خمپاره

خمپاره‌هایی از جنگ جهانی اول

خمپاره ماله با کالیبر ۹۱۴ میلی متری

خمپاره یا به فارسی افغانستان هاوان از یک خرج اصلی و چند خرج کمکی (بسته به دوری و مسافت) درست شده‌است که پس از انفجار در لوله، آن را پرتاب می‌کند.

بخش‌های گوناگون

خمپاره از ۳ بخش درست شده‌است:

• ماسوره: که در بالاست و وظیفه اش ایجاد موج انفجار است.
• بدنه: که محل قرار گرفتن مواد منفجره است و پس از رسیدن موج از ماسوره بلافاصله ماده ی منفجره درون آن منفجر می‌شود و بدنه به صورت ترکش درمی‌آید.
• پره ی کنترل: که در انتها قرار دارد و کارش پیشبرد گلوله در مسیر مستقیم است.

اما نیروی پیش راننده ی خمپاره ۲ مرحله‌ای است که پشت سر هم کار می‌کنند.

1. خرج پرتاب اولیه یا چاشنی ته فشنگی: که شبیه گلوله‌های تفنگ‌های شکاری است و در ته خمپاره و وسط پره ی کنترل قرار دارد.
2. خرج پرتاب ثانویه یا خرج پرواز: که دور پره قرار می‌گیرد و بسته به مسافت و زاویه ی خمپاره انداز تعداد آن به هنگام شلیک فرق می‌کند.

کارکرد

هیچ چاشنی ای توانایی پرتاب گلوله ی خود را ندارد. گلوله ی خمپاره نیز از این قاعده مستثنا نیست. گلوله ی خمپاره از نوع نیمه آماده است. چاشنی خمپاره مانند سایر گلوله‌ها در مرکز انتهای گلوله قرار دارد که پس از گذاشتن و رهایی گلوله در خمپاره انداز (از قسمت پره) ابتدا چاشنی ته فشنگی به سوزن برخورد می‌کند و آتش می‌گیرد و شعله‌های آتش از سوراخ‌های روی پایه پره خارج شده و خرج‌های پرتاب ثانوی را آتش می‌زند و بدین سان گلوله تا هدف به پیش می‌رود. انفجار خرج‌ها باعث تولید گاز شده و این فشار باعث پرتاب گلوله تا مسافت مورد نظر می‌شود. گاه خرج‌های کمکی به دور خرج اصلی پیچیده می‌شوند. خرج اصلی توان اندکی برای پرتاب گلوله دارد، بنابراین معمولاً از خرج کمکی استفاده می‌شود. تعداد خرج‌های کمکی بستگی به فاصله ی هدف از قبضه خمپاره انداز دارد. البته زاویه خمپاره انداز نقش مهمی در بُرد گلوله دارد.

جستارهای وابسته

• خمپاره انداز