Glukogenoaglukosa unitatez egindako polisakaridoa da[1][2]. Animaliengan dago eta erreserba funtzioa betetzen du. Egitura kimikoari eta betetzen duen funtzioari dagokionez antz handia du almidoiarekin, hori dela eta "animalien almidoi" deritzo. Gibelean eta giharretan pilatzen da.
Egitura kimikoa
Glukogenoa homopolisakarido bat da, α-D-glukopiranosen katea baita. Molekula oso adarkatua da eta beraz glukosen artean lotura O-glikosidiko desberdinak agertzen ditu, zati lerrokatuetan maltosa molekulek α(1→4) loturak dituzte eta adarkadura puntutan isomaltosak agertzen dira α(1→6) loturarekin. Adarrak 12 glukosaz behin kokatzen dira. Landareen almidoiaren osagai nagusia den amilopektina antzekoa da baina ez da hain adarkatua, honek 24-30 glukosatik behin ditu. Bere pisu molekularra oso handia da, glukogeno molekula batek 100.000 glukosa molekula baino gehiago izan ohi ditu.
Glukogenoaren egitura adarkatua.
Glukogenoa disolbagarria da uretan. Aipatutako adarkadurek disolbagarritasun hori areagotzen dute.
Funtzioa
Glukogenoa animalien erreserba energetikoa da. Gibelean eta gihar-zeluletan pilatzen da batez ere, eta glukogenesi izeneko prozesuan sortzen da. Gibelaren masaren %10a hartzen du eta muskulu ehunen masaren %1-a. Garuneko glia zeluletan ere agertzen da.
Zelulek glukogenoa pilatzen dutenean glukosa askeek eragingo luketen presio osmotikoari aurre egiten diote. Bakuolatan gordetzen dute glukogenoa eta bere erabateko hidrolisiak glukosa ugari ematen duenez, energia behar handia duenean erabiltzen du, glukosa katabolizatuz.
Glukogenoaren kontrol hormonala
Bestalde, ornodunen odolean dagoen glukosa kopurua hormona batzuek kontrolatzen dute. Zehazki, glukagoiak glukogenoaren hidrolisia eragiten du, eta horren ondorioz odolean agertzen den glukosa kopurua igo egiten da. Intsulinak, berriz, kontrako efektua du: glukogenoaren pilaketa bultzatzen du, gibelean gordetzen dena. Horren ondorioz odoleko glukosa maila jaitsi egiten da.
