درگاه:طبرستان/نوشتار برگزیده

نوشتار برگزیده ۱

درگاه:طبرستان/نوشتار برگزیده/۱

مرعشیان، سربدارن مازندران یا مرعشیه دودمانی شیعه بود که در قرن هشتم هجری در طبرستان حکومت می‌کرد.

سادات حسینی مرعشی که در سرزمین مازندران ساکن بودند، نسبشان به علی بن حسین می‌رسید. مؤسس دولت مرعشیان قوام‌الدین بن عبدالله نیز از حامیان و پیروان علما و رهبران سربداران بوده‌است. جنبش مرعشیان نیز بر این اساس در همهٔ زمینه‌ها از سربداران تأثیر پذیرفت.

قوام‌الدین، ملقب به میربزرگ، که از سادات مرعشی بود در ۷۶۰ هجری قمری مقارن ۱۳۵۹ میلادی، با قیام علیه چلاویان حکومت مرعشی را تأسیس کرد. او پیش از آن‌که به قدرت برسد، با کیا افراسیاب چلاوی، متحد شد، ولی «تضاد گوناگون بین آن دو و خوی و اشرافیت کیا افراسیاب»، سبب قیام و در نهایت پیروزی میربزرگ شد و مرعشیان در اندک زمانی تمامی مازندران را در حیطهٔ نفوذ خود درآوردند. نهضت مرعشیان به لحاظ رشد مذهب شیعه دوازده امامی در مازندران و گسترش آن به نواحی مجاور و ارتباط آن با کیاییان، سلسله حاکم بر بیه پیش و رسمی شدن تشیع دوازده‌امامی در زمان صفویان اهمیت دارد.

اوج قدرت مرعشیان از زمان تأسیس تا سال ۸۹۶ هجری بود ‎که تیمور گورکانی به طبرستان یورش برد. علت عمدهٔ فروپاشی مرعشیان در درجهٔ یکم ظهور تیمور بوده‌است، البته جنگ‌های پی‏‌درپی این خاندان با امرای محلی و همسایگان و همچنین دنیاگرایی رهبران بعدی از عوامل فروپاشی این نظام به شمار می‌‏روند.

مرعشیان هیچگاه به قدرت اولیهٔ حکومت میربزرگ برنگشت و آن «یکپارچگی و وحدت» هرگز به این ناحیه بازنگشت. در دوران صفویه به صورت تدریجی و نهایتاً در عصر شاه عباس یکم، در سال ۹۹۰ قمری، مازندران کلاً تحت سیطرهٔ مستقیم صفویان درآمد.

نوشتار برگزیده ۲

درگاه:طبرستان/نوشتار برگزیده/۲ واقعه سال ۱۳۶۰ شهر آمل که در منابع رسمی نظام جمهوری اسلامی و رسانه‌های داخلی، همچنین با عنوان حماسه مردم آمل یا حماسه اسلامی مردم آمل، از آن یاد شده و در منابع برخی گروه‌های اپوزیسیون جمهوری اسلامی به اختصار قیام آمل نامیده می‌شود، به مبارزه مسلحانه حدود صد نفر از گروهی مارکسیست-لنینیست-مائوئیست به نام اتحادیه کمونیست‌های ایران (سربداران) علیه نظام جمهوری اسلامی ایران در شهر و جنگل‌های اطراف شهر آمل اشاره دارد. این مبارزه پس از ساعت‌ها درگیری سرانجام در تاریخ ۶ بهمن با تمرکز قوای نیروهای سپاه پاسداران، پلیس و بسیجیان با سرکوبی آن پایان یافت. منابع جمهوری اسلامی ادعا می‌کنند که نیروهای مردمی در این درگیری‌ها و خنثی نمودن آن نقشی فزاینده داشته‌اند، حال آن‌که به ادعای سربداران، تعدادی از مردم در این قیام به یاری آنان برخاسته‌اند و حکومت برای سرکوبی از انبوه نیروهای مسلح بهره جسته‌است.

«حماسه مردم آمل یا حماسه اسلامی مردم آمل» اصطلاحی است که رسانه‌های داخلی ایران و مقامات جمهوری اسلامی ایران، به دلیل آن‌چه مقاومت مردم این شهر در مقابل سربداران در واقعه آمل در ۶ بهمن سال ۱۳۶۰ نامیده‌اند به کار می‌برند. این روز در تقویم رسمی ایران نیز با نام «حماسه مردم آمل» به ثبت رسیده است.

نوشتار برگزیده ۳

درگاه:طبرستان/نوشتار برگزیده/۳

default
default

لشکرکشی‌های روس‌ها به دریای خزر یک سری حملهٔ نظامی در بین سال‌های ۸۶۴ و ۱۰۴۱ به سواحل دریای خزر بوده‌است. روس‌ها ابتدا در قرن نهم میلادی به عنوان بازرگانان پوست، عسل و برده در سرکلند (سرزمین‌های اسلامی) ظاهر شدند. این بازرگانان در مسیر تجاری ولگا به خرید و فروش می‌پرداختند. نخستین حمله آنان در حدود ۸۶۴ تا ۸۸۴ میلادی در مقیاسی کوچک علیه علویان طبرستان در زمان داعی کبیر رخ داد. نخستین یورش بزرگ روس‌ها در سال ۹۱۳ رخ داد و آنان با ۵۰۰ فروند درازکشتی شهر گرگان و اطراف آن را غارت کردند. آن‌ها در این حمله مقداری کالا و برده را به تاراج بردند و در راه بازگشتن به عرض‌های بالاتر، در دلتای رود ولگا، مورد حملهٔ خزرهای مسلمان قرار گرفتند و بعضی از آنان موفق به فرار شدند ولی در میانهٔ ولگا به قتل رسیدند پس از آن نیز حملات فراوانی به اران و خزر و غیره داشتند.....

نوشتار برگزیده ۴

درگاه:طبرستان/نوشتار برگزیده/۴ خاندان خواجه نوری یکی از خاندان‌های نام‌آور در تاریخ معاصر ایران است. اصل این خانواده از ناحیه بلده در مازندران بوده است و در آنجا در اواخر دوره صفویان و در طول دوران افشاریه و زندیه قدرتی محلی داشتند. از آغاز دوره قاجار اعضای این خانواده در مشاغل دیوانی و مناصب لشکری وارد عرصه سیاست شدند. مقر اصلی این خانواده در تهران بود که در آنجا در دربار قاجار خدمت می‌کردند. به تدریج بر اثر ماموریت‌های سیاسی دو شاخه‌ی دیگر از این خانواده در شهرهای اصفهان و شیراز شکل گرفت که در آن شهرها نیز همواره از متنفذین محلی بودند. در تمام طول دوران قاجار و پهلوی خاندان خواجه‌نوری در مقامات عالی سیاسی و نظامی قرار داشتند.

معروف‌ترین چهره این خانواده میرزا آقاخان نوری بود که پس از میرزا تقی‌خان امیرکبیر، صدراعظم ایران شد و با برقراری او به صدارت، نفوذ خانواده خواجه‌نوری به ناگهان افزایش یافت. پس از عزل او در سال ۱۲۷۵ قمری تعدادی از فرزندان و بستگان او نیز عزل و تبعید شدند، ولی بعد از یک دهه انزوا، به تدریج مورد بخشش ناصرالدین‌شاه قرار گرفته و دوباره به دربار راه یافتند. خانواده خواجه‌نوری با بسیاری از خانواده‌های اشرافی دوره قاجار بستگی فامیلی داشت و به گروهی از طبقه‌ی حاکمه متعلق بود که پیش از انقلاب اسلامی از سوی مخالفان حکومت سلطنتی، «هزار فامیل» نامیده می‌شد.

نوشتار برگزیده ۵

درگاه:طبرستان/نوشتار برگزیده/۵

شورش طبرستان یا قیام عمومی طبرستان به آن دسته از شورش‌ها و نبردهای مردم طبرستان و مناطق پیرامون آن اشاره دارد که به رهبری اسپهبدان این سرزمین از سال ۱۶۸ هجری قمری تا ۱۸۹ هجری، علیه عباسیان رخ دادند.

۲۵ سال پس از خودکشی اسپهبد خورشید و انقراض گاوبارگان، با بالا رفتن نارضایتی‌ها از عمال خلیفه‌های عباسی، مردم به اسپهبد قارنوندیان، ونداد هرمز، رجوع کردند و از او خواستند تا رهبریشان را برای قیام برعهده گیرد. وی پس از مشورت با دیگر اسپهبدان، از دودمان‌های پادوسپانیان، باوندیان و مصمغان، این درخواست را پذیرفت و در روزی از پیش مشخص شده، شورش بزرگی علیه خلافت عباسی شکل گرفت و مردم طبرستان و رویان در این روز پادگان‌ها را فتح نمودند و نظامیان عرب را به قتل رساندند. مورخین از این روز به عنوان «روزی که طبرستان از عمال خلیفه خالی شد» یاد می‌کنند.

پس از قتل‌عام عرب‌ها و نایبان خلیفه در طبرستان، خلافت عباسی سلسله نبردهایی برای بازپس‌گیری طبرستان آغاز کرد. خلیفه مهدی عباسی خواستار مرگ ونداد هرمز و آوردن سر او به بغداد بود، ولی هیچ‌کدام از سردارانش موفق به این کار نشدند و سرانجام ولیعهد او توانست با اعلان آتش‌بس و انعقاد پیمانی، ونداد هرمز را همراه با خود به بغداد، پایتخت خلافت، ببرد. در طول این مسیر بود که مهدی عباسی درگذشت و هادی عباسی به مقام خلافت رسید. ونداد هرمز تا اواخر حکومت هادی در بغداد ماند، ولی نهایتاً به طبرستان بازگشت. سرانجام در دوران خلافت هارون‌الرشید، با حضور شاهزادگان طبرستان به عنوان گروگان در بغداد، در سال ۱۸۹ هجری، شورش‌های طبرستان به صورت کامل متوقف شدند.

پس از اقدامات هارون‌الرشید اوضاع آرام شد و در زمان مأمون طبرستان تحت امر طاهریان درآمد، ولی چندی نگذشت که اسپهبد وقت قارنوندیان، مازیار، علم شورش برپا کرد و به جنگ علیه خلافت و امیران طاهری پرداخت. اما نهایتاً شکست خورد و اعدام گشت. پس از شکست‌های پیاپی اسپهبدان، مردم طبرستان به شورشیان علوی مهاجر روی آورده و در اتحاد با داعی کبیر دولت علویان طبرستان را ساختند.

نوشتار برگزیده ۶

درگاه:طبرستان/نوشتار برگزیده/۶

نیروگاه تلمبه‌ای ذخیره‌ای سیاه‌بیشه، یک نیروگاه برق‌آبی در دامنه‌های رشته‌کوه البرز و در مجاورت روستای سیاه‌بیشه است که در فاصلهٔ ۴۸ کیلومتر (۳۰ مایل) چالوس در استان مازندران و در ۱۲۵ کیلومتری شمال تهران و ۱۰ کیلومتری شمال تونل کندوان در مسیر جاده کرج-چالوس قرار دارد. این نیروگاه تلمبه ذخیره‌ای هنگامی که تقاضای انرژی بالاست، برق تولید می‌کند و به عبارتی یک نیروگاه قله‌ای است که در زمان‌های بیشینهٔ مصرف، انرژی لازم برای تهران را (که در فاصله ۶۰ کیلومتر جنوب آن قرار دارد) تأمین می‌کند. این نیروگاه ظرفیت تولیدی برابر ۱٬۰۴۰ مگاوات و ظرفیت پمپاژ ۹۴۰ مگاوات دارد. برنامه‌ریزی برای این پروژه در دههٔ ۱۹۷۰ میلادی آغاز شد و ساخت و ساز آن در سال ۱۹۸۵ شروع شد. از سال ۱۹۹۲ تا سال ۲۰۰۱ کار بر روی آن به تعویق افتاد و اولین ژنراتور آن نهایتاً در مه ۲۰۱۳ (بهار ۱۳۹۲) به صورت برخط راه اندازی شد. ژنراتورهای دیگری نیز در ۱ سپتامبر ۲۰۱۵ (۱۰ شهریور ۱۳۹۴) راه اندازی شدند. این نیروگاه نخستین نیروگاه تلمبه‌ای ذخیره‌ای است که در ایران ساخته شده و همچنین اولین سد خاکی با رویه بتنی در این کشور است.

نوشتار برگزیده ۷

درگاه:طبرستان/نوشتار برگزیده/۷

نامهٔ تَنْسَرْ به گُشْنَسْبْ رسالهٔ کوچکی به‌زبان فارسی میانه بود که ابن مقفع آن را به عربی ترجمه‌کرد، و سپس به‌دست ابن اسفندیار آملی به فارسی نو ترجمه گردید و در کتاب تاریخ طبرستان گنجانده‌شد. اکنون اصل فارسی میانه و ترجمهٔ عربی آن در دست نیست. این نامه را تنسر، هیربدان هیربد در دورهٔ اردشیر بابکان، در پاسخ به گشنسب، پادشاه طبرستان و پَذَشْخوارْگَرْ و گیلان و دیلمان و رویان و دماوند نوشته‌است. دلیل نگارش نامه، نگرانیِ گشنسب نسبت به برخی از فعالیت‌های اردشیر بابکان، پادشاه تازهٔ ایران بوده که سبب خودداری گشنسب از فرمانبرداری پادشاه شد، و ازهمین‌رو، تنسر درصدد بود تا به پرسش‌ها و نگرانی‌های گشنسب پاسخ گوید.

نامۀ تنسر با دیباچه‌ای از ابن مقفع و از زبان «بهرام بن خرزاد و او از پدر خویش، منوچهر موبدِ خراسان و علمای پارس» آغاز شده‌است و در آن از تاختن سپاه اسکندر به پارس و جنگ با دارا یاد می‌شود. پس از دیباچه، متنِ نامه آغاز می‌شود که به‌شیوهٔ نامه‌نگاری‌های دورهٔ ساسانیان، نام فرستنده که یک پادشاه بود و پایگاه برتری دارد، پیش از نام گیرندهٔ نامه آمده‌است. برحسب موضوعاتی که فرستنده مطرح کرده و ایراداتی که وارد آورده‌است، مجتبی مینوی نامه را به ۱۷ بند تقسیم کرده که تقسیم‌بندی او امروزه مورد ارجاع است. نامهٔ تنسر را نخستین بار جیمز دارمستتر، از روی دو نسخهٔ تاریخ طبرستان، در سال ۱۸۹۴ میلادی انتشار داد. پس از او، علی‌اکبر دهخدا، در سال ۱۳۰۵ ه‍.ش نامهٔ تنسر را همراه با توضیحات و یادداشت‌هایی در امثال و حکم انتشار داد. سپس مینوی در سال ۱۳۱۱ ه‍.ش متن نامهٔ تنسر را با مقدمه‌ای طولانی و یادداشت به چاپ رساند.

نوشتار برگزیده ۸

درگاه:طبرستان/نوشتار برگزیده/۸

تفسیر کتاب‌الله معروف به ترجمه و تفسیر قرآن به مازندرانی اشاره به نسخ خطی متعلق به زیدیان طبرستان و دیلم دارد که توسط «ابوالفضل بن شهردویر دیلمی» در قرون هشتم، نهم یا دهم هجری نوشته شده و در آن بخش‌هایی از قرآن به صورت ترجمه و تفسیر به زبان‌های طبری، عربی و فارسی توأمان آورده شده‌است. این مجلدات بخش قابل توجهی از آثار ارزشمند باقی مانده به زبان طبری قدیم را تشکیل می‌دهند و گویش آن‌ها متعلق به غرب مازندران یا شرق گیلان است. هم‌اکنون نسخه‌هایی از این کتاب دو جلدی در کتابخانه‌های مختلفی نگهداری می‌شوند و نسخه‌ای از آن توسط کتابخانهٔ مجلس شورای اسلامی چاپ و نشر شده‌است.

این کتاب در ابتدا به زبان عربی نوشته شده و پس از آن برای درک بهتر مخاطبان، حاشیه‌هایی به طبری و بعضاً فارسی، به آن افزوده‌اند. مطالب در نسخه‌های مختلف تفاوت‌هایی دارند و بخش‌هایی از مطالب مندرج نیز به افرادی غیر از نویسندهٔ اصلی کتاب تعلق دارند. در این کتاب هر صفحه به سه یا چهار ستون تقسیم شده و در ستون‌های نخستین آیات با ترجمه طبری آمده‌اند و در ستون بعدی تفسیر آیات می‌آید و در ستون‌های مابعد از آن، حواشی و جزئیات دیگری دربارهٔ تفاسیر آورده شده‌است و واژگان مرتبط با یکدیگر از ستون‌های مختلف با پاره خط‌هایی به یکدیگر مرتبط می‌شوند. گویا این روش تعلیق‌نویسی در میان زیدیان گسترش یافته؛ چنان‌که کتاب‌های دیگری نیز توسط عالمان زیدی طبرستان، دیلم و خراسان در قرون بعدی به همین شیوه نوشته شده‌است.

نوشتار برگزیده ۹

درگاه:طبرستان/نوشتار برگزیده/۹ «ری‌را» از مشهورترین اشعار نیما یوشیج است. این شعر که به دورهٔ پختگیِ اشعار نیما تعلق دارد، با ۲۴ سطر و ۴ بند، دارای وزن پایهٔ «مفعولُ فاعلاتُ مفاعیلُ فاعلن» است. «ری‌را» حاصلِ تک‌گویی یا نجوای شاعر با خود است و ابهام و اندوه را می‌توان درون‌مایهٔ اصلی آن دانست. شاعر با دستکاری وزن شعر و نیز استفاده از آرایه‌های واج‌آرایی، متناقض‌نما و آیرونی توانسته فضای پرابهام و رمزآمیز شعر را تقویت کند. «ری‌را» در برخی سطرها دارای قافیه است و بخش‌هایی از شعر را می‌توان به دو صورتِ مختلف قرائت کرد. صاحب‌نظران این شعر را از برترین آثار نیما دانسته‌اند. تقی پورنامداریان آن را از شعرهای بسیار خوش‌ساخت در شیوهٔ آزاد نیمایی و امید طبیب‌زاده آن را از نمونه‌های برجستهٔ شعر نیما در بخشِ پایانی زندگی هنری‌اش می‌دانند. رضا براهنی نیز «ری‌را» را در سطحِ آثارِ شاعران بزرگ اروپایی به‌شمار می‌آورد. احمد شاملو و احمدرضا احمدی این شعر را دکلمه کرده‌اند.

نوشتار برگزیده ۱۰

درگاه:طبرستان/نوشتار برگزیده/۱۰

زیاریان یا آل زیار یک خاندان کوچک گیلی-دیلمی در سرزمین‌های جنوب‌شرقی دریای مازندران بودند. امیران زیاری در قرن چهارم و پنجم هجری امیر گرگان و طبرستان بودند و در برخی ادوار قومس، دیلم و گیلان نیز تحت فرمانروایی آنان بود. دودمان زیاریان در ۳۱۹ هجری قمری ایجاد گردید و یکی از حکومت‌های دیالمه شد که در میان‌دوره ایرانی توانستند بخش‌هایی از خلافت عباسیان را به کنترل خود درآوردند. به مرور از وسعت قلمرو زیاریان کاسته شد و به حکومتی دست‌نشانده بدل شدند. اطلاعات دربارهٔ آخرین امیران زیاری محدود است اما حداکثر تا ۴۸۶ هجری بخشی از سرزمین‌های موروثی خود را حفظ کرده بودند.

تبار زیار، نیای خاندان، از منطقه داخل گیلان بود. مرداویج بنیان‌گذار این سلسله است که پیش از به حکومت دست یافتن، در خدمت لشکر علویان طبرستان و اسفار بن شیرویه بود. هدف مرداویج احیای امپراتوری ساسانیان و خلع قدرت خلافت عباسی بود. او در حمله به جبال و اصفهان و خوزستان، توانست بخش‌های زیادی از سرزمین‌های اسلامی را فتح کند ولی نهایتاً موفق نشد به اهدافش دست یابد و توسط خدمه‌اش به قتل رسید. پس از مرگ مرداویج، اطرافیان او با برادرش، وشمگیر، بیعت کردند. وشمگیر در همان ابتدای به امارت رسیدن، با لشکرکشی‌های سامانیان و بوییان مواجه شد و این جنگ‌ها در تمام طول حکومتش ادامه یافتند. وشمگیر در نبرد اسحاق‌آباد شکست سختی خورد و نواحی بسیاری از قلمرو او از دست رفت و من‌بعد حکومت زیاریان محدود به گرگان و طبرستان و نواحی پیرامونی آن می‌شد. از آن پس زیاریان، گرچه هنوز رسماً مستقل بودند، اما تابع حکومت‌های همسایه شدند. بیستون روابط نزدیکی با بوییان و خلیفه ایجاد کرد که موجب استقرار آرامش در قلمروش شده و پس از او نیز الگوی رفتار سیاسی زیاریان شد. قابوس اتحاد با بوییان را شکست و با امیران سامانی متحد شد و نبردهای زیادی میان این دو جبهه درگرفت؛ تا آن که قابوس شکست خورده و به دربار سامانیان پناه برد و تا هجده سال از حکومت دور بود. سرانجام در سال ۳۸۸ هجری قابوس موفق شد سرزمین‌های پیشین خود را بازپس گیرد و یکی از درخشان‌ترین دوره‌های زیاری را رغم بزند. پس از او، امیران زیاری تحت‌الحمایه دربار ترک‌تبار غزنویان شدند. در زمان منوچهر، دودمان وارد دوران افول خود شده و وابسته به سلاطین ترک‌تباری شد که در خراسان قدرت بیشتری داشتند. بدین ترتیب در این دوره زیاریان از حکومت مستقل تبدیل به قدرتی تحت سلطه، خراجگزار و دست‌نشانده شدند. از دوران حکومت امیران بعدی زیاری، انوشیروان، دارا، کیکاووس و گیلانشاه، اطلاعات کمی در دسترس است. در سال ۴۳۳ هجری، طغرل بیگ حکومت زیاریان بر طبرستان و گرگان را پایان بخشید و در نهایت بقایای این خاندان هم توسط اسماعیلیان الموت منقرض شدند.

نوشتار برگزیده ۱۱

درگاه:طبرستان/نوشتار برگزیده/۱۱

مرزبان‌نامه کتابی به زبان طبری (مازندرانی) نوشتهٔ مرزبان باوندی، از شاهزادگان طبرستان، بود که در قرن چهارم هجری نوشته شد. اصل این کتاب امروزه وجود ندارد ولی نسخه‌هایی که چند سده بعد توسط سعدالدین وراوینی و محمد بن غازی ملطیوی از طبری به فارسی دری ترجمه و بازنویسی شدند، به نام‌های مرزبان‌نامه وراوینی و روضةالعقول در دسترس هستند. ترجمه‌های فارسی مرزبان‌نامه در سدهٔ هفتم هجری قمری برگردان شدند و دارای نثری مصنوع هستند. این اثر توسط شیخ‌اوغلو به زبان ترکی قدیم آناتولی، نهضت عمر افندی به زبان ترکی عثمانی و شهاب‌الدین ابن عربشاه به زبان عربی نیز ترجمه شد.

اصل کتاب به زبان طبری مفقود است و آن گونه که پیداست، زبان اثر یحتمل چیزی میان پهلوی و زبان محلی گرگان و طبرستان بود که در آن ایام به عنوان زبان ادبی در مازندران رواج داشت. به جز نسخه‌های ترجمه‌شده به فارسی، مهمترین منابع اولیه‌ای که از نسخهٔ اصلی این کتاب نام برده‌اند، قابوس‌نامه و تاریخ طبرستان هستند.

نویسندهٔ مرزبان‌نامه، مرزبان بن رستم، در نخستین فصل کتاب، دربار باوندیان را به تصویر می‌کشد که برادرش، شهریار سوم بر تخت نشسته و با توجه به تحریکات وزیر خود، به مرزبان مشکوک است. مرزبان ضمن روایت حکایاتی که در فصول بعدی کتاب آمده، سعی می‌کند به برادر راه و رسم حکومت را بیاموزد و او را از نیرنگ‌های وزیرش برحذر دارد. داستان‌های مرزبان‌نامه نمادین هستند و در این حکایات از زبان حیوانات نقدهای اجتماعی و سیاسی قابل توجهی بیان شده‌است. مرزبان بن رستم در این کتاب اندیشه‌های اخلاقی و سیاسی خود را بیان کرده و به بررسی جایگاه الهی پادشاهان پرداخته‌است. البته دستورالعمل‌های او متناسب با حکومت‌های محلی کوچکی که در آن می‌زیست می‌باشد.

نوشتار برگزیده ۱۲

درگاه:طبرستان/نوشتار برگزیده/۱۲

نصیحت‌نامه مشهور به قابوس‌نامه کتابی به زبان فارسی از قرن پنجم هجری است که تألیف امیر عنصرالمعالی کیکاووس بن اسکندر زیاری است. تألیف این کتاب به سال ۴۷۵ هجری قمری است. قابوس‌نامه کتابی اندرزنامه است و مطالب آن به صورت نصیحت و پند بیان می‌شوند.

نویسندهٔ قابوس‌نامه، عنصرالمعالی کیکاووس، از امیرزادگان دودمان زیاریان بود. او این کتاب را برای فرزندش گیلانشاه، در قالب ۴۴ فصل و یک مقدمه نوشت؛ به این قصد که اگر پسرش پس از او حکومت را حفظ کند یا به رتق و فتق کارهای دیگر بپردازد، بداند چگونه وظایف خود را انجام دهد. کیکاووس همچنین بدین شکل به تربیت فرزند، رسوم لشکرکشی، مملکت‌داری، آداب اجتماعی و دانش و فنون متداول آن دوره پرداخته‌است. گرچه مخاطب اثر، گیلانشاه است ولی کیکاووس در مقدمه توضیح داده‌است که دیگران هم می‌توانند از این اثر استفاده کنند و نویسنده کوشیده‌است کتاب همهٔ انسان‌ها را دربرگیرد.

قابوس‌نامه یکی از نخستین اندرزنامه‌ها به فارسی دری و یکی از شاخص‌ترین آن‌هاست. پنج نسخهٔ خطی از قابوس‌نامه شناخته شده‌است که دارای اختلاف‌هایی در انشا هستند. این کتاب متنی ساده و نزدیک به فارسی معیار امروزی دارد و اندرزها، ضرب‌المثل‌ها، حکایت‌ها و شعرها در سراسر آن درهم آمیخته‌اند. گرچه بیشتر قابوس‌نامه به نثر ساده نوشته شده‌است، در میانهٔ آن رباعیاتی نیز آمده‌است که اکثراً از خود کیکاووس هستند، ولی این اشعار از کیفیت کمتری نسبت به نثر او برخوردارند. در این کتاب از زبان عربی به‌طور محدودی استفاده شده‌است و نویسنده تنها برای اصطلاحات فنی و خاص از این زبان بهره برده‌است. تنها یک بیت به عربی و یک بیت به زبان طبری در کتاب دیده می‌شود.

در دوران معاصر نسخه‌های مختلفی از قابوس‌نامه در ایران به چاپ رسید. نخستین بار رضاقلی‌خان هدایت یک نسخهٔ چاپ سنگی از آن را در دوران قاجار منتشر کرد. پس از آن، نسخه‌هایی به تصحیح و مقدمهٔ سعید نفیسی و غلامحسین یوسفی نیز منتشر شدند. قابوس‌نامه به زبان‌های مختلفی ترجمه شده‌است. نخستین ترجمه‌ها به زبان‌های ترک‌تبار، از جمله ترکی عثمانی و تاتاری بود و بعدها برگردان‌هایی به آلمانی، فرانسوی، انگلیسی، ایتالیایی، روسی، عربی، گرجی، ازبکی و آذری انتشار یافت.

نوشتار برگزیده ۱۳

درگاه:طبرستان/نوشتار برگزیده/۱۳

عکس قدیمی برج گنبد
عکس قدیمی برج گنبد

برج گنبد قابوس یا گنبد کاووس بنایی تاریخی از دوران زیاریان است که در شهرستان گنبد کاووس، استان گلستان قرار دارد. قابوس بن وشمگیر، چهارمین امیر زیاری، در سال ۳۹۷ هجری قمری (برابر با سال ۳۷۵ خورشیدی) دستور داد این بنا را بسازند تا پس از مرگش در آنجا دفن گردد. برج قابوس یادگار شهر باستانی جرجان است که در دوران زیاریان از مراکز علمی و هنری منطقه بود ولی پس از حمله مغول نابود شد. برج گنبد قابوس را در چند کیلومتری خارج از شهر جرجان احداث کردند. بعدها، در زمان رضا شاه پهلوی، شهر جدیدی دور این مکان تاریخی شکل گرفت که به نام برج، گنبد کاووس نامیده شد.

برج قابوس یکی از نخستین آثار معماری به شیوه رازی است و در کنار دیگر برج‌های آرامگاهی طبرستان، در یک مجموعه از برج‌هایی قرار می‌گیرد که در دوره حکومت زیاریان و باوندیان ساخته شدند و دارای ویژگی‌های مشابهی هستند. درون برج گنبد قابوس هیچ جسدی دفن نشده‌است؛ با این حال این بنا کاربرد آرامگاهی داشته‌است. برج گنبد بلندترین برج تمام‌آجری جهان به‌شمار می‌آید و ارتفاع ساختمان آن ۵۲ متر از پای برج است و بر روی تپه‌ای به بلندای ۱۵ متر قرار دارد که بخشی از پایه را درون خود جای داده‌است. برج قابوس به شکل یک استوانهٔ دَه‌پر طراحی شده و طرحی ساده دارد. تنها تزئین آن دو کتیبهٔ یکسان به زبان عربی و خط کوفی است که به متنی سجع‌گونه، نام بانی اثر و تاریخ شروع به ساخت بنا را روی آن نوشته‌اند.

برج گنبد قابوس از سال ۱۳۱۰ شمسی با شمارهٔ ۸۶ در فهرست آثار ملی و از سال ۲۰۱۲ میلادی در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شده‌است.

نوشتار برگزیده ۱۴

درگاه:طبرستان/نوشتار برگزیده/۱۴ روجا مجموعه‌ای از اشعار نیما یوشیج است که به زبان طبری (مازندرانی) سرود. روجا در زبان طبری به معنای «ستارهٔ سرخ‌رنگ صبحگاهی» و همچنین نامی مرسوم برای احشام است. مجموعه اشعار روجا شامل ۴۵۴ الی ۴۶۶ شعر به گویش کجوری است که همگی در قالب دوبیتی و به سبک امیری سروده شده‌اند، که گونه‌ای رایج از ادبیات مازندرانی است. مضامین این ابیات تنوع بسیار زیادی دارند، گرچه نیما به موضوعات ویژه‌ای بیشتر پرداخته است. تعداد زیادی از دوبیتی‌های روجا معطوف به فرهنگ و تاریخ طبرستان هستند و یحتمل حفظ زبان طبری یکی از اهداف نیما برای سرودن شعر به این زبان بوده است. گرچه اشعار روجا برای مازندرانی‌زبانان ملموس و قابل فهم است ولی در عین حال، گنجینه‌ای از واژگان، اصطلاحات و باورهای کهن مردمان مازندران است. این کتاب هم در لحن و هم در محتوا تحت تأثیر امیر پازواری است. شعرهای نیما در روجا بیان‌کنندهٔ عقاید طبیعت‌گرایانه و انسان‌گرایانهٔ او هستند و همچنین عواطف و احساسات او را بروز می‌دهند. گرچه قالب شعری در این مجموعه به صورت دوبیتی و مشابه امیری سنتی است، ولی در مضمون تحول آفریده و همان راه و روشی را طی می‌کند که شعر نیمایی در زبان فارسی پیموده است. این مجموعه طی سال‌ها و به مرور نوشته شد و نیما یوشیج که از جوانی به صورت پراکنده شعرهای مازندرانی می‌گفت، در زمان حیات خود موفق به انتشارشان نشد. به علت مشکلات متعدد، روجا تا سی سال پس از درگذشت مؤلف فرصت انتشار نیافت و تنها پس از آن بود که چند نسخه با تصحیح‌های گوناگون به چاپ رسیدند....

نوشتار برگزیده ۱۵

نوشتار برگزیده ۱۶

نوشتار برگزیده ۱۷

نوشتار برگزیده ۱۸

نوشتار برگزیده ۱۹

نوشتار برگزیده ۲۰

نوشتار برگزیده ۲۱

نوشتار برگزیده ۲۲

نوشتار برگزیده ۲۳

نوشتار برگزیده ۲۴

نوشتار برگزیده ۲۵

نوشتار برگزیده ۲۶

نوشتار برگزیده ۲۷

نوشتار برگزیده ۲۸

نوشتار برگزیده ۲۹

نوشتار برگزیده ۳۰

نوشتار برگزیده ۳۱

نوشتار برگزیده ۳۲

نوشتار برگزیده ۳۳

نوشتار برگزیده ۳۴

نوشتار برگزیده ۳۵

نوشتار برگزیده ۳۶

نوشتار برگزیده ۳۷

نوشتار برگزیده ۳۸

نوشتار برگزیده ۳۹

نوشتار برگزیده ۴۰

نوشتار برگزیده ۴۱

نوشتار برگزیده ۴۲

نوشتار برگزیده ۴۳

نوشتار برگزیده ۴۴

نوشتار برگزیده ۴۵

نوشتار برگزیده ۴۶

نوشتار برگزیده ۴۷

نوشتار برگزیده ۴۸

نوشتار برگزیده ۴۹

نوشتار برگزیده ۵۰

نوشتار برگزیده ۵۱

نوشتار برگزیده ۵۲

نوشتار برگزیده ۵۳

نوشتار برگزیده ۵۴

نوشتار برگزیده ۵۵

نوشتار برگزیده ۵۶

نوشتار برگزیده ۵۷

نوشتار برگزیده ۵۸

نوشتار برگزیده ۵۹

نوشتار برگزیده ۶۰

نوشتار برگزیده ۶۱

نوشتار برگزیده ۶۲

نوشتار برگزیده ۶۳

نوشتار برگزیده ۶۴

نوشتار برگزیده ۶۵

نوشتار برگزیده ۶۶

نوشتار برگزیده ۶۷

نوشتار برگزیده ۶۸

نوشتار برگزیده ۶۹

نوشتار برگزیده ۷۰

نوشتار برگزیده ۷۱

نوشتار برگزیده ۷۲

نوشتار برگزیده ۷۳

نوشتار برگزیده ۷۴

نوشتار برگزیده ۷۵

نوشتار برگزیده ۷۶

نوشتار برگزیده ۷۷

نوشتار برگزیده ۷۸

نوشتار برگزیده ۷۹

نوشتار برگزیده ۸۰

نوشتار برگزیده ۸۱

نوشتار برگزیده ۸۲

نوشتار برگزیده ۸۳

نوشتار برگزیده ۸۴

نوشتار برگزیده ۸۵

نوشتار برگزیده ۸۶

نوشتار برگزیده ۸۷

نوشتار برگزیده ۸۸

نوشتار برگزیده ۸۹

نوشتار برگزیده ۹۰

نوشتار برگزیده ۹۱

نوشتار برگزیده ۹۲

نوشتار برگزیده ۹۳

نوشتار برگزیده ۹۴

نوشتار برگزیده ۹۵

نوشتار برگزیده ۹۶

نوشتار برگزیده ۹۷

نوشتار برگزیده ۹۸

نوشتار برگزیده ۹۹


Read other articles:

تقاطع المحيط في جزيرة ري تَقاطُع البَحَرفي الملاحة السَّطحية تَقاطع البحر هُو حالة مِن حالات البحر مَع اثنتين مِن أمواج الرياح التي تُسافر في زوايا مائِلة.[1] قَد يَحدث هذا عِندما تَستمر موجات الرياح القادِمة مِن منخفض جوي عَلى الرغم مِن تَحَوُّل الرياح.المَوجات المُتَ

 

 

У Вікіпедії є статті про інші географічні об’єкти з назвою Сандовал. Селище Сандовалангл. Sandoval Координати 38°36′56″ пн. ш. 89°06′51″ зх. д. / 38.615555555583775° пн. ш. 89.11416666669478559° зх. д. / 38.615555555583775; -89.11416666669478559Координати: 38°36′56″ пн. ш. 89°06′51″ ...

 

 

Jorge Ribolzi Ribolzi en un partido con Boca en 1977.Datos personalesNombre completo Jorge Daniel RibolziApodo(s) RusoNacimiento Ramos Mejía, Buenos Aires, Argentina25 de enero de 1953 (70 años)Nacionalidad(es) ArgentinoCarrera deportivaDeporte FútbolClub profesionalDebut deportivo 1972( Atlanta)Posición Mediocampista de creaciónRetirada deportiva 1984( Ferro de General Pico)[editar datos en Wikidata] Jorge Daniel Ribolzi (Ramos Mejía, Provincia de Buenos Aires, Arge...

British Conservative politician The Right Honourable DameAndrea LeadsomDBE MPOfficial portrait, 2020Parliamentary Under-Secretary of State for Public Health, Start for Life and Primary CareIncumbentAssumed office 13 November 2023Prime MinisterRishi SunakPreceded byNeil O'BrienSecretary of State for Business, Energy and Industrial StrategyIn office24 July 2019 – 13 February 2020Prime MinisterBoris JohnsonPreceded byGreg ClarkSucceeded byAlok SharmaLeader of the House of CommonsL...

 

 

استخدمت آلة المقارنة الوميضية هذه والتي توجد في مرصد لوويل باكتشاف الكوكب القزم بلوتو. المقارنة الوميضية هو جهاز عرض كان يستخدمه الفلكيّون للعثور على الفروقات بين الصور الفوتوغرافية للسماء التي تلتقط بواسطة مقارب بصرية، فقد كانوا يلتقطون صورتين لنفس الرقعة من السماء بينه

 

 

Existence of multiple racial groups within a single country U.S. Census Bureau survey section on race from 2010. This was the second time the United States allowed individuals to indicate more than one race on the census. Multiracialism is a conceptual framework used to theorize and interpret identity formation in global multiracial populations. Multiracialism explores the tendency for multiracial individuals to identify with a third category of 'mixed-ness' as opposed to being a fully accept...

Building in Goa, IndiaChurch of Our Lady of SpringsIgreja de Nossa Senhora das Brotas (Portuguese)The Church with its altarGeneral informationArchitectural stylePortuguese BaroqueTown or cityAnjediva Island, GoaCountryIndiaCoordinates14°45′40″N 74°06′40″E / 14.761°N 74.111°E / 14.761; 74.111Construction startedAD 1502CompletedAD 1502, AD 1506, and AD 1729 The Church of Our Lady of Springs (Portuguese: Igreja de Nossa Senhora das Brotas) is located in t...

 

 

Sporting event delegationCroatia at the2008 Summer OlympicsIOC codeCRONOCCroatian Olympic CommitteeWebsitewww.hoo.hr (in Croatian and English)in BeijingCompetitors99 in 15 sportsFlag bearers Ivano Balić (opening)Tamara Boroš (closing)MedalsRanked 56th Gold 0 Silver 2 Bronze 3 Total 5 Summer Olympics appearances (overview)199219962000200420082012201620202024Other related appearances Austria (1900) Yugoslavia (1920–1988) Croatia competed at the 2008 Summer Olympics in Be...

 

 

80-я отдельная десантно-штурмовая бригадаукр. 80-а окрема десантно-штурмова бригада Нарукавный знак бригады Годы существования 1954 — н.в. Страна  СССР→  Украина Подчинение Командование СВ ВС СССР(1979—1990)Командование ВДВ СССР(1990—1992)Командование ДШВ ВСУ(с 1992) Входит в Д...

Тадеуш Міхаловськийпол. Tadeusz MichałowskiНародився 1954Країна  Республіка ПольщаДіяльність астрономAlma mater Університет Миколая КоперникаГалузь астрофізикаЗаклад Університет імені Адама Міцкевича у ПознаніНауковий ступінь професор[d][1] (30 грудня 2009), доктор габіліт...

 

 

Office building in Central, Hong Kong This article is about the skyscraper in Hong Kong. For other uses, see Centrium (disambiguation). The CentriumThe Centrium (2010)General informationTypeOffice, retailLocation60 Wyndham Street, Central, Hong KongCoordinates22°16′51″N 114°09′17″E / 22.28071°N 114.15469°E / 22.28071; 114.15469Construction started1999; 24 years ago (1999)Completed2001; 22 years ago (2001)Opening2001;&...

 

 

TagulandangKecamatanNegara IndonesiaProvinsiSulawesi UtaraKabupatenKepulauan Siau Tagulandang BiaroPemerintahan • Camat-Populasi • Total- jiwaKode Kemendagri71.09.03 Kode BPS7108030 Luas- km²Desa/kelurahan- Teluk di Tagulandang (1948) Tagulandang adalah sebuah kecamatan di Kabupaten Kepulauan Siau Tagulandang Biaro, Sulawesi Utara, Indonesia. lbsKecamatan Tagulandang, Kabupaten Kepulauan Siau Tagulandang Biaro, Sulawesi UtaraKelurahan Bahoi Balehumara Desa Apengs...

2021年香港立法會選舉功能界別選舉 ← 2016 2021年12月19日 ← 上屆議員立法會功能界別全部30席位已登記選民219,254投票率32.15%(▼42.18百分點)   领袖 盧偉國 李慧琼 政党 經民聯 民建聯 政党联盟 建制派 建制派 代表选区 工程界 其他界別 上届结果 6 5 当前席次 7 5   领袖 鍾國斌 吳秋北 政党 自由黨 工聯會 政党联盟 建制派 建制派 代表选区 紡織及製衣界 其...

 

 

2011 Indian filmParamathmaTheatrical posterDirected byYogaraj BhatWritten byYogaraj BhatDuniya Soori[1]Produced byJayannaBhogendraStarringPuneeth RajkumarDeepa SannidhiAindrita RayAnant NagCinematographySantosh Rai PathajeEdited byDeepu S. KumarMusic byV. HarikrishnaRelease date 6 October 2011 (2011-10-06) Running time132 minutesCountryIndiaLanguageKannadaBox office₹ 8 crores [2] Paramathma is a 2011 Indian Kannada-language romantic comedy film written, direct...

 

 

Djouhari KansilWakil Gubernur Sulawesi Utara ke-5Masa jabatan14 September 2010 – 14 September 2015PresidenSusilo Bambang YudhoyonoJoko WidodoGubernurSinyo Harry SarundajangPendahuluFreddy Harry SualangPenggantiSteven Kandouw Informasi pribadiLahir23 Desember 1958 (umur 64)Pehe, Siau Barat, Kepulauan Siau Tagulandang Biaro, Sulawesi UtaraSuami/istriMike TatengkengAnak2Alma materUniversitas Negeri ManadoSunting kotak info • L • B Dr. Djouhari Kansil, M.Pd.[...

Australian journalist and sericulturist Jessie GroverBornJessie McGuire9 June 1843MelbourneDied17 March 1906 (1906-03-18) (aged 62)St KildaNationalityAustralianOccupation(s)journalist and sericulturistKnown forsilk farmerSpouseHarry Ehret GroverChildrenMontague Grover Jessie Grover (9 June 1843 – 17 March 1906) was an Australian journalist and sericulturist. She helped to set up a silk farm that would be owned and employ women, but the mulberry trees and the silk worms did no...

 

 

Hayama Shiosai Park, formerly part of the gardens of Hayama Imperial Villa Hayama Imperial Villa (葉山御用邸, Hayama Goyōtei), located in the town of Hayama, Kanagawa Prefecture, Japan is a residence owned by the Japanese Imperial Family, and used on infrequent intervals as an informal winter retreat.[1] History The Imperial Family of Japan previously had residences in several locations within Kanagawa Prefecture: Odawara Imperial Villa (小田原御用邸, Odawara Goyōtei), lo...

 

 

2023 studio album by Hanabie.Reborn Superstar!Studio album by Hanabie.ReleasedJuly 26, 2023 (2023-07-26)GenreMetalcoreLength29:15LanguageJapaneseLabelEpic Records JapanHanabie. chronology Girl's Reform Manifest(2021) Reborn Superstar!(2023) Reborn Superstar! (Japanese: 来世は偉人, Hepburn: Raise wa Ijin!) is the second studio album by Japanese metalcore band Hanabie,[1][2] released on July 26, 2023.[2][3] The album was released under...

Phillips 66ersPallacanestro Segni distintivi Uniformi di gara Casa Trasferta Colori sociali Rosso, bianco e nero Dati societari Città Bartlesville Nazione  Stati Uniti Campionato AAU 1921-1968Missouri Valley 1935-1940ABL 1945–1948NIBL 1948-1961NABL 1966-1968 Fondazione 1919 Scioglimento 1968 Proprietario Phillips 66 Palmarès Altri titoli 11 AAU Tournament11 National Industrial Basketball League I Phillips 66ers sono stati una squadra di pallacanestro con sede a Bartlesville in Oklaho...

 

 

المتحولون: الجانب المظلم للقمرTransformers: Dark of the Moon (بالإنجليزية) معلومات عامةالتصنيف فيلم ثلاثي الأبعاد الصنف الفني حركة إثارة حربالموضوع غزو فضائي تاريخ الصدور 2011مدة العرض 154 دقيقةاللغة الأصلية الإنجليزيةمأخوذ عن Transformers (en) البلد  الولايات المتحدةمواقع التصوير  القائ...

 

 

Strategi Solo vs Squad di Free Fire: Cara Menang Mudah!