ایل شوهان یکی از ایلات ساکن استان ایلام است. دانشنامه ایرانیکا در مقالهٔ استان ایلام از ایل شوهان به عنوان یکی از ایلات اصلی استان ایلام نام برده است[۱] و در مقاله عشایر ایران ایل شوهان را مانند ایل ارکوازی، ملکشاهی، خزل و... جزیی از ایلات کردی-لری میداند.[۲][۳] همچنین در مقالهٔ طوایف کُرد آن را به عنوان یکی از ایل‌های کُرد منطقهٔ کرکوک عراق معرفی میکند.[۴]مردوخ کردستانی مردم شوهان را لر اعلام میکند و آنها را از مردمان شوان کرکوک عراق متمایز میداند.[۵] در لغت نامه دهخدا ایل شوهان را یکی از طوایف پشتکوه از ایلات کرد ایران معرفی میکند که ییلاق ایل مزبور در تهته و خوشول و قشلاقش در بلوطستان است.[۶] لایارد از ایل شوهان به عنوان لرهای پشتکوه یاد کرده است.[۷] سکندر امان‌اللهی و جواد صفی نژاد شوهان ها را از قوم لر می دانند که زبان آن ها لری شوهانی است.[۸][۹]
ایران اطلس گویش مردمان شوهان را لر میداند و گویشی آنها را شوهانی بیان و مستقل از کردی ایلامی بیان میکند.[۲۷] این گویش با گویشهای لُری دهلرانی، لُری آبدانانی، لُری درهشهری استان ایلام و لُری پلدختری، لُری اندیمشکی، لُری خرم‌آبادی و بخشهایی از شهرستان دورود در استان لرستان شباهتهای بسیار زیادی دارد. هرکدام از این گویشها دارای لهجه‌های مختص بهخود میباشد و میتوان همة آنها را به پیکره زبانی استان لرستان منتسب کرد.[۲۸][۲۹]
تبار
دایرة المعارف اسلامی ایل شوهان را مجموعه ای از ایلات کردی-لری، مهکی و طایفه‌های چمزی، گچی، یلماس و دوسان معرفی نموده است.[۳۰] کلای‌وند در ایل شوهان بزرگترین قوم عشیره‌ای در میان این ایل بزرگ میباشد. کلای‌وند از چهار تیره به نامهای زکی، آینه، سبزی و کوچک (احمدعلی) تشکیل شده‌است. ایل شوهان یکی از ایلات با سابقه استان ایلام در میان جمعیت مردمی میباشد. زکی، آینه، سبزی و کوچک چهار برادر از نسل کلای بزرگ بوده‌اند که کلیوند بزرگ خود نیز از نسل پنجه میباشد.[۳۱][۷][۳۲][۳۳][۳۴][۳۵]
برخی ایل شوهان را از طایفه چهارلنگ بختیاری دانسته که با ایل کاید خورده برادر هستند.[۲۲] سکندر امان‌اللهی و جواد صفی نژاد شوهان ها را از قوم لر می دانند که زبان آن ها لری شوهانی است.[۸][۹]
↑Foundation، Encyclopaedia Iranica. «Welcome to Encyclopaedia Iranica». iranicaonline.org (به انگلیسی). دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۱۲-۱۵. The principal mixed Kurdish-Lorī tribes are the Arkawāzī, Malekšāhī, Gačī, Šūhān, Ḵezel, Bīǰanvand, Hendomīnī, ʿAlīšīrvān, and Mīšḵāṣ, and there are some others.
↑{{یاد کرد وب|عنوان مبارزانی از ایل شوهان =کبنا نیوز نشانیhttps://www.kebnanews.ir/news/260997/%D9%85%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D8%B2%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D8%A7%DB%8C%D9%84-%D8%B4%D9%88%D9%87%D8%A7%D9%86
↑Behnegarsoft.com (۲۰۱۷-۰۷-۱۸). «مبارزانی از ایل شوهان - کبنانیوز». کبنانیوز | کنکاشی برای نجات استان ها. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۱۲-۱۵. ایل شوهان تنها ایل یکپارچه لر زبان در استان ایلام است که به صورت تقریبی دارای چهل هزار نفر جمعیت میباشد و منطقه مرکزی آنها، بخش «چالاب» است و سپس در شهرهای مهران و چنگوله و روستاهاهای «خوشادول- چشمه پهن- نادرآباد- بلوطستان- گنبد سید ناصر‌الدین و...» سکونت دارند.
↑ ۲۷٫۰۲۷٫۱Geomatics and Cartographic Research Centre, Carleton University. "Atlas of the Languages of Iran". iranatlas.net (به انگلیسی). Retrieved 2024-12-15. Lori, a member of the Southwestern branch of the Iranic language family, is a third major language group in Ilam. Along with a large number of Northern Lori (Lorestāni)-speaking villages in the south, a group of linguistically distinctive Hinimini (Hendemini) Lori villages are found along the north-east edge of the province. In the centre of the province, there is also a group of Shuhāni villages associated with the larger Lori ethnic group; however, their language is quite different from other Lori varieties, and it has yet to be properly classified based on linguistic grounds.
