Turkesa

Turkesa
Ezaugarri orokorrak
Kategoria	Minerala
Formula	CuAl6(PO4)4(OH)8·4H2O
Dana sailkapena	42.9.3.1
Nickel-Strunz sailkapena	8.DD.15
Sistema kristalino	Triklinikoa
Talde espazial	triclinic-pedial (en)
Eponimoa	Turkia
Identifikazioa
Kolorea	Urdina, urdin berdexka, berdea
Habitoa	Masiboa, nodularra
Esfoliazioa	Ona edo perfektua
Distira	Ezkoaren antzekoa edo azpibeirakara
Disolbagarritasuna	Disolbagarria HCl-tan

Turkesa aluminiodun eta kobredun mineral fosfato opaku berde-urdina da, kolore bati izena emate diona. Turkesaren formula kimikoa Cu Al₆(P O₄)₄(OH)₈·4H₂O da. Sistema triklinikoan kristaltzen da; gogortasuna, 6koa du Mohs eskalan, eta aski hauskorra da.

Harribitxi gisa oso erabilia izan den substantzia arraroa da. Oso balioetsia izan da milaka urtez, baina egun, beste bitxi opaku batzuek bezala, balioa galdu du imitazioen eta bitxi sintetikoen sarreraren ondorioz. Turkesa kolorekoa preziatuena da, nahiz berde-urdina edo berde-horia ere izan daitekeen.

K.a. 4000-3000 urteen bitartean jadanik Sinai penintsulako hobiak ustiatzen ziren. Turkia, Iran eta India izan dira Europaren hornitzaileak historian zehar; Ipar Afrika eta Siberia ere turkesa ekoizleak dira. Bestalde, Ipar Amerikako indiarrek mendez mende ustiatu zituzten egungo Estatu Batuetako hego-mendebaldeko meategiak.

Kolorea

**Turkesa**
Kolore koordenatuak

Uhin-luzera		- nm
Hamaseitarra		#40E0D0
RGB	(r, g, b)	(64, 224, 208)
CMYK^N	(c, m, y, k)	(12, 0, 7, 12)
HSV	(h, s, v)	(174°, 71%, 88%)

Turkesa kolore berde-urdin baten izena da, harriak berak duenaren ñabardurakoa. Izena harritik datorkio, noski, eta hau frantsesezko Turquoise hitzetik, turkiarra alegia, gurutzaldien garaian ezaguna egin baitzen.

Nahiz eta RGB kolore-ereduko sistema hamaseitarrean 40E0D0 kodea izan, hainbat ñabardura ere izan dezake, ilunagoak edo argiagoak:

izena	C	M	Y	K	R	G	B	HEX
Turkesa argia	?	?	?	?	175	238	238	AFEEEE
Urdin-turkesa	100	000	006	000	0	255	239	00FFEF
Turkesa ertaina	?	?	?	?	72	209	204	48D1CC
Turkesa iluna	?	?	?	?	0	206	209	00CED1

Erreferentziak

Artikulu honen edukiaren zati bat Lur hiztegi entziklopedikotik edo Lur entziklopedia tematikotik txertatu zen 2011/12/27 egunean. Egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, hiztegi horiek CC-BY 3.0 lizentziarekin argitaratu ditu, Open Data Euskadi webgunean.