز ۱۲ آبان ۱۳۶۱ آغاز شد که تا ساعت ۶ صبح، دو محور با یکدیگر به‌طور نسبی الحاق کردند و تا عصر همان روز نیز الحاق به‌طور کامل انجام گرفت.[۱][۲]

مرحله سوم

پس از رفع رخنه موجود در مرحله دوم عملیات، فرماندهان ایرانی متوجه شدند که نیروهای عراقی در ارتفاعات مقابل آن‌ها مستقر شده‌اند. در نتیجه، هدف عمده طرح عملیات، که تحمیل خطوط گسترده پدافندی به آنها بود، حاصل نشده بود، که مقرر شد کلیه یگان‌های موجود در منطقه، با نیروهای تحت امر خود، ۵ کیلومتر به سمت غرب پیشروی کرده و جاده آسفالت چم سری، شرهانی، زبیدات و جاده شنی زبیدات به طیب را تأمین نمایند. مرحله سوم عملیات محرم در ساعت ۲۲ روز ۱۵ آبان ۱۳۶۱ آغاز شد و با وارد آمدن تلفات به ارتش عراق و تأمین اهداف مورد نظر، در فردای آن روز پایان یافت. ارتش عراق از بیم محاصره، از محور ربوط و چم هندی عقب‌نشینی کرد و امکانات و ادوات بسیاری را از خود بر جای گذارد.[۱][۱۳][۱۴][۱۵]

نتایج عملیات

در پی انجام عملیات محرم، علاوه بر شکست تبلیغات عراق مبنی بر متوقف کردن نیروهای ایرانی پس از عملیات رمضان، فرماندهان کم‌تجربه ایرانی، به توانایی خود برای انجام عملیات اطمینان پیدا کردند و تصرف شهر العماره عراق را امکان‌پذیر دانستند. انجام عملیات والفجر مقدماتی بر اساس چنین دیدگاهی بود، که طراحی و به مرحله اجرا درآمد. همچنین در نتیجه عملیات محرم علاوه بر آزاد شدن ۷۰۰ کیلومتر مربع از خاک ایران، از جمله ارتفاعات ۴۰۰ و ۲۹۸، پل چم سری، میدان نفتی بیات، نهر عنبر، چم سری و موسیان، جاده عین خوش به دهلران نیز از دید و تیر نیروهای ارتش عراق خارج شد و در مقابل، شهرک طیب عراق، به زیر دید نیروهای ایران درآمد. تصرف ۳۰۰ کیلومتر مربع از خاک عراق، از جمله پاسگاه‌های زبیدات، شرهانی، ابوغریب و تأسیسات نفتی مستقر در منطقه (۳۰ تا ۳۵ حلقه چاه نفت) نیز از دیگر نتایج این عملیات بود.[۱][۲][۱۳][۱۶]

جستارهای وابسته

منابع

  1. ۱٫۰ ۱٫۱ ۱٫۲ ۱٫۳ ۱٫۴ ۱٫۵ ۱٫۶ «مروری بر عملیات محرم». روزنامه اعتماد. ۱۰ آبان ۱۳۸۵. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۶ نوامبر ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۷ ژانویه ۲۰۱۹.
  2. ۲٫۰ ۲٫۱ ۲٫۲ ۲٫۳ ۲٫۴ خطای یادکرد: خطای یادکرد:برچسب <ref>‎ غیرمجاز؛ متنی برای یادکردهای با نام mashregh وارد نشده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).
  3. درودیان، محمد، از خرمشهر تا فاو، تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ
  4. «"دویرج"، روایتی از عملیات محرم». ایرنا. بایگانی‌شده از اصلی در ۶ دسامبر ۲۰۱۹.
  5. «عملیات محرم». ستارگان پرفروغ. بایگانی‌شده از اصلی در ۸ سپتامبر ۲۰۱۹.
  6. رضوانی، تقی، گزارش عملیات محرم (ص ۲)، تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ
  7. رضوانی، تقی، گزارش(۷۲) عملیات محرم (ص ۸و۱۰)، تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ
  8. رضوانی، تقی، گزارش (۸۸۷) عملیات محرم (ص ۶و۵)، تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ
  9. درودیان، محمد، از خرمشهر تا فاو (ص ۴۲)، تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ
  10. «در عملیات محرم چه گذشت؟». خبرگزاری تسنیم. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۲ ژوئیه ۲۰۲۰.
  11. ۱۱٫۰ ۱۱٫۱ رضوانی، تقی، گزارش(۷۲) عملیات محرم (ص ۲و۳)، تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ
  12. رضوانی، تقی، گزارش(۷۲) عملیات محرم (ص ۳)، تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ
  13. ۱۳٫۰ ۱۳٫۱ درودیان، محمد، از خرمشهر تا فاو (ص ۴۳ تا ۴۶)، تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ
  14. رضوانی، تقی، گزارش(۷۲) عملیات محرم (ص ۱۱تا۱۷)، تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ
  15. رضوانی، تقی، گزارش (۸۸۷) عملیات محرم (ص ۶و۷)، تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ
  16. رضوانی، تقی، گزارش(۷۲) عملیات محرم (ص ۲۱ و ۴۱ و۴۲)، تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ

پیوند به بیرون

Read other articles:

German politician (1946–2022) You can help expand this article with text translated from the corresponding article in German. (April 2019) Click [show] for important translation instructions. Consider adding a topic to this template: there are already 8,942 articles in the main category, and specifying|topic= will aid in categorization. Do not translate text that appears unreliable or low-quality. If possible, verify the text with references provided in the foreign-language ar...

 

Awan Inspirasi IATA ICAO Kode panggil - - - Didirikan2006; 17 tahun lalu (2006)PenghubungBandar Udara Miri, Miri, SarawakArmada3Situs webwww.awaninspirasi.com.my Awan Inspirasi Sdn Bhd, beroperasi sebagai Awan Inspirasi adalah sebuah perusahaan jasa helikopter lepas pantai yang ada di Miri, Malaysia. Maskapai ini menjadi transportasi sebagian besar staf Petronas Carigali Sdn Bhd dan Sarawak Shell Berhad dan kontraktor untuk platform lepas pantai di sekitar perairan Sarawak dan Sabah. Arm...

 

För andra betydelser, se Värde eller Värdinna (underhållare). Den här artikeln behöver fler eller bättre källhänvisningar för att kunna verifieras. (2023-05) Åtgärda genom att lägga till pålitliga källor (gärna som fotnoter). Uppgifter utan källhänvisning kan ifrågasättas och tas bort utan att det behöver diskuteras på diskussionssidan. Värd är den person som tar hand om gäster eller som har någon inneboende.[1] Värdar kan förekomma såväl i hem som offentliga...

Атлантидафр. L'Atlantide Обкладинка українського видання 1991 рокуЖанр фентезі, пригодиФорма романТема АтлантидаАвтор П'єр БенуаМова французькаОпубліковано 1919Країна  ФранціяВидавництво Альбен МішельОпубліковано українською 1925, «Друкар»1991, «Мистецтво»Переклад В. Завадс...

 

1982 single by Thin Lizzy Angel of DeathSingle by Thin Lizzyfrom the album Renegade Released1982GenreHard rock, heavy metalLength6:18LabelWarner Bros. Records (USA)Songwriter(s)Phil Lynott, Darren Wharton Angel of Death is a song by rock band Thin Lizzy featured on their Renegade album,[1] released as a single in the United States. The tune peaked at No. 38 on the Mainstream Rock chart.[2] The song was a collaboration between band leader Phil Lynott and Darren Wharton, who had...

 

Erich Seligmann FrommFrommLahirMarch 23, 1900Frankfurt am Main, GermanyMeninggal18 Maret 1980(1980-03-18) (umur 79)Muralto, Ticino, SwitzerlandEra20th centuryKawasanWestern philosophyAliranSekolah Frankfurt, teori kritis, humanistic psychoanalysis, Yudaisme HumanisMinat utamaHumanisme, Social theory, MarxismeGagasan pentingBeing and Having Modes of Existence, Keamanan melawan Kebebasan, Social character, Character orientation Dipengaruhi Spinoza, Eckhart, Kierkegaard, Marx, Fre...

1911 solo piano piece by Béla Bartók Allegro barbaro, BB 63 (Sz. 49), composed in 1911, is one of Béla Bartók's most famous and frequently performed solo piano pieces. The composition is typical of Bartók's style, utilizing folk elements. The work combines Hungarian and Romanian scales; Hungarian peasant music is based on the pentatonic scale, while Romanian music is largely chromatic. The title is a jab at Bartók's critics who called him a 'barbarian'.[1] History of the composi...

 

لعريصة تقسيم إداري البلد المغرب  الجهة مراكش آسفي الإقليم مراكش الدائرة الأوداية الجماعة القروية اكفاي المشيخة العروسييين السكان التعداد السكاني 75 نسمة (إحصاء 2004)   • عدد الأسر 14 معلومات أخرى التوقيت ت ع م±00:00 (توقيت قياسي)[1]،  وت ع م+01:00 (توقيت صيفي)[1]  تعد...

 

الجماعة الإسلامية في مصر البلد مصر  التأسيس تاريخ التأسيس أوائل السبعينات المؤسسون ناجح إبراهيم الشخصيات قائد الحزب عمر عبد الرحمن  الأمير الشيخ عمر عبد الرحمن المقرات المقر الرئيسي مصر الأفكار الأيديولوجيا إسلام (أهل السنة والجماعة)قطبيةتوحيد الحاكميةوحدة إسلامي...

Indian actress (born 1992) In this Indian name, the name Suresh is a patronymic, and the person should be referred to by the given name, Keerthy. Keerthy SureshKeerthy Suresh at Thodari Audio LaunchBorn (1992-10-17) 17 October 1992 (age 31)Chennai, Tamil Nadu, IndiaEducationPearl Academy, M.A (Hons) in Fashion DesignOccupationActressYears active2000–2005 (child artist) 2013-presentParentsG. Suresh Kumar (father)Menaka (mother) Keerthy Suresh (born 17 October 1992) is an Indian act...

 

Cooking competition TV show This article may have been created or edited in return for undisclosed payments, a violation of Wikipedia's terms of use. It may require cleanup to comply with Wikipedia's content policies, particularly neutral point of view. (June 2023) Sparklers is a cooking competition show produced by SOMM TV.[1] It was nominated for a James Beard Award[2] in 2022.[3] References ^ Bloom, David. James Beard Media Awards Become Another Front In Streaming W...

 

هذه المقالة يتيمة إذ تصل إليها مقالات أخرى قليلة جدًا. فضلًا، ساعد بإضافة وصلة إليها في مقالات متعلقة بها. (سبتمبر 2023) ثيوغنيس من ميغارابيانات شخصيةالميلاد 570 ق. م.Ancient Megara (d)الوفاة 485 ق.م[1] (84/85 سنة)بلد المواطنة رابطة بيلوبونيزية اللغة المستعملة الإغريقيةلغة الكتابة الإغ...

Тіні в раюнім. Schatten im ParadiesЖанр романФорма романАвтор Еріх Марія РемаркМова німецькаОпубліковано 1971Країна  Німеччина «Тіні в раю» (нім. Schatten im Paradies) — роман німецького письменника Еріха Марії Ремарка, опублікований його вдовою в 1971 році, вже після смерті письменника...

 

Carl F. Auer von WelsbachLahir(1858-09-01)1 September 1858Wina, Kekaisaran AustriaMeninggal4 Agustus 1929(1929-08-04) (umur 70)Mölbling, AustriaKebangsaanAustriaAlmamaterUniversitas Heidelberg, Universitas WinaSuami/istriMarie Anna Nimpfer (1869-1950)[1]:83PenghargaanMedali Elliott Cresson (1900), Medali Wilhelm Exner (1921)Karier ilmiahBidangkimiaPembimbing doktoralRobert Bunsen Carl Auer von Welsbach, yang meraih gelar warisan Freiherr von Welsbach (1 September 1858 ̵...

 

Hutan di Kalimantan Sabana di Tanzania Stepa, dengan unta baktria di Rusia Vegetasi (dari bahasa Inggris: vegetation) dalam ekologi adalah istilah untuk keseluruhan komunitas tetumbuhan di suatu tempat tertentu, mencakup baik perpaduan komunal dari jenis-jenis flora penyusunnya maupun tutupan lahan (ground cover) yang dibentuknya.[1] Vegetasi merupakan bagian hidup yang tersusun dari tetumbuhan yang menempati suatu ekosistem, atau, dalam area yang lebih sempit, relung ekologis. Berane...

Ethiopian football club Football clubWoldia CityFull nameWoldia Kenema Football ClubGroundWoldia StadiumLeagueEthiopian Premier League2014–1514th Home colours Woldia City is an Ethiopian football club based in the city of Woldia. They currently play in the Ethiopian Premier League, the top domestic level of football in Ethiopia.[1] References ^ https://int.soccerway.com/teams/ethiopia/woldya-kenema/32213/ Soccerway – Club Profile External links Soccerway – 2014–15 Et...

 

2014 film score by Henry JackmanCaptain America: The Winter Soldier (Original Motion Picture Soundtrack)Film score by Henry JackmanReleasedApril 1, 2014 (2014-04-01)Recorded2013StudioAir Studios (London)GenreFilm scoreLength1:14:32Label Hollywood Marvel Music Producer Henry Jackman Al Clay Henry Jackman chronology Captain Phillips(2013) Captain America: The Winter Soldier (Original Motion Picture Soundtrack)(2014) Big Hero 6(2014) Marvel Cinematic Universe soundtrack ch...

 

Honduran footballer (born 1984) Osman Chávez Personal informationFull name Osman Danilo Chávez Güity[1]Date of birth (1984-07-29) 29 July 1984 (age 39)Place of birth Santa Fé, HondurasHeight 1.88 m (6 ft 2 in)Position(s) DefenderTeam informationCurrent team CD VidaYouth career Platense Junior PlatenseSenior career*Years Team Apps (Gls)2004–2010 Platense 113 (5)2007–2008 → Motagua (loan) 34 (0)2010–2014 Wisła Kraków 62 (2)2014 → Qingdao Jonoon (loan)...

此條目需要擴充。 (2014年12月27日)请協助改善这篇條目,更進一步的信息可能會在討論頁或扩充请求中找到。请在擴充條目後將此模板移除。 黑道家族The Sopranos类型犯罪开创大衛·雀斯编剧大衛·雀斯(30集)泰倫斯·溫特(25集)罗宾·格林(英语:Robin Green)(22集)米謝爾·伯吉斯(英语:Mitchell Burgess)(22集)马修·维纳(英语:Matthew Weiner)(12集)导演提姆·范恩·派頓...

 

2012 South Korean film by Shin Su-won PlutoKorean nameHangul명왕성Hanja冥王星Revised RomanizationMyeongwangsongMcCune–ReischauerMyŏngwangsŏng Directed byShin Su-wonWritten byShin Su-wonProduced byShin Sang-han Francis LimStarringLee David Sung Joon Kim Kkot-biCinematographyYun Ji-woonEdited byLee Do-hyunMusic byRyu Jae-ahProductioncompanySH FilmDistributed bySidus FNHRelease dates October 5, 2012 (2012-10-05) (Busan International Film Festival) July 11, ...

 

Strategi Solo vs Squad di Free Fire: Cara Menang Mudah!