بوم‌شناسی انسانی

بوم‌شناسی انسانی (به انگلیسی: Human ecology)، یک مطالعه میان‌رشته‌ای و ترارشته‌ای از رابطه بین انسان‌ها و محیط طبیعی، اجتماعی و محیط ساخته‌شده به دست بشر است. فلسفه و مطالعه بوم‌شناسی انسانی دارای تاریخچه‌ای گسترده و پیشرفته در زمینه محیط زیست، جغرافیا، جامعه‌شناسی، روان‌شناسی، انسان‌شناسی، زیست‌شناسی، همه‌گیرشناسی، بهداشت عمومی و اقتصاد خانگی هست.

تاریخچه

تاریخ بوم‌شناسی انسان ریشه‌های قوی در بخش‌های جغرافیا و جامعه‌شناسی اواخر قرن نوزدهم دارد.^[۱][۲] در این زمینه یک پیشرفت مهم تاریخی یا برجسته ای که پژوهش را به روابط زیست‌محیطی بین انسان‌ها و محیط‌های شهری آن‌ها تحریک می‌کرد، در کتاب جورج پرکینز مارش به‌نام «مرد و طبیعت: جغرافیای فیزیکی که توسط اقدامات انسانی تغییر کرد»، که در سال۱۸۶۴ منتشر شد، پیدا شد. مارش علاقه‌مند به عامل فعال درهم‌کنش‌های انسان-طبیعت (پیشگام اولیه در بوم‌شناسی شهری یا ساختار جاویژه انسانی) در اشاره مکرر به اقتصاد طبیعت بود.^[۳][۴][۵]

اولین استفاده در زبان انگلیسی از اصطلاح «بوم‌شناسی» به شیمی‌دان آمریکایی و بنیان‌گذار حوزه اقتصاد خانه، الن سوالو ریچاردز نسبت داده می‌شود. ریچاردز ابتدا این اصطلاح را به عنوان «Oekology» در سال ۱۸۹۲ میلادی معرفی کرد و بعدها اصطلاح «بوم‌شناسی انسانی» را توسعه داد.^[۶]

اصطلاح «بوم‌شناسی انسانی» در سال ۱۹۰۷ در اثر ریچاردز به‌نام «بهداشت در زندگی روزمره» منتشر شد، که در آن «مطالعه محیط اطراف انسان‌ها در تأثیرات آنها در زندگی مردان» است.^[۷] استفاده ریچاردز از این اصطلاح، انسان را به عنوان بخشی از طبیعت و نه جدا از طبیعت شناساند.^[۶] این اصطلاح نخستین حضور رسمی خود را در زمینه جامعه‌شناسی در کتاب «مقدمه‌ای بر علوم جامعه‌شناسی» که در سال ۱۹۲۱ میلادی منتشر شد، داشت.^[۸][۹] این کتاب به‌وسیله رابرت ازرا پارک و ارنست واتسون برگس (نشر دانشکده جامعه‌شناسی دانشگاه شیکاگو) نوشته شد. دانش‌آموز آنها، رادریک مک‌کنزی کمک کرد که زیست‌بوم انسانی را به عنوان یک زیرمجموعه در مکتب شیکاگو تقویت کند.^[۱۰] این نویسندگان بر تفاوت بین بوم‌شناسی انسانی و محیط زیست به‌طورکلی با برجسته کردن تکامل فرهنگی در جوامع انسانی تأکید داشتند.^[۱]

بررسی اجمالی

بوم‌شناسی انسانی به عنوان نوعی تحلیل برای روابط انسانی تعریف شده‌است که به‌طور سنتی برای گیاه‌ها و حیوان‌ها در محیط‌زیست مورد استفاده قرار می‌گیرد.^[۱۱] در حرکت به سوی این هدف، بوم‌شناسان انسانی (که می‌توانند شامل جامعه‌شناسان باشند) دیدگاه‌های گوناگون از طیف وسیعی از رشته‌ها شامل «دیدگاه‌های گسترده‌تر» را پوشش می‌دهند.^{[۱۲] : 107} در اولین شماره مجله «بوم‌شناسی انسانی: ژورنال میان‌رشته‌ای» (در سال ۱۹۷۲ میلادی) سردبیران آن یک بیانیه ابتدایی در زمینه موضوعاتی در بوم‌شناسی انسانی دادند.^[۱۳] بیانیه آن‌ها یک مروری گسترده دربارهٔ ماهیت میان‌رشته‌ای موضوع ارائه می‌دهد:

• سازگاری ژنتیکی، فیزیولوژیکی و اجتماعی با محیط زیست و تغییرات محیطی؛
• نقش عوامل اجتماعی، فرهنگی و روان‌شناختی در حفظ یا نابودی زیست‌بوم‌ها؛
• تأثیر تراکم جمعیت بر سلامت، سازمان اجتماعی یا کیفیت محیط زیست؛
• مشکلات سازگاری جدید در محیط‌های شهری؛
• درون‌کنش‌های فنی و تغییرات محیطی؛
• توسعه اصول متحد در مطالعه سازگاری زیست‌شناسانه و فرهنگی؛
• پیدایش ناهنجاری‌ها در تکامل زیستی و فرهنگی انسان؛
• رابطه کیفیت و کمیت غذایی با عملکرد فیزیکی و فکری و تغییرات جمعیتی؛
• استفاده از رایانه‌ها، دستگاه‌های سنجش از راه دور و سایر ابزارها و فناوری‌های جدید^{[۱۳] : 1}

مجله‌های کلیدی

• محیط‌زیست و جامعه
• بوم‌شناسی انسانی: ژورنال میان‌رشته‌ای
• گزارش بوم‌شناسی انسانی
• ژورنال بوم‌شناسی سیاسی

جستارهای وابسته

• بوم‌شناسی کشاورزی
• ارتباطات زیست‌محیطی
• اقتصاد محیط زیست
• بوم‌شناسی
• روان‌شناسی محیطی
• اقتصاد خانه
• اقتصاد سبز
• بوم‌شناسی صنعتی

منابع

1. Young, G.L. (1974). "Human ecology as an interdisciplinary concept: A critical inquiry". Advances in Ecological Research. Advances in Ecological Research. 8: 1–105. doi:10.1016/S0065-2504(08)60277-9. ISBN 978-0-12-013908-8.
2. Gross, M. (2004). "Human geography and ecological sociology: The unfolding of human ecology, 1890 to 1930 - and beyond". Social Science History. 28 (4): 575–605. doi:10.1215/01455532-28-4-575. Archived from the original on 26 July 2011. Retrieved 27 January 2019.
3. Jelinski, D. E. (2005). "There is not mother nature: There is no balance of nature: Culture, ecology and conservation". Human Ecology. 33 (2): 271–288. doi:10.1007/s10745-005-2435-7. JSTOR 4603569.
4. Stallin, J. A. (2007). "The biogeography of geographers: A content visualization of journal publications" (PDF). Physical Geography. 28 (3): 261–275. doi:10.2747/0272-3646.28.3.261. Archived from the original (PDF) on 2010-06-11.
5. Liu, J.; Dietz, T.; Carpenter, S. R.; Alberti, M.; Folke, C.; Moran, E.; Pell, A. N.; Deadman, P.; Kratz, T. (2007). "Complexity of coupled human and natural systems" (PDF). Science. 317 (5844): 1513–1516. Bibcode:2007Sci...317.1513L. doi:10.1126/science.1144004. PMID 17872436.
6. Merchant, C. (2007). American Environmental History: An Introduction. New York: Columbia University Press. pp. 181. ISBN 0-231-14035-5.
7. Richards, Ellen H. (2012) [1907]. Sanitation in Daily Life. Forgotten Books. pp. v. ASIN B008KX8KGA.
8. Park, R. E.; Burgess, E. W. S., eds. (1921). Introduction to the science of society. Chicago: University of Chicago Press. pp. 161–216.
9. Schnore, L. F. (1958). "Social morphology and human ecology". American Journal of Sociology. 63 (6): 620–634. doi:10.1086/222357. JSTOR 2772992.
10. MacDonald, Dennis W. (2011). "Beyond the Group: The Implications of Roderick D. McKenzie's Human Ecology for Reconceptualizing Society and the Social". Nature and Culture. 6 (3): 263–284. doi:10.3167/nc.2011.060304.
11. Park, R. E. (1936). "Human ecology". American Journal of Sociology. 42 (1): 1–15. doi:10.1086/217327. JSTOR 2768859.
12. Borden, R.J (2008). "A brief history of SHE: Reflections on the founding and first twenty five years of the Society for Human Ecology" (PDF). Human Ecology Review. 15 (1): 95–108. Archived from the original (PDF) on 28 July 2018. Retrieved 27 January 2019.
13. "Introductory statement". 1 (1). 1972: 1. JSTOR 4602239.

خواندن بیشتر

• کوهن، ج. ۱۹۹۵. چگونه بسیاری از مردم می‌توانند از پشتیبانی زمین حمایت کنند؟ نیویورک: نورتون و شرکت
• Dyball, R. و Newell, B 2015. درک محیط‌زیست بشری: رویکرد سیستم به پایداری در لندن، انگلستان: Routledge.
• آیزنبرگ، E. 1998. محیط‌زیست ادن. نیویورک: Knopf.
• Hansson, LO و B. Jungen (eds.). 1992 مسئولیت انسانی و تغییر جهانی. گوتبورگ، سوئد: دانشگاه گوتبورگ.
• hens, L. ، RJ Borden, S. Suzuki و G. Caravello (eds.). 1998 تحقیقات در بوم‌شناسی انسانی: یک مروری میان‌رشته‌ای. بروکسل، بلژیک: Vrije Universiteit Brussel (VUB) Press.
• مارنت، GG 2001. بوم‌شناسی انسانی: مفاهیم پایه‌ای برای توسعه پایدار. Sterling, VA: Earthscan.
• McDonnell, MJ و ST Pickett. 1993 انسان‌ها به عنوان اجزای محیط‌زیست: محیط‌زیست اثرات انسانی ظریف و مناطق جمعیتی. نیویورک: Springer-Verlag.
• میلر، جی.ر. RM لرنر، لیبره شیمبرگ و آقای اندرسون. ۲۰۰۳ دائرةالمعارف بوم‌شناسی انسانی. سانتا باربارا، CA: ABC-CLIO.
• Polunin, N. و JH Burnett. 1990 نگهداری زیست‌کره. (مقالات سومین کنفرانس بین‌المللی آینده محیط‌زیست - ICEF). ادینبورگ: انتشارات دانشگاه ادینبورگ.
• کوین، JA 1950. بوم‌شناسی انسانی. نیویورک: Prentice-Hall.
• Sargent, F. (ed.). 1974 بوم‌شناسی انسانی. نیویورک: الزویر آمریکایی.
• سوزوکی، S. , RJ Borden و L. Hens (eds.). 1991 بوم‌شناسی انسانی - آمدن به سن: بازنگری بین‌المللی. بروکسل، بلژیک: Vrije Universiteit Brussel (VUB) Press.
• Tengstrom, E. 1985. بوم‌شناسی انسانی - یک رشته جدید؟: شرح کوتاه‌مدت تاریخی نهادی و فکری محیط‌زیست بشر. گوتبورگ، سوئد: Humanecologiska Skrifter.
• Theodorson, GA 1961. مطالعات در بوم‌شناسی انسانی. Evanston, IL: رد، پترسون و شرکت
• Wyrostkiewicz, M. 2013. "محیط زیست انسانی. یک مفهوم و رابطه انسان و طبیعت". لوبلین، لهستان: KUL
• جوان، GL (ed.). 1989 ریشه‌های انسان‌شناسی. استروسبرگ، PA: هاچینسون راس.

پیوند به بیرون

• پرونده‌های رسانه‌ای مربوط به Human ecology در ویکی‌انبار