جشنواره بینالمللی فیلم برلین (به آلمانی: Internationale Filmfestspiele Berlin) یا برلیناله (Berlinale)[۱] یکی از معتبرترین و قدیمیترین جشنوارههای سینمایی در جهان است[۲] که هر سال در ماه فوریه به مدت ۱۰ روز در برلینآلمان برگزار میشود. جشنواره فیلم برلین در کنار جشنواره فیلم ونیز و جشنواره فیلم کن، مهمترین رویداد سینمایی اروپا بهشمار میرود. این جشنواره هر ساله جایزه خرس طلایی و خرس نقرهای را بهبرگزیدگان بخش اصلی اهدا میکند. خرس بهعنوان نمادی از شهر برلین شناخته میشود. هرساله تقریباً ۴۰۰ فیلم در بخشهای مختلف برلیناله بهنمایش درمیآید.
رئیس این جشنواره از سال ۲۰۰۱ تا ۲۰۱۹ دیتر کاسلیک بود و از سال ۲۰۲۰ ماریته ریسنبیک مدیریت اجرایی و کارلو چاتریان مدیریت هنری این جشنواره را برعهده دارند. در سال ۲۰۱۹، ۳۳۱ هزار و ۶۳۷ بلیت سینما برای برلیناله فروخته شدهاست.
تاریخچه
جشنواره برلین در سال ۱۹۵۱، در آغاز جنگ سرد، به عنوان نمایشگاه دنیای آزاد ایجاد شد؛ و چون این جشنواره در میان آشفتگیهای میان جنگ شکل گرفت، تا به امروز جزو سیاسیترین جشنوارههای بزرگ فیلم در جهان شناخته شدهاست.
برلیناله نخستین بار در سال ۱۹۵۱ با نمایش فیلم ربکا، ساخته آلفرد هیچکاک گشایش یافت.
ریختهگری نوآک در آلمان، از نخستین دوره برلیناله تا امروز، خرس طلایی را تولید میکند.[۳]
میزبان
از سال ۲۰۰۰ تاکنون تئاتر پوتسدامر پلاتس میزبان جشنواره بینالمللی فیلم برلین بوده و نمایش فیلمهای مسابقه و مراسم اهدا جوایز در آن برگزار میشود به همین دلیل در طول برگزاری جشنواره تبدیل به سینما میشود.
بخشها
بخشهای مختلف این جشنواره شامل ۶ بخش مسابقه ای، ۴ بخش جنبی، ۲ بخش بازار و یک بخش حمایت مالی و یک بخش استعدادیابی است.[۴] این جشنواره هر ساله جایزه خرس طلایی و خرس نقرهای را به برگزیدگان بخش اصلی اهدا میکند. خرس بهعنوان نمادی از شهر برلین شناخته میشود.[۵]
در بخشهای چندگانهٔ این فستیوال، مسابقه - پانوراما - فُروم - نسل - پرسپکتیو کینو آلمان - برلیناله کوتاه و چشماندازی به گذشته، حدود ۴۰۰ فیلم به نمایش در میآیند. رئیس این جشنواره از سال ۲۰۰۱ تا ۲۰۱۹ دیتر کاسلیک بود و از سال ۲۰۲۰ کارلو چاتریان مدیریت این جشنواره را برعهده دارند.[۶]
در دوره هفتادمین این جشنواره سید پیام حسینی توانست جایزه ویژه هیئت داوران در بخش جنریشن را برای فیلم کوتاه بادبادک ها به دست آورد .
بازار فیلم اروپا یکی از سه بازار مهم و بزرگ جهان است که هر ساله همزمان با برگزاری جشنواره فیلم برلین در کاخ موزه هنری «مارتین گروپیوس بائو» برگزار میشود.
این بازار محلی برای تجمع مهمترین تهیهکنندگان، خریداران، سرمایهگذاران، نمایندگیهای خرید و پخشکنندگان فیلم است. براساس آمارهای سال ۲۰۱۱ میلادی در این بازار ۴۰۰ کمپانی و هزار و ۵۳۲ خریدار حضور داشتند. در همین سال بیش از هزار سانس از فیلمهای جدیدی از سراسر دنیا به نمایش درآمد. در بخش تولیدات مشترک از بازار فیلم اروپا، تهیهکنندگان میتوانند با معرفی پروژههای مورد نظر خود، برای این ساخت این پروژههای سرمایهگذار یا شریک پیدا کنند. در بازار سال ۲۰۱۲ فیلم چهار صد و پنجاه و پنج نمایشگاه برگزار شد که در این نمایشگاهها هزار و ۶۹۱ خریدار بینالمللی و ۸ هزار و ۹۸ کارشناس سینمایی از ۹۴ کشور جهان حضور داشتند و در این میان ۸۲۰ فیلم طی هزار و ۱۶۶ سانس به نمایش آمد.
اعتراض رسمی اداره کل تأمین و رسانه بینالملل سیما به بازی سیاسی برلیناله
اداره کل تأمین و رسانه بینالملل صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران به رویکرد سیاستزده و کوتهنظرانه مسئولان برگزاری بازار فیلم اروپایی برلین (EFM) که همزمان با جشنواره فیلم برلین برگزار میشود به صورت رسمی اعتراض کرد. [۷]
استعدادهای برلین
بخش آموزش دانشجویی جشنواره برلین که با نام دانشکده استعداد برلین شناخته میشود برای پذیرش دانشجویان فیلمسازی و افراد شاغل در حوزه فیلمسازی است.
این بخش که یک مدرسه فیلم زمستانی به حساب میآید هر ساله حدود ۳۰۰ شرکت کننده از سرتاسر جهان دارد که در طی شش روز در زمان برگزاری جشنواره برلین، میتوانند در ورک شاپها، گردشها، کلاسهای خصوصی یا آموزش جمعی، بحثهای گروهی با افراد شاخص فیلم ساز در مورد مسائل جاری حرفههای مختلف در حوزه ساخت فیلم و ..… شرکت کنند. ملاقات با فیلمسازان نامدار و دیدن فیلمهای جشنواره نیز از دیگر امتیازات شرکت در این برنامه است.