Finantza-hezkuntza

Consumer Financial Protection Bureauren batzarra.

Finantza-hezkuntza diruak munduan nola funtzionatzen duen ulertzeko gaitasuna da: pertsona batek nola lortzen edo irabazten, administratzen eta inbertitzen duen dirua. Hau da, finantza-hezkuntza gizabanakoari bere finantza-baliabide guztien gaineko erabaki informatuak hartzeko aukera ematen dioten trebetasun eta ezagutzei dagokie. Gaur egun, Australian, Kanadan, Japonian, Estatu Batuetan eta Erresuma Batuan, finantza pertsonalekiko interesa handitzea estatuko programen helburu nagusietako bat bihurtu da.^[1][2]

Espainiako Balore Merkatuaren Batzorde Nazionalak honela definitzen du: «Finantza-hezkuntzak aukera ematen die banakoei finantza-kontzeptu eta -produktuen ulermena hobetzeko, iruzurrari aurrea hartzeko, haien inguruabar eta beharretara egokitutako erabakiak hartzeko eta gehiegizko zorpetzearen edo arrisku-posizio desegokien ondoriozko egoera desegokiak saihesteko».

2003an, Ekonomia Lankidetza eta Garapenerako Antolakundeak (ELGA) proiektu bat hasi zuen finantza-hezkuntza hobetzeko moduak emateko helburuarekin, finantza-hezkuntzako printzipio komunak garatuz. 2008ko martxoan, ELGAk Finantza Hezkuntzaren Nazioarteko Ataria atera zuen. Atari horren helburua Finantza Hezkuntzaren trukerako zentroa izatea da, baita mundu guztiarentzako informazioa eta ikerketa ere.

Nazioarteko Emaitzak

2005. urtearen amaieran, ELGAk ikerketa bat argitaratu zuen, finantza-hezkuntzari buruzko hainbat inkesta aztertzen zituena. Inkesta horiek erakundeko kide diren herrialdeetan egin ziren, eta, besteak beste, honako datu hauek aurkitu ziren:

• Australian, inkestatuen % 67k adierazi zuten interes konposatuaren kontzeptua ulertzen dutela; hala ere, kontzeptu horrekin lotutako arazo bat konpontzean, % 28k baino ez zuten gaia ondo ulertu.
• Britainiar ikerketa batek erakutsi zuen kontsumitzaileek ez dutela aktiboki bilatzen finantza-informazioa. Duten informazioa kasualitatez jasotzen dute, adibidez, bankuko liburuxka bat gordetzen dutenean edo eremu horretan lan egiten duen pertsona batekin hitz egiten dutenean.
• Kanadako ikerketa batek erakutsi zuen inkestatutako pertsonek inbertsio egokiak aukeratzea dentistarengana joatea baino estresagarriagoa zela.
• Hego Korean egindako inkesta batek erakutsi zuen bigarren hezkuntzako ikasleek gaitzespen-kalifikazioa zutela gai horretan, hau da, galderen % 60 baino gutxiago ondo erantzun zituzten. Inkestan kreditu-txartel bat aukeratzeko eta kudeatzeko gaitasuna, erretirorako aurrezpenari eta inbertsioari buruzko ezagutza, arrisku-kontzientzia eta ondarea ziurtatzearen garrantzia neurtzen zen.
• Estatu Batuetan egindako ikerketa baten arabera, hamar langiletik lauk ez dute erretirorako aurrezten.

Asia, Pazifikoa eta Ekialde Hurbila

Pazifikoko Asiako, Ekialde Ertaineko eta Afrikako emakume kontsumitzaileei egindako inkesta baten arabera, kontsumitzaile horiek diruaren administrazioa, finantza-plangintza eta inbertsioa ulertzen dituzte modu sinple batean.

Australia

Australiako Gobernuak Finantza eta Kontsumo Hezkuntzako Batzorde Nazionala ezarri zuen 2004an, eta Finantza Hezkuntzan Fundazioa 2005ean sortzea gomendatu zuen. 2008an, Baloreen eta Inbertsioen Batzorde Australiarrari (ASIC) transferitu zitzaizkion fundazioaren eginkizunak.

2011n, Balioen eta Inbertsioen Australiako Batzordeak Finantza Hezkuntzako estrategia bat argitaratu zuen australiar guztien finantza-ongizatea eta finantza-hezkuntzako mailak hobetzeko. Estrategiak lau ardatz nagusi ditu:

1. Hezkuntza
2. Informazio fidagarria laguntza-tresna gisa.
3. Irtenbide gehigarriak ongizate ekonomikoa eta portaera aldaketak zuzentzeko.
4. Finantza hezkuntzan parte hartzen duten sektoreekin aliantzak, praktikak hobetzeko eta eragina neurtzeko.

ASICek MoneySmart webgunea du, Finantza Hezkuntzarako Fundazioa eta diruaren kudeaketa ulertzera zuzendutako beste webgune batzuk ordezkatu zituena.

Balioen eta Inbertsioen Australiako Batzordeak MoneySmart Teaching website du Interneteko atarian irakasle eta hezitzaileentzat. Atari horrek lanbide-ikaskuntza eta beste baliabide batzuk ematen ditu hezitzaileei finantza-hezkuntza irakaskuntza- eta ikaskuntza-programetan integratzen laguntzeko.

Saudi Arabia

SEDCO Holdingek hezkuntza finantzarioaren beharrari aurre egiteko programa bat abiarazi zuen, Saudi Arabian pertsonei beren dirua modu eraginkorragoan nola erabili irakatsiko dien programa baten behar masiboari erantzuteko. Programak finantza-ezagutzak ematen dizkie Saudi Arabiako herritarrei. Oinarrizko finantza-trebetasunak irakatsi ziren, hala nola aurrekontua, aurrezkia eta kreditu-txartela. Horrela, eguneroko bizitzan finantza-erabaki adimendunak hartzeko beharrezkoak diren bizi-trebetasunak emango zaizkie ikasleei.

Singapur

Singapurren, Hezkuntza Institutu Nazionalak Finantza Hezkuntzako Irakasleen Zentroa ezarri zuen 2007an. Zentro horren helburua zen eskola-maisuei ahalmena ematea finantza-hezkuntza ikasketa-planeko irakasgaietan sartzeko. Zentroaren helburua da hezitzaileei ahalmena ematea beren ikasleak finantza aldetik adimendunak izan daitezen, erabaki informatuak hartzeko eta beren finantza pertsonalen kudeaketan diziplina erabiltzeko. Finantza Hezkuntzako Irakasleen Zentroak konpromisoa hartu du kalitate handiko hezkuntza-programak etengabeko hobekuntzarako ikerketa integratuarekin gidatzeko, ebidentzian oinarritutako praktikak ahalbidetzeko.

Singapurreko gobernuak, Ekonomia Ministerioaren bitartez, Finantza Hezkuntzako Institutuaren sorrera finantzatu zuen. Institutu honen helburua da Singapurreko biztanleentzat oinarrizko finantza-trebetasunak eraikitzea, lan egiten duten helduentzako eta haien familientzako doako finantza-hezkuntza inpartzialeko programen bidez. Landutako gaiak, besteak beste, hurrengoak dira:

• Diruaren zentzua izatea
• Finantza Plangintza orain hasten da.
• Benetan behar dut mota guztietako asegurua?
• Diru gehiegi eskatzen ari zara?
• Zure erretirorako aurrezkiaren kudeaketa.
• Pertsonalki inbertitzeko sarrera.
• Ondare-plangintza.

Europa

Belgika

Finantza eta Merkatu Zerbitzuetako Agintaritzaren zeregina da aurreztaileen eta inbertitzaileen, aseguratutako pertsonen eta akziodunen finantza-hezkuntza hobetzen laguntzea, finantza-erakundeekin dituzten harremanetan posizio hobean egon daitezen. Ondorioz, beren profilera egokitzen ez diren produktuak erosteko joera txikiagoa izango dute.

Espainia

Balore Merkatuaren Batzorde Nazionalak eta Espainiako Bankuak finantza-hezkuntza herritarrengan sustatzeko programan Finantza Hezkuntzako Plan bat aurkeztu zuten. Helburua herritarren finantza-kultura hobetzen laguntzea da, finantza-erabaki informatu eta egokiak hartzeko tresnak, trebetasunak eta ezagutzak emanez.

Erakunde ofizialez gain, Finantza Hezkuntza sustatzeko ekimen pribatuak sortu dira.

Erresuma Batua

Erresuma Batuak finantza-hezkuntzari eskainitako erakunde berezi bat dauka Finantza Aholkularitza Zerbitzua izenekoa.

Ikerketa batek 5,300 elkarrizketa egin zituen Erresuma Batuan, 2005ean. Txostenak lau gai identifikatzen ditu:

• Jende askok huts egin du finantza-etorkizuna planifikatzean.
• Pertsona asko arrisku finantzarioak hartzen ari dira konturatu gabe.
• Zor baten arazoak larriak dira biztanleriaren proportzio txiki batentzat, eta askoz ere pertsona gehiagok jasan dezakete atzeraldi ekonomikoa.
• 40 urtetik beherakoek, batez beste, adineko pertsonek baino finantza-gaitasun txikiagoa dute.

Erresuma Batuan ongintzako erakunde ugari daude finantza-hezkuntza hobetzeko lanean, hala nola MyBnk, Citizens Advice Bureau and the Personal Finance Education Group.

Ipar Amerika

Kanada

Hainbat inkesta nazional egin ondoren, emaitzek erakutsi zuten inbertitzaileak kapital-merkatuei eta inbertsio-iruzurrei buruz hezteko eta informatzeko beharra dagoela.

2005ean, Columbia Britainiarreko Balore Batzordeak Enron Hipoteken Azterlana finantzatu zuen. Txostenaren arabera, inbertitzaileak erretirora baliabide egokirik gabe hurbiltzen dira, eta adin ertaineko gizonek inbertsio-iruzurraren aurrean arriskua zuten. Txostenak iradokitzen du inbertitzaileentzako hezkuntza are garrantzitsuagoa izatea erretiroa lortu aurretik.

Estatu Batuak

Estatu Batuetan, nazioaren finantza-hezkuntzako ahalegin gehienak Jumpstart Koalizioa izeneko irabazi-asmorik gabeko erakunde nazional baten bidez administratzen dira. Estatu bakoitzak, bere aldetik, bere antolaketa propioa du, ekitaldiak egiten dituena eta kideei gazteentzako finantza-hezkuntza sustatzen laguntzen diena

Erakunde askok lagundu diote finantza-hezkuntzaren mugimenduari, baina horiek definizio desberdinak izan daitezke finantza-hezkuntzaren arloan. Finantza Hezkuntzari buruzko Aholku Batzorde Presidentzialaren txosten batean, egileek finantza-hezkuntza trinkoaren definizioa egiteko eskatu zuten, eta, horren bidez, finantza-hezkuntzako programak ebaluatu ahal izateko. Finantza-hezkuntza honela definitu zuten: "finantza-baliabideak finantza-ongizaterako eraginkortasunez kudeatzeko ezagutza eta trebetasunak erabiltzeko gaitasuna".

2007an, Finantza Hezkuntzarako Institutuak pizgarrien urteko programa bat ezarri zuen finantza-produktuen eta zerbitzuen prestazio eraginkorra sustatzeko eta finantza-hezkuntza sustatzen duten gizabanakoen eta erakundeen lorpenak aitortzeko.

2010eko uztailean, Estatu Batuetako Kongresuak Consumer Financial Protection Bureau (CFPB) sortzeko baimena eman zen. Aipatutako CFPB finantza hezkuntza sustatzeaz arduratu da, Konpromiso eta Hezkuntza Taldearen bitartez.^[3]

Finantza Hezitzaileen Kontseilu Nazionala finantza-hezkuntzako baliabideak dituen enpresa bat da, eta finantza-hezkuntzari, trebakuntzari eta sustapenei buruzko ikastaroak eskaintzen ditu. Finantza Hezitzaileen Kontseilu Nazionalak finantza-zerbitzuak ematen ditu, besteak beste, finantza-hezkuntzako programak, finantza-hezkuntzako ikasketa-planak, hezkuntzako finantza-mintegiak...

Ameriketako Estatu Batuetako finantza-hezkuntzako programen onurak identifikatzen hasi diren hainbat ikerketa daude dagoeneko, eta arlo horretan hobeto prestatuta dauden pertsonak izateko beharra berrikusten dute.

Mexiko

Mexikon, finantza-hezkuntza sustatzeaz arduratzen den gobernu-erakunde nagusia Finantza Zerbitzuen Erabiltzaileak Babesteko eta Defendatzeko Batzorde Nazionala da (Condusef), Finantza Zerbitzuen Erabiltzailea Babesteko eta Defendatzeko Legearen 5. artikuluan ezarritakoaren arabera.

Finantza-diziplina edo -hezkuntza funtsezko ezagutza da dirua eta finantza-tresnak jendearen eskura jartzen dituen pertsona ororentzat. Hezkuntza horrekin, lortutako baliabideak modu egoki eta eraginkorrean erabiliko dituzte erabiltzaileek.

Ekimenak barne indartzea proposatzen du finantza publikoen saneamenduaren alde, baliabideen kudeaketa eraginkorra izan dadin eta herrialdeko biztanleei kontu garbiak eskaini ahal izateko. Honako puntu hauek proposatzen dira legean:

1. - Finantza-diziplinako arauak eta estandarrak
2. - Zor-erantzukizuna kontratatzeko betebehar berriak
3. - Finantza-betebeharrak gardentzeko Erregistro Publiko Bakarra sortzea
4. - Zor Publikoaren Alerta Sistema ezarri da Estatuentzat eta Udalerrientzat
5. - Estatuek eta udalerriek federazioaren abala duten kredituak lortu ahal izango dituzte

Erreferentziak

1. https://www.ontario.ca/page/financial-literacy-education-schools
2. https://finanzasparamortales.es
3. Cohn, Emily. «How Much Do You Know About Money? (QUIZ)». Huffington Post.[1]

Kanpo estekak

• Datuak: Q1416374