Torneo

Artikulu hau Erdi Aroko lehiari buruzkoa da; beste esanahietarako, ikus «lehiaketa (argipena)».
Zaldunen arteko borroka Codex Manessen jasota (XIV. mendea).

Torneoa edo zaldun-gudua Behe Erdi Aroan eta Pizkundean (XII. mende XVI. mendera) aurkako bi talderen artean eta eremu mugatu batean egiten zen zaldunen arteko lehia arautua zen [1], gorteen eta hiri handien dibertsio nagusi gisan.[2]

Antolaketaren arrazoiak

Erdi Aroan nobleziak bizi izandako edozein arrazoi egokia izan zitekeen horrelako zaldun guduak antolatzeko:

  • Errege edo erreginaren koroazioa
  • Erregeen edo erreginen ezkontzak
  • Jaiotzak
  • Bataioak
  • Printzesen ezkontzak
  • Garaipen militarrak
  • Bakeak
  • Enbaxadoreei edo pertsona garrantzitsuei harrera egiteko
  • Denborarekin elizaren jai handiekin batera
  • Entretenimendu hutsa

Jatorria

Ez da hasierako zaldun gudurik ezagutzen. Tradizioaren arabera, Previlleko jaun Godofredo II.ak (1060an hil zen) lehia horiek asmatu zituen. Horrela jasota dago Tourseko Kroniketan. Baina, aditu askoren ustez, haien arauak antolatu besterik ez zuen egin. Historian aurretik aipatu izan dira, VI. mendeko Enodio Paviakoa Teodoriko, kasu. Halaber, jakina da 920an Henrike I.a Alemaniakoak, bere koroazioa zela eta, horrelako gudu batean hartu zuela parte. Beraz, zaldun guduak Godofredoren aurrekoak dira eta, modu batez, Antzinako Erromako jokoen jarraipentzat har daitezke.

Egitura

Aurretik heraldoek eta armen maisuek gazteluz gaztelu zaldun guduaren berria zabaltzen zuten, bereziki izen handiko zalduen beri emanez. Bidean aurkitzen zituzten zaldunei ere ospakizunen berri ematen zieten. Lehiaren egunean, nobleak, haien kategoriaren arabera, luxu handiko arropez jantzita agertzen ziren. Parte hartu behar zuten zaldunek armaduraz jantzita eta zaldien gainean agertzen ziren. Musika-tresna militarrek giroa animatzen zuten zaldunak eta haien laguntzaileak aurkezten ziren bitartean. Gertaera ikusgarria izaten zen.[3]

Lehien arauak

Zaldun gudu bateko sarien banaketa.

Lehiaren arauak hauek ziren:

  1. Eskuaz aurkaria arma-mutur batekin ez zauritzea.
  2. Lerroetatik kanpo ez borrokatzea.
  3. Zaldun batzuek bakar baten aurka ez borrokatzea.
  4. Aurkariaren zaldia ez zauritzea.
  5. Kolpeak aurkariaren bularraren eta aurpegiaren aurka zuzendu behar ziren.
  6. Aurkariak bisera altxatzen zuenean, ezin zitzaion eraso egin.[4]

Guduan zeuden damek bake-epaile bat izendatzen zuten. Haren lana arau horietako bat puskatzen zenean, errukia erakusteko beharra gogoraraztea zen.

Publikoak interes handiaz jarraitzen zuen lehia eta zaldunen trebeziak txalotzen zituzten. Zaldun galtzailearen armak garailearen esku geratzen ziren. Irabazleak epaileengana eramanak izaten ziren zegozkien sariak jasotzeko. Ohikoa zen sari horiek gogoko damen oinetan jartzea.

Bukatzeko, oturuntza egiten zen, zaldun guztiak gonbidatuta.

Lehien jokoak

Zaldun guduetan joko eta lehia desberdinak egiten ziren. Hona hemen horietako batzuk:

  • Karrusela zaldun erakusketa militar bat zen. Apaindutako gurdiak eramaten zituzten; haietan antzinako heroien ekintzak erakusten ziren.
  • Eraztunaren lasterketa: Zaldiak trostan zihoazen bitartean zaldunek zintzilik zegoen eraztun bat lantzarekin zeharkatu behar zuten.
  • Kintena: Ardatz baten gainean maniki edo estafermo bat jartzen zen, zaldunek jo zezaten. Kolpea jasotakoan, manikia biratu egiten zen eta, zalduna arin ez bazebilen, kolpea itzultzen zion.

Armak

Normalean, makilak, burdinarik gabeko lantzak edo punta biribildukoak, ezpata kamutsak...armatzat erabiltzen ziren: zauri larriak ez eragiteko prestatuta zeuden eta, horregatik, arma adeitsuak izenaz ezagutzen ziren. Dena dela, zenbait kasutan mota guztietako armekin egindako lehiak onartzen ziren.[4]

Zaldun asko hil ziren horrelako txapelketetan:

  • Henrike II.a Frantziakoa
  • Roberto Jerusalemgoa
  • Filipe, Boulogneko kondea
  • Joan, Bravanteko kondea
  • Esborte Claramontekoa
  • Henrike Borbon-Montpenster

Elizaren jarrera

Eugenio II.a Aita Santua. 827an zaldun guduak debekatu zituen.

Eliza bake-garaietan sarritan joko horien aurka jarri zen. Zaldun guduak debekatu zituen askotan eta haietan hiltzen zirenei hilobiratze kristaua ezeztatzen zitzaien.

Aita Santu asko joko horien aurkako anatemak egin zituzten, hala nola:

Dena dela, Aita Santu guztiak ez ziren aurka egon: Joan II.a Frantziakoak Urbano V.ari horrelako espektakulua eskaini zion, adibidez.

Erreferentziak

  1. ↑ Euskaltzaindia. Torneo. in: Euskaltzaindiaren Hiztegia..
  2. ↑ Barthélemy, Dominique. (2002ko uztaila). La Grande Foire des tournois, Les collections de L’Histoire. , 46 or..
  3. ↑ .
  4. ↑ a b .

Kanpo estekak

Read other articles:

Rōnin

Sengaku-ji (泉岳寺) – Grabsteine der 47 Rōnin Rōnin (japanisch 浪人, literarisch „Wellenmann“, sinngemäß „umherwandernde Person“ oder 牢人[1], auch Rōshi 浪士, „umherwandernder Herr, Krieger bzw. Samurai“) sind herrenlose japanische Samurais während der Feudalzeit von 1185 bis 1868. Ein Samurai konnte herrenlos werden, wenn sein Herr starb, vom Shōgunat seines Amtes enthoben wurde oder wenn er bei seinem Herrn in Ungnade fiel und verstoßen wurde. Der Beg...

 

أوغينيوز ريبكا

هذه المقالة يتيمة إذ تصل إليها مقالات أخرى قليلة جدًا. فضلًا، ساعد بإضافة وصلة إليها في مقالات متعلقة بها. (نوفمبر 2016) أوغينيوز ريبكا (بالبولندية: Eugeniusz Stanisław Rybka)‏  معلومات شخصية الميلاد 6 مايو 1898(1898-05-06) الوفاة 8 ديسمبر 1988 (90 سنة)فروتسواف  مكان الدفن مقبرة راكوفيسكي  موا

 

ويليام أندروود

هذه المقالة يتيمة إذ تصل إليها مقالات أخرى قليلة جدًا. فضلًا، ساعد بإضافة وصلة إليها في مقالات متعلقة بها. (فبراير 2019) ويليام أندروود معلومات شخصية تاريخ الميلاد 26 فبراير 1852  تاريخ الوفاة 9 مايو 1914 (62 سنة)   الجنسية المملكة المتحدة  الحياة العملية المهنة لاعب كريكت  ا

T. E. Nicholas

Welsh poet, preacher and political activist T. E. NicholasBornThomas Evan Nicholas6 October 1879Llanfyrnach, Pembrokeshire, WalesDied19 April 1971(1971-04-19) (aged 91)Aberystwyth, Cardiganshire, WalesResting placeAshes scattered on the Preseli Hills, Pembrokeshire, WalesNationalityWelshOther namesNiclas y Glais (Nicholas of Glais)EducationHermon School, Gwynfryn AcademyOccupation(s)Preacher, lecturer, dentist and poetNotable work'Canu'r Carchar'SpouseMary Alys HopkinsChildrenThomas...

 

Didiek Nurhadi

Artikel ini sebatang kara, artinya tidak ada artikel lain yang memiliki pranala balik ke halaman ini.Bantulah menambah pranala ke artikel ini dari artikel yang berhubungan atau coba peralatan pencari pranala.Tag ini diberikan pada November 2022. Didiek Nurhadi (lahir 17 Desember 1950) adalah mantan penjaga gawang Persebaya Surabaya pada era 1970-an. Dalam final yang berlangsung di Gelora Bung Karno, 28 Januari 1978, ia turut dalam tim yang berhasil mengantarkan Persebaya menjadi juara Kompeti...

 

George Panackal V.C.

Indian Catholic Priest Fr.George Panackal V.CGeorge Panackal V.CPronunciationജോർജ് പനക്കൽ വി.സിBornThrissur, KeralaNationalityIndianOccupations Priest Spiritual Motivator Years active1960OrganizationPotta AshramNotable workDivine Retreat Centre, PottaWebsitehttps://pottaashram.org George Panackal V.C. is the director of Divine Retreat Centre, Potta and [1] is widely renowned among Christians in India for his charitable work, pastoral services as a go...

George Jones singles discography

George Jones discographyJones performing at Harrah's Metropolis in Metropolis, Illinois in June 2002Music videos21Singles182As a solo artist136As a collaborative artist31As a featured artist8Promotional singles7Other charted songs14 The singles discography of American country artist, George Jones, contains 182 singles. Of the total, 136 were released with Jones as the solo artist. In addition, 31 were issued with Jones being part of a collaboration (not counting his duets with Tammy Wynette)....

 

Keith Bogans

American basketball player (born 1980) Keith BogansBogans with the Orlando Magic.Personal informationBorn (1980-05-12) May 12, 1980 (age 43)Washington, D.C., U.S.NationalityAmericanListed height6 ft 5 in (1.96 m)Listed weight215 lb (98 kg)Career informationHigh schoolDeMatha Catholic(Hyattsville, Maryland)CollegeKentucky (1999–2003)NBA draft2003: 2nd round, 43rd overall pickSelected by the Milwaukee BucksPlaying career2003–2016PositionShooting guard / small f...

 

Медаль «Ветеран труда»

У этого термина существуют и другие значения, см. Ветеран труда. Медаль «Ветеран труда» Страна  СССР Тип медаль Кому вручается рабочим, колхозникам и служащим за долголетний добросовестный труд Статус не вручается Статистика Параметры диаметр — 34 мм,ширина ленты —...

Lusaka Central

Politics of Zambia Constitution Human rights Government President Hakainde Hichilema Vice-President Mutale Nalumango Cabinet Legislature National Assembly Speaker: Nelly Mutti Constituencies Elections General 1964 1968 1973 1978 1983 1988 1991 1996 2001 2006 2011 2016 2021 Presidential 2008 2015 Referendums 1969 2016 Political parties By-elections Administrative divisions Provinces Districts Foreign relations Ministry of Foreign Affairs Minister: Joseph Malanji Diplomatic missions of / in Zam...

 

Lithium Tokamak Experiment

LTXLithium Tokamak ExperimentPlasma vessel of LTXDevice typeTokamakLocationPrinceton, New Jersey, United StatesAffiliationPrinceton Plasma Physics LaboratoryHistoryDate(s) of construction2000 (as CDX-U)Year(s) of operation2008–presentPreceded byCurrent Drive Experiment-Upgrade (CDX-U)LinksWebsiteThe Lithium Tokamak Experiment (LTX) The Lithium Tokamak Experiment (LTX), and its predecessor, the Current Drive Experiment-Upgrade (CDX-U), are devices dedicated to the study of liquid lithium as ...

 

Украинцы в Ростовской области

Украи́нцы в Ростовской области Язык украинский, русский Религия в большинстве случаев — христиане: греко-католики православные Украи́нцы в Ростовской области (укр. Українці Ростовської області) — одна из крупнейших национальных общин, которая сформировалась историче...

Jesús Alturo i Perucho

Palaeographer, philologist and culture historian Jesús Alturo i PeruchoBorn(1954-03-10)March 10, 1954El Pont de Suert, SpainEducationDoctor in classicsOccupation(s)Professor of palaeography, codicology and diplomaticsWebsite [1] [2] Jesús Alturo i Perucho (born 10 March 1954 in El Pont de Suert) is a Catalan palaeographer,[1] philologist and cultural historian.[2] Academic career Alturo is professor at the Autonomous University of Barcelona, initially in Latin Philology (sin...

 

13th National People's Congress

13th National People's Congress← 12th14th →National Emblem of the People's Republic of China5 March 2018 – 5 March 2023(5 years, 0 days)OverviewTypeHighest organ of state powerElectionNational electionsLeadershipChairmanLi ZhanshuVice ChairmenWang Chen, Cao Jianming, Zhang Chunxian, Shen Yueyue, Ji Bingxuan, Arken Imirbaki, Wan Exiang, Chen Zhu, Wang Dongming, Padma Choling, Ding Zhongli, Hao Mingjin, Cai Dafeng, and Wu WeihuaSecretary-GeneralYang Zhenwu...

 

علماء ومصلحون جزائريون

يفتقر محتوى هذه المقالة إلى الاستشهاد بمصادر. فضلاً، ساهم في تطوير هذه المقالة من خلال إضافة مصادر موثوق بها. أي معلومات غير موثقة يمكن التشكيك بها وإزالتها. (مارس 2016) هذه المقالة يتيمة إذ تصل إليها مقالات أخرى قليلة جدًا. فضلًا، ساعد بإضافة وصلة إليها في مقالات متعلقة بها. (...

Takakumayama Prefectural Natural Park

Takakumayama Prefectural Natural Park高隈山県立自然公園Takakuma Mountains (Sangoku Meishō Zue)LocationKagoshima Prefecture, JapanArea24.66 km²Established1 June 1977 Takakumayama Prefectural Natural Park (高隈山県立自然公園, Takakumayama kenritsu shizen kōen) is a Prefectural Natural Park in southeast Kagoshima Prefecture, Japan. Established in 1977, the park spans the municipalities of Kanoya and Tarumizu.[1] See also National Parks of Japan References ^ Takakumay...

 

Desert island

Island without permanent human population This article is about uninhabited islands. For the album by Cusco, see Desert Island (album). For the comic book shop, see Desert Island (comic shop). Helen Reef A desert island, deserted island, or uninhabited island, is an island, islet or atoll that is not permanently populated by humans. Uninhabited islands are often depicted in films or stories about shipwrecked people, and are also used as stereotypes for the idea of paradise. Some uninhabited i...

 

Trimedia International

A major contributor to this article appears to have a close connection with its subject. It may require cleanup to comply with Wikipedia's content policies, particularly neutral point of view. Please discuss further on the talk page. (October 2009) (Learn how and when to remove this template message) Trimedia InternationalIndustryPR agencyFounded1961; 62 years ago (1961) in SwitzerlandDefunct2009 (2009)FateMerged with sister company MmdSuccessorGrayling GlobalNumber of ...

Communist Party (Sweden)

For other uses, see Communist Party of Sweden (disambiguation). Political party in Sweden Communist Party Kommunistiska partietChairpersonPovel JohanssonFounded1970Split fromCommunist Party of SwedenHeadquartersMarx-Engelshuset, Fjärde Långgatan 8B, GothenburgNewspaperProletärenYouth wingRevolutionary Communist YouthIdeologyCommunismMarxism–LeninismAnti-revisionismMaoism (historically)Political positionFar-leftColours  RedMunicipalities[1]2 / 12,978Websitekommu...

 

Princess Bubblegum

Dulce Princesa/Princesa Chicle Personaje de Adventure Time Fan art de Princess Bubblegum.Primera aparición Adventure Time (piloto) (2008)Creado por Pedlenton WardVoz original Paige Moss (piloto) Hynden WalchDoblador en España Nuria TrifolDoblador en Hispanoamérica Karla Falcon Claudia Urbán Marina UrbánInformación personalNombre de nacimiento Bonnibel Bubblegum(Versión en inglés)Alias BonnieEdad 1000 años en La Gran Guerra de los ChampiñonesCaracterísticas físicasRaza Elemental De...

 

Strategi Solo vs Squad di Free Fire: Cara Menang Mudah!