Valentzian jaio zen, 1945ean. Aranegi 1970ean hasi zen unibertsitatean arkeologia-eskolak ematen.[2]Valentziako Unibertsitatean doktoratu zen 1972an. Han, 1986az geroztik Arkeologiako katedraduna da [3][4] Gaur egun, katedradun emeritua da. Hainbat lan egin ditu: Sagunto.Oppidum, emporioa eta erromatar udalerria (2004)[5] edo Los iberos ayer y hoy. Arqueologia y culturas (2012) eta Grau Vell, Sagunto eta Lixus indusketetako memoria arkeologikoen editore zientifikoa, besteak beste.[6] 1974az geroztik, Saguntoko portua zulatu zuen,[7] eta hiri horretako eta haren inguruko erromatar antzokia zaharberritu eta birgaitzeko proiektuaren azterketa arkeologikoa ere zuzendu zuen;[8] 1995 eta 2009 bitartean, indusketak egin zituen Laracheren (Maroko) hurbileko Lixus aztarnategi arkeologikoan.[5] Oliba,[9] Ifac, La Serreta, Segaria eta Cabezo Luceron ere indusketak egin ditu.
Ibilbide profesionala
Valentziako Unibertsitateko arkeologia-katedraduna da. 1972an doktoratu zen unibertsitate horretan bertan, Miquel Tarradell irakaslearen zuzendaritzapean. Iberiar zeramiken azterketan espezializatu zen. Ondoren, Aix-en-Provenceko, Erromako eta Parisko azterketak zabaldu zituen.
Indusketa arkeologikoen lehen asmoa Arse-Saguntumeko portu zaharra dokumentatzera eraman zuten, bere aldetik hainbat argitalpen eta kontserbazio proposamenen bidez.
Geroago, hiri horretako foro erromatarrerantz jo zuen, Bigarren Gerra Punikoaren ondo-ondotik (218 - 202 K.a.) erromatarren eta errepublikarren garaiko fase bat aurkituz fase ertain-augustearen azpitik, hiriko udal erromatarraren adierazle. Orduan onartu zen erdiko tenplua, eraikin errepublikanoaren gainean, ekialdeko kuria eta mendebaldeko basilika juridikoa zituela. Hori guztia harlauzaz zolatutako plaza publiko baten inguruan, non Sagunton jaio eta hiriko ongilea zen Cneo Baebio Geminoren dohaintza ageri den. Plazaren hegoaldeko saihetsean zisterna erromatar ikusgarri batekin ixten da. Ia zaharberritu ez den monumentu-multzo hau Tarraconense probintzia erromatarreko osatuenetako bat da. Beheranzko joerako terrazetan antolatutako hirigintza-programa baten adibidea da. Terraza horiek Saguntoko gazteluaren eta Palantzia ibaiaren artean daude.
Aldi berean, Araneguik ardoaren elaborazioak eta merkataritzak eremu erromatar-valentziarrean eta, bereziki, Saguntumen zuen garrantzia aurkitu zuen, eta erabilitako garraio-anforak eta horien bereizgarri diren marka zigilatuak identifikatu zituen.
Bere azterketen beste alderdi bat kultura iberiarra da. Espezialitate horretan, Espainiak komisario gisa erakutsi zuen Los Iberos nazioarteko erakusketa, Grand-Palaisen (Paris, 1997-1998), Kunst und Ausstellungshalle Bundesrepublik Deutschland (Bonn, 1998ko maiatz-abuztua) eta Bartzelonako Fundazioan.
1995etik aurrera, zibilizazio feniziar, puniko eta mauritanoaren ikerketa-etapa bati ekin zion, Lixus-eko (Larache, Maroko) aztarnategia hondeatuz, Rabaten egoitza duen Institut national des sciences de l'archéologie et du ondaroine erakundearekin lankidetzan. Ikerketa horren emaitzarik aipagarrienak hauexek dira: aztarnategiaren datazioa, Gibraltarko itsasartearen iparraldeko isurialdean erregistratzen diren datekiko data paraleloetan, eta eraikinak, publikoak zein pribatuak, dituen arkitekturaren aurkikuntza. Arkitektura horrek antzinako hiriaren garrantzia eta berezitasuna erakusten du, bertan indusketak eta azterlanak egiten jarraitzen baitute. Lixusek Antzinatean jokatu zuen paperari ekarpen nabarmenenetako bat santutegi bat eta Mauritaniako errege JubaII.aren garaiko Marokoko lehen jauregi dokumentatua identifikatzea da, 22 K.a.- 23 K.o.
2010az geroztik, ikertzaile gisa dituen interesak harreman kulturaleko, erritualtasuneko eta ikonografiako prozesuen azterketan oinarritzen dira.
Aintzatespenak
2019an, Lluís Guarner saria eman zioten, Valentziako Generalitateak ematen duena, «arkeologiaren arloan izandako merezimendu profesionalengatik eta ikerketa historikoan egindako ibilbideagatik».[10]
↑Navascués Palacio, Pedro. (2004). «El teatro romano de Sagunto: ayer, hoy y mañana»El teatro romano de Sagunto: ayer, hoy y mañana | En: Del ayer para el mañana. Medidas de Protección del Patrimonio | pag. 409-420 | Fundación Patrimonio Histórico de Castilla y León | 2004 (E.T.S. Arquitectura (UPM)): 409–420. (Noiz kontsultatua: 2022-11-25).
Navascués Palacio, Pedro. (2004). «El teatro romano de Sagunto: ayer, hoy y mañana»Del ayer para el mañana. Medidas de Protección del Patrimonio (Fundación Patrimonio Histórico de Castilla y León): 409-420..