Carmen Caamaño Díaz (Madril, 1909ko apirilaren 11 – ibidem, 2006ko maiatzaren 27a) madrildar historialari eta ekintzaile politikoa izan zen.[1] Espainiako Alderdi Komunistako (PCE) buruzagia izan zen.
Biografia
Madrilen jaio zen 1909an. Ezkerreko gizona zen aitaren laguntzarekin, Madrilgo Unibertsitate Zentralean sartu zen 1926-1927 ikasturtean. Ikasle gisa, monarkiaren aurkako ekitaldi batean parte hartu zuen (Unibertsitateko paraninfoan erregearen busto bat bota zuten), eta egun batzuetan kartzelan sartu zuten zenbait kiderekin. SEAko (Unibertsitateko Eskola Federazioa, Ikasle Errepublikanoen Erakundea) Zuzendaritza Batzordea osatu zuen, eta UFEHko (Ikasle Hispanoen Batasun Federala, ikasle-mugimenduak koordinatzea helburu zuena) idazkari nagusia izan zen. 1932an, Espainiako Unibertsitatearen ordezkari gisa, Costa Ricako Ikasleen Kongresu Iberoamerikarrean parte hartu zuen. Bertan egon zen emakume bakarra zen, eta irakaskuntza publikoa defendatu zuen. Lyceum Club foro feminista ezagunaren jardueretara eta Madrilgo Ateneoaren eta Ikasleen Egoitzaren eztabaida eta hitzaldietara joaten zen. Erregimen errepublikanoaren alde egin zuen, eta prentsari egindako elkarrizketa batean, erregimen berriak emakumeei eskubideak emango zizkiela uste zuela adierazi zuen (Crónica, 1931ko maiatzaren 10a).[1]
Emakumearen boto-eskubidea defendatu zuen 1931n, eta Misio Pedagogikoekin lankidetzan aritu zen. Historian lizentziatu zen Madrilgo Unibertsitatean
Lan ibilbidea
Ikasketa Historikoen Zentroan hasi zen lanean, Claudio Sánchez-Albornozen zuzendaritzapean. Gerran, Altxor Artistikoaren Batzordean lan egin zuen, eta 1936ko azaroan Valentziara joan zen, eta han Hezkuntzako Idazkariordetzan hasi zen lanean. Ricardo Fuente Alcocer-ekin ezkondu zen, ondoren Alacanteko Institutuko marrazketa irakaslea izan zena. 1937ko urtarrilean, Alacantera bizitzera joan zen, Institutuko liburutegiaz arduratzeko. Orduantxe sartu zen PCEn, eta emakumeen idazkaritzaz arduratu zen. Alacanteko Emakume Antifaxisten Elkarteko idazkari nagusia izan zen, eta interes handia agertu zuen emakumeak lanerako gaitzeko.1937an Alacanteko gobernadore zibila zen Jesus Monzon komunistaren idazkari izendatu zuten, eta hari lagundu zion Cuencako gobernu zibilean 1938aren amaieran. Handik gutxira, Monzón Madrilera joan zen beste eginkizun politiko batzuk egiteko, eta 1939ko martxoan, haurdun zegoela, Carmen Caamañok ordezkatu zuen Cuencako gobernadore zibil gisa.[1]
Tropa frankistek aurrera egin zutenean, Alacantera ihes egin eta portura iritsi zen erbestera joateko asmoz. Semea mediku lagun baten etxean erditu eta portura itzuli zen. Hantxe aurkitu zuen senarra. Ezin izan zuen itsasontzirik hartu, senarrarekin eta semearekin batera, Alacantek hartutako tropa italiarretatik ihes egitea lortu zuen, baina hurbileko San Juan herrian salatu zuten. Kartzelan sartu eta 12 urteko zigorra ezarri zioten. Indultu bati esker Alacanteko espetxetik irtetzea lortu zuen 1947an; lan politikoarekin jarraitu zuen, eta beste batzuetan ere kartzelaratu zuten. Prentsa klandestinoa irakurtzeagatik zigortuta, Caceresko espetxera eraman zuten, preso arruntekin, baina handik lau hilabetera irten zen. Presondegiaren ondoren, bere lanbidean berriro aritzeko ezintasunak markatu zuen bere bizitza, 'araztu' egin baitzuten. 1953an Madrilen sortu zen Unibertsitateko Emakumeen Espainiako Elkartearekin lankidetzan aritu zen. Bertan, hitzaldiak eta ekitaldi kulturalak antolatu zituen, eta 1980an presidenteordea izan zen.[1]
Aintzatespenak
- 2020an, Caamaño “Mujeres Investigadoras en los Archivos Estatal (1900-1970)” proiektuaren barruan sartu zuten.2020-2023 artean garatutako Espainiako Artxiboen Atarian (PAREAK) artxiboen deskribapena egiteko eta mikrositio espezifiko bat sortzeko.[2] Proiektu hau Estatuko Artxiboen Zuzendariordetza Nagusiak bultzatu zuen, emakumeek 1900-1970 bitartean Espainian egindako ikerketa lana agerian uzteko asmoz, Kultura Ministerioaren AAEEen Kudeaketa Artxiboetan gordetzen diren dokumentu erregistroetatik abiatuta (Artxibo Historiko Nazionala, Aragoiko Koroaren Artxiboa ,Simancaseko artxibo orokorra, Indietako Artxibo Nagusia,Valladolideko Errege Kantzelaritzaren Artxiboa,Administrazioaren Artxibo Orokorra eta Artxiboen Dokumentazio Informazioko Zentroa) [3]
Erreferentziak
Bibliografia
- Montero Caldera, Mercedes (1999). "Vida de Carmen Caamaño Díaz. Una voz del exilio interior”, Espacio, Tiempo y Forma, 12 zk., 239-266. or.
- Benito Santos, María del Solo; Muñoz Sánchez, Esmeralda. “Julia Álvarez Resano y Carmen Caamaño Díaz: pioneras políticas al frente de un Gobierno Civil”, komunikazioa kongresuan, La Guerra Civil en Gaztela-Mantxa 70 años después , Ciudad Real, 2006ko iraila.
- Maillard, M. Luisa (1990). Emakume Unibertsitarioen Espainiako Elkartea, 1920-1990, Madril: AEMU-Emakumearen Institutua.
- Juan MARTÍNEZ LEAL i Miguel ORS MONTENEGRO, Doce fragmentos de memoria carcelaria. Carmen Caamaño Díaz, una familia en la cárcel, Madrid, 23-09-1993, (Juan Gil-Albert Kultura Institutu Alacanteko Ahozko Iturrien Artxiboaren laguntzarekin), Las cárceles de la posguerra en la provincia de Alicante. Un estudio de la represión franquista (1939-1945), or. 111-116
Kanpo estekak
