جمال ترابی طباطبایی

سید جمال ترابی طباطبایی
زادهٔ۵ اردیبهشت ۱۳۰۴
تبریز
درگذشت۲۲ مهر ۱۳۸۸ (۸۴ سال)
تبریز
آرامگاهوادی رحمت
ملیتایرانی
پیشهسکه‌شناس

سید جمال ترابی طباطبایی (زاده ۵ اردیبهشت ۱۳۰۴ – درگذشته ۲۲ مهر ۱۳۸۸)[۱] از برترین سکه شناسان معاصر و معروف به پدر سکه‌شناسی ایران بود.[۲]

ترابی بیش از شصت سال در زمینه سکه‌شناسی ایرانی و اسلامی و همچنین فرهنگ عامه فعالیت کرد. جمع‌آوری، ثبت و شناسایی سکه‌های سلسله‌های مختلف ایران، تدوین موزه آذربایجان و تدریس سکه‌شناسی را بر عهده داشت و آثار نوشتاری با ارزشی نیز در این زمینه از خود بر جای گذاشته‌است.از شاگردان استاد به امین همتی می توان اشاره کرد[۳]

زندگی

سید جمال ترابی طباطبایی زاده سال ۱۳۰۴ در محله مهاد مهین (میار میار) تبریز است. وی از نسل میرزا محمدرضی الحسنی الحسینی است که نسبتش با سی و سه پشت به حسن مجتبی می‌رسد.[۴]

وی تحصیلات ابتدایی خود را در تبریز و در دبستان تمدن آغاز نمود و دوره متوسطه را در دبیرستان‌های رشدیه و فردوس تبریز به پایان رسانید. سپس در رشته تاریخ، جغرافیا و علوم تربیتی از سال۱۳۲۶ تا۱۳۳۰ در دانشسرای عالیتهران مشغول به تحصیل شد.

بعد از دریافت رتبه یک دبیری در وزارت فرهنگ استخدام شد و سال‌ها در شهرهای ساوه و دامغان تدریس نمود. بعدها به تبریز منتقل شد و از سال از سال ۱۳۴۰ خورشیدی در دانشسرای مقدماتی پسران و دختران و دبیرستان‌های دهخدا و ایراندخت تبریز به آموزش علوم اجتماعی، زبان فرانسه و رسم فنی مشغول شد.[۵] ترابی در گروه تاریخ دانشگاه تبریز به تدریس سکه‌شناسی پرداخت و تجربه‌هایش را در زمینه‌های خط‌شناسی و کتیبه خوانی به نسل‌های بعدی منتقل کرد و می‌گفت: «عقیده بر این دارم که اندوخته علمی و معنوی را نبایستی به گور برد.»[۶]

در سال ۱۳۳۷ مأمور ایجاد و تدوین موزه آذربایجان شد و تا سال ۱۳۴۰ نیز به عنوان رئیس موزه فعالیت کرد.[۷] وی در سال ۱۳۴۶ به عنوان کارشناس آثار باستانی و فرهنگ عامه به وزارت فرهنگ و هنر منتقل شد و برای دومین بار تا سال ۱۳۵۲ در سمت رئیس موزه آذربایجان به خدمت پرداخت. سپس تا سال ۱۳۵۷ در سمت رئیس اداره باستان‌شناسی و فرهنگ عامه آذربایجان شرقی به خدمت پرداخت تا بازنشسته شد. در دوران بازنشستگی بسیار پرتلاش تر بود و جمع‌آوری و تدوین آثار علمی اش و پژوهشی اش پرداخت.

ترابی در معرفی و شناسایی سکه‌های ایرانی بیشترین نقش را داشته و اعتقاد داشت که ایران به لحاظ سکه‌شناسی رتبه نخست دنیا را در اختیار دارد. وی در زمان فعالیتش بیش از سه هزار و پانصد سکه باستانی را جمع‌آوری نمود. در سال‌های بازنشستگی اش به دلیل مشکلات مالی مجبور به فروش آن‌ها شد که در نهایت نزدیک به سیصد سکه برایش باقی ماند.[۸]

به هنر علاقه خاصی داشت و در زمینه خوشنویسی و نقاشی آبرنگ فعالیت می‌کرد. وی که از دوستداران شهریار به حساب می‌آمد در زمینه عکاسی نیز به صورت حرفه‌ای فعالیت داشت. عکس‌های با ارزشی از مناطق مختلف ایران به ویژه تبریز قدیم گرفته بود که بخشی از آن‌ها را به مؤسسه دائرةالمعارف بزرگ اسلامی و سازمان اسناد ملی ایران تقدیم کرده بود.

وی که نامش در سالنامه جاودانه‌های ایران نیز به ثبت رسیده در بیست و دوم مهر ماه سال ۱۳۸۸ به علت کهولت سن از دنیا رفت و در قطعه هنرمندان آرامگاه وادی رحمت شهر تبریز به خاک سپرده شد.

استادان

در زمینه‌های مختلف علمی و فرهنگی از استادان بزرگی همانند عباس اقبال آشتیانی، وحیدالملک شیبانی، نصرالله فلسفی، علی اکبر بینا، مجیر شیبانی، پرویز ناتل خانلری، احمد مستوفی، محمد معین، مسعود خان کیهان و محمدباقر هوشیار بهره برد.

اعتبار جهانی

شهرت جهانی و تخصصش در سکه‌شناسی ایرانی و اسلامی باعث گشته بود که برخی از دانشمندان و کارشناسان برجسته سکه‌شناسی از موزه‌های معتبر جهان در زمینه پژوهش‌ها و شناسایی سکه‌های باستانی از وی کمک بخواهند. در این رابطه نامه‌های بسیاری باقی‌مانده که همکاری ترابی طباطبایی را با کارشناسان مطرحی همانند دکتر جرج مایلز رئیس موزه نیویورک، سلوود، والتر هینتس، برت فراگنر، اینگر کریر، ریچارد فرای، هاری فلدمن و گوتفرید هرمان نشان می‌دهد.

زندگی‌نامه ترابی طباطبایی در کتاب «راهنمای محققین تاریخ و فرهنگ آسیای مرکزی» به چاپ رسیده‌است. این کتاب توسط انتشارات دانشگاه هاروارد و به زبان انگلیسی در سال ۱۹۹۵ میلادی منتشر شده‌است.[۹]

خدمات

وی در طول شصت سال فعالیت و خدمتش هزاران سند و عکس تاریخی را جمع‌آوری نمود که به سازمان‌ها و مؤسسه‌های مختلفی اهدایشان کرد:

  • تعداد ۲۰۰۰ سند تاریخی به سازمان اسناد ملی ایران (تلگرافهایی که بین علمای شیراز، تبریز و تهران مبادله شده، دست خط میرزای شیرازی در تأکید بر حرام بودن تنباکو، نامه‌های حاجی میرزا حسن مجتهد تبریزی، فرمان شیخ الاسلامی در زمان کریم خان زند و فرمان شاه طهماسب دوم به ایلات و عشایر برای جنگ با روس‌ها از آن جمله می‌باشند)
  • تعداد ۸۰۰۰ قطعه عکس تاریخی به سازمان اسناد ملی ایران
  • تعداد ۶۰۰۰ قطعه عکس و فیلم مربوط به سکه‌های ایران را به مؤسسه دائرةالمعارف بزرگ اسلامی
  • تعداد ۴۰۰۰ قطعه فیلم مربوط به آثار باستانی آذربایجان شرقی به مؤسسه دائرةالمعارف بزرگ اسلامی

آثار

از وی بیش از سی و پنج کتاب و مقاله علمی در زمینه‌های سکه‌شناسی و فرهنگ عامه بر جای مانده که فهرست بخشی از آن‌ها چنین است:[۵]

کتابها

  • "سکه‌های اسلامی دوره ایلخانی و گورکانی" (۱۳۴۷)،
  • "نقشها و نگاشته‌های مسجد کبود تبریز " (۱۳۴۹)،
  • "سکه‌های شاهان اسلامی ایران"، (۱۳۵۰)،
  • "رسم الخط ایغوری و سیری در سکه‌شناسی" (۱۳۵۱)،
  • "سکه‌های آق قویونلو و مبنای وحدت حکومت صفویه در ایران" (۱۳۵۵)،
  • "آثار باستانی آذربایجان" (۱۳۵۵)،
  • "سکه‌های ماشینی ایران و مقدمه‌ای بر سکه‌شناسی" (۱۳۷۱)،
  • "نسب نامه شاخه‌ای از طباطبایی‌های تبریز " (۱۳۷۶)،
  • "کلیبر" (سرزمین دژهای تسخیر ناپذیر) (۱۳۸۱)،
  • "مسجد صفوی خسروشهر" (به انضمام دستنوشته‌های حسنعلی خان امیرنظام گروسی) (۱۳۸۲)،
  • "آثار باستانی شهرستان سراب" (۱۳۸۳)،
  • "سفینه نامه (دفتر اول)" (۱۳۸۳)،
  • "تاریخ تبریز به روایت سکه و ضمائم" (۱۳۸۴)،
  • "آثار باستانی اهر ارسباران" (۱۳۸۴)،
  • "آثاری باستانی از مناطق مختلف آذربایجان" (۱۳۸۴)،
  • "سفینه نامه (دفتر دوم)" (۱۳۸۶)،
  • "آثار باستانی استان اردبیل" (۱۳۸۷)،

مقاله‌ها

  • "چند سند تاریخی از صفویه تا قاجاریه"
  • "بوشهر به روایت تاریخ، سکه، تمبر"
  • "وقف نامه طالبیه تبریز"
  • "فرامین بقعه شیخ صفی"
  • "مغازه‌های مجیدالدوله یا مجیدیه"
  • "تاریخ سردرود به هزار سال قبل از میلاد می‌رسد"
  • "اولین سکه ها"
  • "سکه‌های تامارای گرجی"
  • "سکه‌هایی متنوع از اباقا آن"
  • "خوانندگان و ما"
  • "چند سکه معرفی نشده"
  • "از زوایای تاریخ"
  • "تاج و تاجداری"
  • "کلیسای سن استپانوس" ،بررسی‌های تاریخی، فروردین و اردیبهشت ۱۳۵۳، شماره ۵۰. مقاله مشترکی با همکاری «عبدالعلی کارنگ».
  • "سکه‌های قره قویونلو و آل جلایر"
  • "حیدربابا از نظرگاهی دیگر"
  • "سیری در عکاسی تبریز"
  • "سیاه قلم کاری گمنام از خمسه نظامی"
  • "سیاه قلم کاران شاهنامه امیربهادری"
  • "سکه‌های ضرب تبریز (شهرستان رشیدی، بوسعید، قیصریه، تبریز)
  • " وقف نامه سیدمحمد کچه

جایزه و نشانها

کتاب «سکه‌های آق قویونلو و مبنای وحدت حکومت صفویه در ایران» که در سال ۱۳۵۵ چاپ گشته بود به عنوان کتاب سال ایران معرفی شده و این جایزه ارزشمند را از آن خود کرد.

جستارهای وابسته

پانویس

  1. http://ishistory.ir/?a=content.id&id=2092
  2. «فوت پدر سکه‌شناسی ایران». انجمن سکه‌شناسی ایران (در تاریخ ۲۲ مهر ۱۳۸۸). بایگانی‌شده از اصلی در ۱۵ سپتامبر ۲۰۱۴. دریافت‌شده در ۵ مه ۲۰۱۱.
  3. «مراسم یادبود مرحوم ترابی طباطبایی در گنجینه اسناد ملی برگزار می‌شود». سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران (در تاریخ ۳ آبان ۱۳۸۸). بایگانی‌شده از اصلی در ۱ ژوئیه ۲۰۱۱. دریافت‌شده در ۵ مه ۲۰۱۱.
  4. «پدر سکه‌شناسی ایران درگذشت». عصر ایران (در تاریخ ۲۳ مهر ۱۳۸۸). بایگانی‌شده از اصلی در ۱ ژوئن ۲۰۱۵. دریافت‌شده در ۵ مه ۲۰۱۱.
  5. ۵٫۰ ۵٫۱ «ترابی طباطبایی، جمال الدین». راسخون (در تاریخ ۲۱ فروردین ۱۳۹۰). بایگانی‌شده از اصلی در ۱۳ ژوئیه ۲۰۱۰. دریافت‌شده در ۳۰ ژوئن ۲۰۱۱.
  6. امیر، کریم زاد شریفی. مصاحبه با سید جمال ترابی طباطبایی
  7. «پدر سکه‌شناسی ایران درگذشت». خبرگزاری مهر (در تاریخ ۲۳ مهر ۱۳۸۸).[پیوند مرده]
  8. کریم زاد شریفی، امیر. «ایران به لحاظ سکه‌شناسی تاریخی در رتبه اول جهان قرار دارد». خبرگزاری فارس (در تاریخ ۳۱ فروردین ۱۳۸۷). بایگانی‌شده از اصلی در ۹ مه ۲۰۰۸. دریافت‌شده در ۵ مه ۲۰۱۱.
  9. وحدتی، سحر. «ایران به لحاظ سکه‌شناسی تاریخی در رتبه اول جهان قرار دارد». سیدجمال ترابی‌طباطبایی، پدر سکه‌شناسی ایران. بایگانی‌شده از اصلی در ۴ مارس ۲۰۱۶. دریافت‌شده در ۳۰ ژوئن ۲۰۱۱.

منابع

  • مصاحبه امیر کریم زاد شریفی با سید جمال ترابی طباطبایی.
  • روزنامه جمهوری اسلامی ۲۶ اردیبهشت ماه ۱۳۷۲ خورشیدی.
  • عقیقی بخشایشی. مفاخر آذربایجان، جلد پنجم، مقاله عباس خاکسار، «بررسی سکه‌ای ناشناخته».

Read other articles:

تحتاج هذه المقالة إلى تهذيب لتتناسب مع دليل الأسلوب في ويكيبيديا. فضلاً، ساهم في تهذيب هذه المقالة من خلال معالجة مشكلات الأسلوب فيها. (سبتمبر 2011) التركيب الجزيئي لمركب الميثان. خريطة خطوط الأنابيب التي تمد أوروبا الغربية بالغاز الطبيعي الغاز الطبيعي هو أحد مصادر الطاقة الب

 

Totok SugihartoInformasi pribadiLahir31 Mei 1964 (umur 59)Madiun, Jawa TimurSuami/istriJamilatul QomariyahAnakTemplat:Bulleted listAyu Fitria AnggrainiAlma materAkademi Militer (1988)Karier militerPihak IndonesiaDinas/cabang TNI Angkatan DaratMasa dinas1988—2022Pangkat Mayor Jenderal TNINRP31680SatuanArtileri MedanSunting kotak info • L • B Mayor Jenderal TNI (Purn.) Totok Sugiharto, S.Sos. (lahir 31 Mei 1964) adalah seorang Purnawirawan TNI-AD yang terakhir men...

 

هذه المقالة يتيمة إذ تصل إليها مقالات أخرى قليلة جدًا. فضلًا، ساعد بإضافة وصلة إليها في مقالات متعلقة بها. (يوليو 2019) مغامرات الكمين 2 المطور هيرويوشي أوشيبا الناشر هيرويوشي أوشيبا الموزع جوجل بلاي،  وآب ستور  النظام نظام تشغيل آيفون تاریخ الإصدار 29 يونيو/حزيران 2016 نوع ا

Вавилонська блудниця Вільям Блейк (1757—1827) Вавило́нська блу́дниця (лат. Babyloniacus fornicaria, Вавилонська повія) — апокаліптичний образ у християнстві, заснований на розповіді з книги «Одкровення Івана Богослова». Образ Вавилонської блудниці і пояснення пов'язаної з нею симво

 

Scottish banknote Ten pounds(United Kingdom)Value£10 sterlingWidth132 mmHeight69 mmSecurity featuresSee-through window, raised print, security thread, mask, microlettering [1]Material usedPolymerYears of printing1838–present2017–present (current design)ObverseDesignRobert BurnsDesign date2017ReverseDesignOld and New Towns of EdinburghDesign date2017 The Clydesdale Bank £10 note, also known informally as a tenner, is a sterling banknote. It is the second smallest d...

 

يو-1209 الجنسية  ألمانيا النازية الشركة الصانعة شيتشاو-فيرك  المالك  كريغسمارينه المشغل كريغسمارينه (13 أبريل 1944–18 ديسمبر 1944)[1]  المشغلون الحاليون وسيط property غير متوفر. المشغلون السابقون وسيط property غير متوفر. التكلفة وسيط property غير متوفر. منظومة التعاريف الاَلية ل...

Emergency money issued during a crisis Different examples of German Notgeld notes, 1917–19 Notgeld (German for 'emergency money' or 'necessity money') is money issued by an institution in a time of economic or political crisis. The issuing institution is usually one without official sanction from the central government. This usually occurs when not enough state-produced money is available from the central bank. In particular, notgeld generally refers to money produced in Germany and Austria...

 

Shopping centre Fareham Shopping Centre is at the heart of the centre of the medium-sized Hampshire town of Fareham.[1] Built in two phases between 1975 and 1981, the centre contains many well known retailers and is quite large for a town of its size. The shopping centre is part of a wider scheme of buildings in the town centre that were constructed around the same time. Neighbouring buildings Neighbouring buildings include: A large multi-storey car park (soon to be demolished[2&#...

 

اللغة البهلوية الكتابة خط فهلوي،  والخط المانوي،  والألفبائية الأَوِستية،  وكتابة نقشية بهلوية  النسب لغات هندية أوروبية لغات هندية أوروبيةلغات هندية إيرانيةلغات إيرانيةلغات إيرانية غربيةلغات إيرانية جنوبيةالفهلوية أيزو 639-2 pal  أيزو 639-3 pal  تعديل مصدري - ت...

Stupa Dharmarajika دھرمراجیکہ اسٹوپStupa Dharmarajika, TaxilaLokasi di PakistanLokasiKamp Taxila, PunjabKoordinat33°43′48″N 72°46′48″E / 33.73000°N 72.78000°E / 33.73000; 72.78000Koordinat: 33°43′48″N 72°46′48″E / 33.73000°N 72.78000°E / 33.73000; 72.78000JenisBiaraSejarahDidirikanabad ke-2 EUDitinggalkanabad ke-5 EUBudayaKushan, KidaritCatatan situsArkeologSir John Marshall Situs Warisan Dunia UNESCONama r...

 

Fictional character Cobra TroopersG.I. Joe characterCobra Viper figure released in 2008.First appearance1982Voiced byVarious actorsIn-universe informationAffiliationCobraSpecialtyMainly as infantry, but depends on the specific Viper classFile nameVariousBirth placeVariousSNVariousRankVariousPrimary MOSVariousSecondary MOSVariousSeriesAll series, including cartoons and comics The Cobra Troopers serve as the basic foot soldiers of the Cobra Organization, as part of the G.I. Joe: A Real American...

 

Summary of the event 2013 Subway Fresh Fit 500 Race details[1][2][3] Race 2 of 36 in the 2013 NASCAR Sprint Cup Series Map of the Phoenix International Raceway (2011–2018)Date March 3, 2013 (2013-03-03)Location Phoenix International Raceway in Avondale, ArizonaCourse Permanent racing facility1.0 mi (1.6 km)Distance 316 laps, 316 mi (508.553 km)Weather Clear; temperature around 82 °F (28 °C); wind out of the SE at 9 miles per hour (14 k...

Indigenous people of the northwest coast of North America For the languages, see Tsimshianic languages. TsimshianTsimshian drumming in 1999Total population8,162Regions with significant populationsCanadaBritish Columbia5,910[1]United StatesAlaska2,252[2]LanguagesEnglish • Coast Tsimshian PeopleTs’msyanLanguageSm'álgyaxSgüüx̣sCountryLa̱xyuubm Ts’msyen[3] The Tsimshian[4] (/ˈsɪmʃiən/; Tsimshian: Ts’msyan or Tsm'syen) are an Indigenous...

 

2012 Japanese anime film directed by Hayato Date Road to Ninja: Naruto the MovieDirected byHayato DateWritten byYuka MiyataStory byMasashi KishimotoProduced byMakoto ShiraishiNaoji HōnokidaniStarringJunko TakeuchiChie NakamuraToshiyuki MorikawaEmi ShinoharaCinematographyAtsuho MatsumotoEdited bySeiji MoritaYukie OikawaYuichi OnoMusic byYasuharu TakanashiProductioncompanyStudio PierrotDistributed byTohoRelease date July 28, 2012 (2012-07-28) Running time109 minutesCountryJapanL...

 

1988 visual novel directed by Hideo Kojima 1988 video gameSnatcherPC-8801 cover artDeveloper(s)KonamiPublisher(s)KonamiDirector(s)Naoki MatsuiDesigner(s)Hideo KojimaProgrammer(s)Toshiya AdachiArtist(s)Yoshihiko OtaTomiharu KinoshitaWriter(s)Hideo KojimaComposer(s)Masahiro IkarikoPlatform(s)PC-8801, MSX2, PC Engine, Sega CD, PlayStation, Sega SaturnRelease NEC PC-8801 JP: November 26, 1988 MSX2 JP: December 13, 1988 PC-Engine Super CD-ROM² JP: October 23, 1992 Sega CD/Mega CD EU: December 15,...

1971 studio album by Richard DavisThe Philosophy of the SpiritualStudio album by Richard DavisReleased1971RecordedNovember 1971New York City, U.S.GenreJazzLength37:41LabelCobblestoneCST 9003ProducerLarry FallonRichard Davis chronology Muses for Richard Davis(1970) The Philosophy of the Spiritual(1971) Epistrophy & Now's the Time(1972) Professional ratingsReview scoresSourceRatingAllmusic[1] The Philosophy of the Spiritual is an album by bassist Richard Davis recorded in 19...

 

Novel by Ross Macdonald The Doomsters First editionAuthorRoss MacdonaldCountryUnited StatesLanguageEnglishSeriesLew ArcherGenreMystery novelPublisherKnopfPublication date1958Media typePrint (Hardcover, Paperback)ISBN9-997-51958-2OCLC1376657Preceded byThe Barbarous Coast Followed byThe Galton Case  The Doomsters is a 1958 mystery novel by American writer Ross Macdonald, the seventh book in his Lew Archer series. Plot summary Archer is hired by escaped mental patient Ca...

 

American philosopher (born 1964) Shaun NicholsBornFebruary 7, 1964Wolf Point, MontanaNationalityAmericanEducationStanford University, Rutgers UniversityEraContemporary philosophyRegionWestern philosophySchoolExperimental philosophyInstitutionsCornell University Websitesites.google.com/view/shaunbnichols/home Shaun Nichols (born 7 February 1964) is an American professor of philosophy at Cornell University specializing in the philosophy of cognitive sciences, moral psychology and philosophy of ...

This article relies excessively on references to primary sources. Please improve this article by adding secondary or tertiary sources. Find sources: George v. Victor Talking Machine Co. – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (January 2020) (Learn how and when to remove this template message) 1934 United States Supreme Court caseGeorge v. Victor Talking Machine Co.Supreme Court of the United StatesArgued December 5, 1934Decided December 17, 1934F...

 

Belgian football club Football clubA.S.V. Oostende K.M.Full nameAthletische Sportvereniging Oostende Koninklijke MaatschappijFounded1911 (as Association Sportive Ostendaise) Athletische Sportvereniging Oostende Koninklijke Maatschappij was a Belgian football club from the city of Ostend, West Flanders until its fusion with VGO Oostende to form K.V. Oostende in 1981. History It was founded in 1911 as Association Sportive Ostendaise (in French). Eleven years later it took part to the second div...

 

Strategi Solo vs Squad di Free Fire: Cara Menang Mudah!