Rosa Taddei, Rosa Mozzidolfi izenez ere ezaguna, (Trento, 1799ko abuztuaren 30a – Erroma, 1869ko martxoaren 3a) italiar aktore eta poeta izan zen[1].
Bizitza
Rosa Taddei 1799ko abuztuaren 30ean jaio zen Trenton[2]. Bere aita Francesco (Ciccio) Taddei (1770-1830) aktore napolitarra zen[3], eta ama, berriz, Marianna Nardi (h. 1842) bresciarra, aktorea baita ere[4]. Alemanian egindako bira batetik bueltan Trenton gelditu ziren eta han alaba izan zuten[5]. Urte batzuk geroago Luigi semea izan zuten (1802-1866). Hura ere aktore ona bihurtu zen, garai hartako ospetsuenetakoa; margolaria eta poeta ere izan zen[6].
Napolin hazi zen Emanuele Taddei osabaren etxean[7][8], eta bere burua napolitartzat zuen[1]. Bere garaiko aktore tragiko ederrenetariko eta talentu handienetakoa zen[1]. Oso gaztetan erakutsi zuen inprobisazio poetikorako zaletasun nabaria[5]. Arcadiako Akademiako kidea izan zen, eta han Licori Partenopea izena erabili zuen. 1821ean Accademia spoletinara gonbidatu zuten. Gainera, Ateneo Venetoko lehen emakumea izan zen[9]. Bere emanaldiek errekonozimendu handia izan zuten, eta eztei-bidaian ere Veneziara joan zen, hainbat akademiatan poesia errezitatzera inauterien harira[5].
1832an Vincenzo Mozzidolfirekin ezkondu zen[1]. Erroman hil zen 1869ko martxoaren 3an. Campo Verano hilerrian lurperatu zuten[10].
Erreferentziak
- ↑ a b c d (Ingelesez) «Taddei, Rosa (1799?-1869)» Italian Women Writers (Noiz kontsultatua: 2024-12-02).
- ↑ (Italieraz) Taddei, Rosa. (1824). Poesie estemporanee di Rosa Taddei tra le pastorelle d'Arcadia Licori Partenopea raccolte in varie occasioni da Francesco Paladini, Luigi Belisario, e Demetrio Cristiani. Coll'aggiunta di due sonetti. , 67 or. (Noiz kontsultatua: 2024-12-02).
- ↑ (Italieraz) Manzi, Alberto. (1937). «Taddei, Francesco» Enciclopedia Italiana (Roma: Istituto dell'Enciclopedia Italiana) (Noiz kontsultatua: 2024-12-02).
- ↑ (Italieraz) Il teatro moderno, o sia Raccolta di tragedie, commedie, drammi, e farse. Roma: Stamperia di Gioacchino Puccinelli, IV or. (Noiz kontsultatua: 2024-12-02).
- ↑ a b c (Italieraz) Rietti, Francesca Romana. (2019). «Taddei, Rosa» Dizionario biografico degli italiani (Roma: Istituto dell'Enciclopedia Italiana) (Noiz kontsultatua: 2024-12-02).
- ↑ (Italieraz) Valia, Francesco. «Biografia. Luigi Taddei» Il Pirata. Giornale di letteratura, teatro e varietà 15 1849-10-13 (Noiz kontsultatua: 2024-12-02).
- ↑ (Italieraz) Delpu, Pierre-Marie. (2019). «Taddei, Emanuele» Dizionario biografico degli italiani (Roma: Istituto dell'Enciclopedia Italiana) (Noiz kontsultatua: 2024-12-02).
- ↑ (Italieraz) «Rosa Taddei – Poetessa» Brundarte 2016-08-10 (Noiz kontsultatua: 2024-12-02).
- ↑ (Italieraz) Niero, Marina. (2006). «Rosa Taddei, prima donna eletta socia all'Ateneo Veneto: caso o scelta?» Atti e memorie dell'Ateneo veneto: rivista mensile di scienze, lettere ed arti 5/1: 67-90..
- ↑ (Italieraz) «Rosa Taddei» Verano Monumental Cemetery in Rome 2016-04-28 (Noiz kontsultatua: 2024-12-02).
Kanpo estekak
