Luganda

Luganda
Luganda
Datu orokorrak
Hiztunak	ama-hizkuntza: 4.100.000 (2002) bigarren hizkuntza: 1.000.000 (1999)
Hizkuntza sailkapena
giza hizkuntza Niger-Kongo hizkuntzak Atlantic–Congo ^(en) Volta–Kongo hizkuntzak Benue–Congo ^(en) Bantoid ^(en) Southern Bantoid ^(en) Bantu hizkuntzak East Bantu ^(en) Northeast Bantu ^(en) Great Lakes Bantu ^(en) West Nyanza ^(en) North Nyanza ^(en)
Informazio filologikoa
Hizkuntza-tipologia	subjektu aditza objektua, hizkuntza tonala, hizkuntza eranskaria eta nominatibo-akusatibo hizkuntza
Alfabetoa	latindar alfabetoa
Hizkuntza kodeak
ISO 639-1	lg
ISO 639-2	lug
ISO 639-3	lug
Ethnologue	lug
Glottolog	gand1255
Wikipedia	lg
ASCL	9226
IETF	lg

Luganda edo gandera^[1] Bantu hizkuntza bat da, Niger-Kongo familiakoa hain zuzen ere. Batez ere Ugandako Buganda herrialde inguruan hitz egiten den hizkuntza baita, Ugandako hego-mendebaldean, Victoria lakuraino eta Kyoga lakuatik, Tanzaniako mugaraino.

4 dialekto desberdin bereizten dira hizkuntza honetan: Kooki (olukooki), Sese (Olusese), Luvuma eta Ludiopa. Lugandaren antzekoak diren beste hizkuntza Bantúak Soga, Nyiole eta Saamia dira.

Hiztun kopurua

4 milioi hiztun inguru dituzte lehen hizkuntza gisa (Ugandako biztanleriaren %20 inguru). 1.000.000 pertsonek bigarren hizkuntza bezala erabiltzen dute, bigarren hizkuntza erabilia baita, ingelesatik gertu. Ugandako lehen hezkuntzako eskoletan erabiltzen dute, ingelesa ikasten hasten direnen ikasleen artean (hizkuntza ofiziala). Hego-mendebaldeko elizetan ere erabiltzen dute.

Bilakaera

1947an Baganda Konferentziak Lugandaren ortografiaren normalizazioa hitzartu zuen.

1960. urtera arte Ugandako ekialdeko eskolen hezkuntzako hizkuntza ofiziala izan zen.

Erreferentziak

^[2]

1. Berria. Estilo Liburua: Uganda. .
2. «Luganda: Iniciacion al Idioma» www.ikuska.com (Noiz kontsultatua: 2019-02-19).

Kanpo estekak

• Datuak: Q33368