درگیری قره‌باغ کوهستانی

درگیری قره‌باغ کوهستانی
وضعیت نظامی کنونی در قره‌باغ کوهستانی
تاریخ ۲۰ فوریه ۱۹۸۸ – اکنون جنگ اول قره‌باغ ۹۴–۱۹۸۸ موقعیت خط برخورد قره‌باغ کوهستانی مرز ارمنستان و آذربایجان
طرف‌های درگیر
ارمنستان  جمهوری آرتساخ (قره‌باغ کوهستانی سابق) عرضه تسلیحات:  روسیه[۱][۲]	جمهوری آذربایجان حمایت:  ترکیه[۳][۴][۵]  پاکستان[۶][۷] عرضه تسلیحات:  اسرائیل[۸]  روسیه[۱][۹][۱۰]
فرماندهان و رهبران
نیکول پاشینیان (نخست‌وزیر ارمنستان، فرمانده کل) داویت دونویان (وزیر دفاع ارمنستان) آرتاک داوتیان (رئیس ستاد مشترک ارمنستان) باکو ساهاکیان (رئیس‌جمهور آرتساخ، فرمانده کل) جلال هاروتونیان (وزیر دفاع آرتساخ)	الهام علی‌اف (رئیس‌جمهور جمهوری آذربایجان، فرمانده کل) ذاکر حسنف (وزیر دفاع جمهوری آذربایجان) نجم‌الدین صادقف (رئیس ستاد مشترک جمهوری آذربایجان)
واحدهای درگیر
ارتش تدافعی جمهوری آرتساخ نیروهای مسلح ارمنستان ارتش ارمنستان مرزبانی ارمنستان	نیروهای مسلح جمهوری آذربایجان نیروی زمینی جمهوری آذربایجان
قوا
ارمنستان: ۴۵٬۸۵۰ سرباز فعال آرتساخ: ۱۴٬۵۰۰ سرباز فعال	جمهوری آذربایجان: ۶۶٬۹۴۰ سرباز فعال
تلفات و خسارات
کشته شدن ۲۱۴ سرباز و ۱۶ غیرنظامی (۲۰۰۸–۲۰۱۶)	کشته شدن ۱٬۰۰۸ سرباز و بیش از ۹۰ غیرنظامی، زخمی شدن ۱٬۲۰۵ سرباز و ۱۴۰ غیرنظامی، اسیری بیش از ۳۰ سرباز و ۱۲ غیرنظامی (۱۹۹۴–۲۰۱۶)[۱۱]
کشته شدن ۲۸٬۰۰۰–۳۸٬۰۰۰ نفر(۱۹۸۸–۱۹۹۴)[۱۲][۱۳][۱۴] کشته شدن ۳٬۰۰۰ نفر(مه ۱۹۹۴–اوت ۲۰۰۹)[۱۵] کشته شدن ۴۰۷ تا بیش از ۴۶۷ نفر(۲۰۱۰–۲۰۱۶)

درگیری قره‌باغ کوهستانی یک اختلاف سرزمینی و درگیری قومی بین ارمنستان و جمهوری آذربایجان بر سر منطقه قره‌باغ کوهستانی و هفت ناحیه دیگر بود. این مناطق، عملاً تحت کنترل جمهوری آرتساخ ولی به صورت قانونی بخشی از جمهوری آذربایجان بوده است. این درگیری در اوایل قرن بیستم میلادی هنگامی که ژوزف استالین، رهبر اتحاد جماهیر شوروی تصمیم به ایجاد اوبلاست خودمختار ناگورنو قره‌باغ در زمرهٔ جمهوری شوروی سوسیالیستی آذربایجان گرفت، آغاز شد. درگیری کنونی در سال ۱۹۸۸ هنگامی که ارامنه قره‌باغ خواستار الحاق قره‌باغ به ارمنستان شدند آغاز و در نهایت منجر به رخداد جنگ اول قره‌باغ در دهه ۱۹۹۰ شد.

قرارداد آتش‌بس منعقد شده در سال ۱۹۹۴، دو دهه آرامش نسبی را فراهم آورد.^[۱۶] درگیری‌های معدود و کوتاهی که پس از آن بین طرفین درگرفت تغییر خاصی در وضعیت به وجود نیاورد. اما در جریان جنگ دوم قره‌باغ در ۲۰۲۰، ارتش جمهوری آذربایجان موفق شد کنترل اکثر مناطقی را که در جریان جنگ اول قره‌باغ از دست داده بود دوباره به دست آورد. جمهوری آذربایجان در دسامبر ۲۰۲۲ محاصره جمهوری آرتساخ (۲۰۲۲–۲۰۲۳) را آغاز کرد و در نهایت در حمله ۲۰۲۳ جمهوری آذربایجان به قره‌باغ کوهستانی تعداد زیادی از ارمنی‌ها گریختند و جمهوری آرتساخ در ۱ ژانویه ۲۰۲۴ به صورت رسمی فروپاشید.

تلفات

اگرچه هنوز آمار دقیقی از تلفات وجود ندارد، به گفته بیشتر ناظران، تا سال ۲۰۰۹، ۳٬۰۰۰ نفر، عمدتاً سرباز، کشته شده‌اند. در سال ۲۰۰۸، نبردها شدیدتر و بیشتر شد.^[۱۷] سال ۲۰۱۴ با ثبت ۷۲ کشته در طول سال، خونین‌ترین سال پس از پایان جنگ شد. بین ۱ تا ۵ آوریل ۲۰۱۶، درگیری‌های سنگین در امتداد خط مقدم قره باغ، منجر به کشته شدن ۲۷ سرباز ارمنی و ۲۸ سرباز باکویی شد. ۲۶ سرباز ارمنی نیز مفقود شدند.^[۱۸] علاوه بر این، شش غیرنظامی (چهار ارمنی و دو باکویی) کشته شدند.^[۱۹]

سال	ارمنستان	جمهوری آذربایجان	جمع
۲۰۰۸	ناموجود	ناموجود	۳۰ سرباز
۲۰۰۹	ناموجود	ناموجود	۱۹ سرباز
۲۰۱۰	۷ سرباز[۲۰]	۱۸ سرباز	۲۵ سرباز
۲۰۱۱	۱۰ سرباز	۴+ سرباز، ۱ غیرنظامی[۲۱]	۱۴+ سرباز، ۱ غیرنظامی
۲۰۱۲	۱۴ سرباز	۲۰ سرباز	۳۴ سرباز
۲۰۱۳	۷ سرباز	۱۲ سرباز	۱۹ سرباز
۲۰۱۴	۲۷ سرباز، ۶ غیرنظامی	۳۷ سرباز، ۲ غیرنظامی	۶۴ سرباز، ۸ غیرنظامی
۲۰۱۵	۴۲ سرباز، ۵ غیرنظامی	۶۴ سرباز	۷۷ سرباز، ۵ غیرنظامی
۲۰۱۶	۱۰۷ سرباز، ۵ غیرنظامی	۱۰۱+ سرباز، ۷ غیرنظامی	۱۴۷–۲۰۸+ سرباز، ۱۲ غیرنظامی
۲۰۱۷	۲۲ سرباز[۲۲]	۱۹ سرباز[۲۳]	۴۱ سرباز
۲۰۱۸	۵–۷ سرباز[۲۴][۲۵]	۶ سرباز[۲۵]	۱۱–۱۳ سرباز
۲۰۱۹	۴ سرباز[۲۶]	۶+ سرباز[۲۷][۲۸]	۱۰+ سرباز
۲۰۲۰	۲۲۸ سرباز، ۱۸ غیرنظامی[۲۹]	۴۶ سرباز، ۲۵ غیرنظامی[۳۰]	۲۶۴ سرباز، ۴۳ غیرنظامی

درگیری نظامی سال ۲۰۲۰

مقالهٔ اصلی: درگیری ناگورنو قره‌باغ (۲۰۲۰)

درگیری نظامی میان دو کشور در سپتامبر ۲۰۲۰ نگرانی‌ها از شکل‌گیری یک جنگ جدید در منطقه را افزایش داد. الهام علی‌اف رئیس‌جمهور آذربایجان گفت: «ما فقط یک شرط داریم؛ این که نیروهای ارمنستان باید بدون قید و شرط و به‌طور کامل و فوری خاک ما را ترک کنند.»^[۳۱] رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه قول داد که از باکو حمایت کند.^[۳۲] ایران خواهان مذاکره سیاسی برای حل اختلاف بود. روسیه از طرفین خواست به درگیری‌ها پایان دهند. نخست‌وزیر ارمنستان گفت امکان گفتگو در حال درگیری نظامی وجود ندارد.^[۳۳]

منابع

1. "Armenia and Azerbaijan are Stuck with Russia and the U.S." International Policy Digest (به انگلیسی). 2017-09-13. Archived from the original on 2018-03-16. Retrieved 2018-03-16.
2. Nemtsova, Anna (2016-04-04). "In Nagorno-Karabakh, a Bloody New War With Putin on Both Sides". The Daily Beast (به انگلیسی). Retrieved 2018-03-16.
3. "'Nagorno-Karabakh is Turkey's problem too,' says Erdoğan". Today's Zaman. 13 November 2013. Archived from the original on October 12, 2014. Retrieved 3 August 2014. ...Erdoğan noted that Turkey's unconditional support for Azerbaijan...
4. Özden Zeynep Oktav (2013). Turkey in the 21st Century: Quest for a New Foreign Policy. Ashgate Publishing. p. 126. ISBN 978-1-4094-7655-9. ...Turkey's support for Azerbaijan in the conflict over Nagorno-Karabakh...
5. Flanagan, Stephen J.; Brannen, Samuel (2008). Turkey's Shifting Dynamics: Implications for U.S. -Turkey Relations. Washington, DC: Center for Strategic and International Studies. p. 17. ISBN 978-0-89206-536-3. Turkey's border with Armenia has remained sealed since 1994, due to Turkish support for Azerbaijan in the Nagorno-Karabakh conflict.
6. "'Pakistan will continue supporting Azerbaijan on Nagorno-Karabakh'". Daily Times. 14 March 2015. Archived from the original on 23 January 2016.
7. Hunter, Shireen (2004). "Russia and the Transcaucasus: The Impact of the Islamic Factor". Islam in Russia: The Politics of Identity and Security. M.E. Sharpe. p. 349. Aliev thanked Pakistan for its support in the Karabakh conflict.
8. Murinson, Alexander (October 2014). "The Ties Between Israel and Azerbaijan" (PDF). Mideast Security and Policy Studies No. 110. Begin–Sadat Center for Strategic Studies. Archived from the original (PDF) on 3 November 2014. Israel supported the Azeri side in this conflict by supplying Stinger missiles to Azerbaijani troops during the war.
9. Nemtsova, Anna (5 آوریل 2016). "In Nagorno-Karabakh, a Bloody New War With Putin on Both Sides". The Daily Beast. Archived from the original on 5 October 2016. Retrieved 15 September 2016. ...Russia sold hundreds of tanks to Armenia’s long time enemy, Azerbaijan. Last year the contracts for Russian military exports to Azerbaijan included armored vehicles, artillery and mortar systems.
10. "Russia set to continue arms supplies to Azerbaijan and Armenia — official". TASS. 8 آوریل 2016. Archived from the original on 25 November 2016. Retrieved 24 November 2016.
11. "Caspian Defense Studies Institute: More than 2000 injured or dead in Karabakh war". Metdan TV. Archived from the original on 6 August 2016. Retrieved 18 May 2016.
12. Winds of Change in Nagorno Karabakh بایگانی‌شده در ۲۰۱۱-۱۲-۰۶ توسط Wayback Machine. Euronews. 28 November 2009.
13. Uppsala Conflict Data Program, Republic of Nagorno-Karabakh - civilians, viewed 2013-05-03
14. "Azerbaijani Soldier Shot Dead by Armenian Forces". Naharnet. Archived from the original on 16 October 2014. Retrieved 22 October 2014.
15. "Armenia and Azerbaijan: Preventing War" (PDF). Europe Briefing N°60. International Crisis Group. 8 February 2011. p. 3. Archived from the original (PDF) on 20 May 2016. There are no exact casualty figures since 1994, but most observers agree that as many as 3,000 people, mostly soldiers, have died. Crisis Group phone interview, Jasur Sumerinli, military expert, August 2009.
16. Vartanyan, Olesya; Grono, Magdalena (14 ژوئیه 2017). "Armenia and Azerbaijan collision course over Nagorno-Karabakh". openDemocracy. Archived from the original on 14 July 2017. Retrieved 14 July 2017.
17. Armenialiberty. "Armenialiberty:Two Azeri Soldiers Killed In 'Armenian Truce Violation'- ecoi.net - European Country of Origin Information Network". Archived from the original on 2015-04-14. Retrieved 2015-04-11.
18. "Armenian side recognizes losses (UPDATE)". 5 آوریل 2016. Archived from the original on 18 September 2017. Retrieved 26 February 2017.
    "18 Armenian, 12 Azerbaijani troops killed in fighting". 2 آوریل 2016. Archived from the original on 4 April 2016. Retrieved 4 April 2016.
    "Tensions run high between Azerbaijan, Armenia despite truce". Archived from the original on 15 August 2017. Retrieved 26 February 2017.
19. "Russia doesn't accuse Turkey of Karabakh escalation: Lavrov". PanARMENIAN.Net. Archived from the original on 4 April 2016. Retrieved 4 April 2016.
    "Azerbaijan Claims Two Civilians Killed in Nagorno-Karabakh Over Past 2 Days". Sputnik News. Archived from the original on 2016-04-07. Retrieved 2016-04-05.
20. "44 смертных случая в Вооруженных Силах Армении". 1in.am. Archived from the original on 6 July 2015. Retrieved 4 July 2015.
21. "Azerbaijani child killed near Karabakh, ministry says". Hurriyet Daily News. Archived from the original on 24 September 2015. Retrieved 4 July 2015.
22. Armenian rights defenders note a decrease in military losses in 2017
23. Azeri military losses in 2017 – 59 servicemen
24. Death cases of soldiers in Armenia’s Armed Forces and Artsakh Defense Army decrease by 2
25. «Azerbaijan Lost 37 Military Men, Armenia Lost 45 in 2018». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۶ اکتبر ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۳۰ سپتامبر ۲۰۲۰.
26. Прокуратура Армении насчитала 49 погибших в 2019 году военнослужащих
27. CDSI reports 20 perished Azerbaijani soldiers in 2019
28. «Body of Azerbaijan soldier, killed on the frontline, returned from neutral zone». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۷ سپتامبر ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۳۰ سپتامبر ۲۰۲۰.
29. 1 killed (10 March),[۱] 1 killed (4 April),[۲] 4 killed (12–16 July),[۳] 1 killed (23 July),[۴] بایگانی‌شده در ۲۳ ژوئیه ۲۰۲۰ توسط Wayback Machine 1 killed (27 July),[۵] 220 soldiers, 18 civilians killed (27 Sep. –5 Oct.),[۶] [۷] [۸] total of 228 soldiers, 18 civilians reported killed
30. 1 killed (7 Jan.),[۹] 1 killed (15 Feb.),[۱۰] 1 killed (5 March),[۱۱] 12 soldiers, 1 civilian killed (12–16 July),[۱۲] 1 killed (21 Sep.),[۱۳] 30+ soldiers, 24 civilians killed (27 Sep. –4 Oct.),[۱۴] [۱۵] total of 46 soldiers, 25 civilians reported killed
31. «آذربایجان: تا خروج کامل نیروهای ارمنستان می‌جنگیم». BBC News فارسی. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۰-۰۱.
32. «چرا ترکیه از جمهوری آذربایجان حمایت می‌کند؟». BBC News فارسی. ۹ مهر ۱۳۹۹. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۰-۰۱.
33. «ارمنستان می‌گوید ترکیه یک جنگنده این کشور را ساقط کرده». BBC News فارسی. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۰-۰۱.

• مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Nagorno-Karabakh conflict». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۲۴ ژوئن ۲۰۲۰.