Jordi Domènech (poeta)
Jordi Domènech i Soteras (Sabadell, provincia de Barcelona, 1 de junio de 1941 - ibidem, 19 de octubre de 2003) fue un poeta en lengua catalana y traductor español,[1] considerado uno de los poetas catalanes más importantes del siglo XX.[2]
Biografía
Domènech nació en Sabadell en el año 1941, en el seno de una familia obrera: su padre era ebanista y su madre trabajaba a destajo en una fábrica de tejidos. Criado en un ambiente laico y progresista —su padre fue castigado por el régimen franquista por su fidelidad a la República—, estudió peritaje mecánico en la Escuela de Ingeniería de Tarrasa y se graduó en diseño industrial en la Escuela Massana de Barcelona.[1]
En el aspecto literario, fue fundamentalmente autodidacta, aunque recibió consejos del poeta gerundense padre Camil Geis, cura de la parroquia de San Félix de Sabadell, quien lo inició en la lengua y lo aconsejó en los inicios.[3] Por otra parte, contrajo matrimonio con Núria Codina Boixadera; su fallecimiento en 1997 inspiró unos impresionantes y desgarradores poemas, incluidos en el libro Amb sense.[2]
Obra
Poesía
Aforismos
Artículos
Traducciones
- Jordi Domènech, ed. (s. a.). Tres poetes gallecs. Incuye i parlem de Antonio Rodríguez Reixa (del libro As ladillas do travesti), és clar de Alberto Avendaño (del libro facer pulgarcitos tres) y recito batussi de Manuel M. Romón (del libro galletas kokoschka non). Sabadell. [4]
- Ballad, J. M. (s. a.). Jordi Domènech, ed. A Joan Miró (A Joan Miro). Sabadell. [4]
- Méndez Ferrín, Xosé Luis (1981). Jordi Domènech, ed. Roi Xordo (Roi Xordo). Sabadell. [4]
- Niccolai, Giulia (1982). Jordi Domènech, ed. Harry's Bar Ballad (Harry's Bar Ballad). Sabadell. [4]
- Sereni, Vittorio (1983). Jordi Domènech, ed. Campo Ospedale 127 (Campo Ospedale 127). Saba (Saba). Muetzí (Muezzin). Sabadell. [4]
- Ungaretti, Giuseppe (1985). Jordi Domènech, ed. L'alegria (L'allegria). Poesia del segle XX (4). Prólogo de Haroldo de Campos. Barcelona: Edicions del Mall. [6]
- Svevo, Italo (1987). Jordi Domènech, ed. Senilitat (Senilità). Biblioteca A tot vent (260). Prólogo de Haroldo de Campos. Barcelona: Edicions Proa. [6]
- Seoane Rivas, Xavier (1989). Jordi Domènech, ed. ací (aquí). (interior, I) (interior, I). Sabadell. [4]
- Spatola, Adriano (1990). Jordi Domènech, ed. Versos per a Vrsac. Caçador de mosques. Traducció d'una passejada quasi promenade. Del libro La piegatura del foglio. Sabadell. [4]
- Pais Brandâo, Fiama Hasse (1991). Jordi Domènech, ed. I el monjo blanc (E o monge branco). Les granotes d'Hermes (As râs de Hermes). Sintra (Sintra). Sabadell. [4]
- Delogu, Ignazio (1993). Jordi Domènech, ed. Sol lívid (Sole biaitu). Riu sec (Riu siccu). Nit de lluna (Notte 'e luna). La poma (Sa mela). Sabadell. [4]
- Cunqueiro, Álvaro (1993). Jordi Domènech, ed. 'Herba aquí o allà (Herba aqui ou acola). Els llibres de l'escorpí. Poesia universal del segle XX (9). Prólogo de Josep Maria Llompart. Barcelona: Edicions 62. [6]
- Jordi Domènech, ed. (1994). Cinc poetes lígurs. Incluye De Tortona a Milà (Da Turtúna a Milan) de Cesare Vivaldi, Com uns verds llangardaixos (Cume verdi angurassi) de Giuseppe Cassinelli, A causa d'un clavell (Per via d'en ghèfe) de Paolo Bertolani, Per a l'Eugenio (Pè Eugenio) de Gerolamo Delfino y L'ombra d'un vidre (L'ombra d'in védru) de Giannino Balbis. Sabadell. [4]
- Delogu, Ignazio (1995). Jordi Domènech, ed. Improbable viola (Improbabile viola). El corb (5). Barcelona: Columna Edicions. [4]
- Spaziani, Maria Luisa (1995). Jordi Domènech, ed. Barcelona i altres poesies (Barcelona e altre poesie). Plaquettes (65). Edición trilingüe (con traducción castellana de Ángel Crespo). Barcelona: Cafè Central. [4]
- Delogu, Ignazio (1995). Jordi Domènech, ed. Elegia corporal (Elegia corporale). Plaquettes (69). Edición bilingüe. Barcelona: Cafè Central. [5]
- Jordi Domènech, ed. (1997). Dinant a Barcelona, sopant a Lisboa (per a la Núria, que hi era). Incluye Austeritat (Austeridade) de Casimiro de Brito, Església de Sant Basili (Igreja de S. Basílio) de Egito Gonçalves, El text de Joan Zorro (O texto de Joan Zorro) de Fiama Hasse Pais Brandao, No dormirem sobre aquest sòl i la (Neste châo nâo dormimos e a) de Gastâo Cruz, Teatre de La Fenice (Teatro de La Fenice) de José Viale Moutinho, Zoologia: els lleopards (Zoologia: os leopardos) de Nuno Júdice, Amor platònic (Amor platónico) de Rosa Alice Branco, El cos de la dona, el cos que l'home usufrueix (O corpo da mulher, o corpo de que o homem usufrui de Yvette K. Centeno. Sabadell. [4]
- Jordi Domènech, ed. (1998). Vuit poetes (dialectals?) italians. Incluye No es veia cap vall (Per un'adde s'idiat) de Ignazio Delogu, L'aigua, la set l'ensenya (L'acque, la sèite la mbére) de Francesco Granatiero, Somni de bojos (Sonnira di pazzi) de Mario Grasso, Ezra Pound (Ezra Pound) de Tonino Guerra, L'estar massa segur fa tornar boig (L'è vèss segür che fa deventar matt de Franco Loi, Potser em vols (Mbarèche mi vó) de Albino Pierro, Cristalls (Cristals) de Leonardo Zanier y La Teresa (La Taresa) de Andrea Zanzotto. Sabadell: Cafè Central. [4]
- Magris, Claudio (2001). «Kitsch i passió. Hannah Arendt i Martin Heidegger». En Jordi Domènech, ed. Quadern de les idees, les arts i les lletres (129). Del libro Utopia e disincanto. Sabadell. pp. 6-8. ISSN 1695-9396. [4]
- Pais Brandâo, Fiama Hasse (2004). «Kitsch i passió. Hannah Arendt i Martin Heidegger». En Jordi Domènech, ed. Amor pels llibres (Amor pelos livros). Jardins de Samarcanda (32). Vich: Cafè Central/Eumo Editorial. [7]
Premios literarios
Premio Jordi Domènech de Traducción de Poesía
Este galardón fue instituido en memoria del poeta catalán por la editorial Cafè Central junto con Mobles 114 en el año 2005. Las obras laureadas son publicadas en la colección "Jardins de Samarcanda", una coedición de Cafè Central y Eumo Editorial.[8][9]
Hasta ahora, los traductores premiados han sido:[9][8]
- 2005: Joan Casas, por la traducción Tard, molt tard, de nit entrada, de Iannis Ritsos. Vich: 2005. Eumo Editorial y Cafè Central. Jardins de Samarcanda, 38.[9][8]
- 2006: Desierto[9][8]
- 2007: Josep Domènech Ponsatí, por la traducción Rara mar, de Armando Freita Filho. Vich: 2007. Eumo Editorial y Cafè Central. Jardins de Samarcanda, 45.[9][8]
- 2008: Eusebi Ayensa, por la traducción Poemes inacabats, de Konstandinos Petru Kavafis.[9][8]
- 2009: Isidor Marí, por la traducción Vents, de Saint-John Perse. Vich: 2009. Eumo Editorial y Cafè Central. Jardins de Samarcanda, 53.[9][8]
- 2010: Txema Martínez Inglés, por la traducción Sonnets, de William Shakespeare. Vich: 2010. Eumo Editorial y Cafè Central. Jardins de Samarcanda, 58.[9][8]
- 2011: Antoni Xumet, por la traducción Gravitacions, de António Ramos Rosa. Vich: 2011. Eumo Editorial y Cafè Central. Jardins de Samarcanda, 61.[9][8]
- 2012: Gemma Gorga, por la traducción Vint esmorzars cap a la mort, de Dilip Chitre. Vich: 2012. Eumo Editorial y Cafè Central. Jardins de Samarcanda, 65.[9][8]
- 2013: Gabriel de la S. T. Sampol, por la traducción L'escena de l'odi, de José de Almada Negreiros. Vich: 2013. Eumo Editorial y Cafè Central. Jardins de Samarcanda, 70.[9][8]
- 2014: Marta Pera Cucurell, por la traducción de Mestre de disfreses, de Charles Simic. Eumo Editorial y Cafè Central. Jardins de Samarcanda, 74.[8][10]
Referencias
Notas
Bibliografía
- Rodríguez Baixeras, Xavier (2002). Sobre a historia da traducción do catalán ao galego (e viceversa). Editorial Galeusca.
- Clapés, Antoni; Codina i Vives, Marta; Costa Fernández, Manuel; Sunyol, Víctor; Tremoleda, Josep Maria (2003). «Acte de comiat». Bercelona Review (39). Barcelona.
- Altaió, Vicenç (2003). «L'artista de la llengua electrònica». Bercelona Review (39). Barcelona.
- Clapés, Antoni (2003). «Una poètica política: Amb sense». Bercelona Review (39). Publicado primero en el número 24 de la revista Caràcters, editada por la Universidad de Valencia, 2003. Barcelona.
- Sam Abrams, D. (2003). «"Che lamenti?" Lectura d'un poema de Jordi Domènech». Bercelona Review (39). Barcelona.
- Sunyol, Víctor (2003). «Jordi Domènech: Amb sense tot». Bercelona Review (39). Barcelona.
- Sunyol, Víctor (2003). «El radical sentit». Bercelona Review (39). Publicado primero en Barcelona el 23 de octubre de 2003 en El País. Quadern, página 4. Barcelona.
- Hac Mor, Carles (2003). «Transcripció de les notes manuscrites que vaig llegir a la presentació del llibre Amb sense de Jordi Domènech a l'Espai Mallorca, el 7 de maig del 2003». Bercelona Review (39). Barcelona.
- Tuneu, Miquel (2003). «Amb sense. Una lectura». Bercelona Review (39). Barcelona.
- Clapés, Antoni (2003). «Ha mort l'escriptor i traductor sabadellenc Jordi Domènech i Soteras. Se'n va un poeta: se'n va un amic». Avui. Barcelona.
- García-Bodaño, Savador (2004). «Memoria de Jordi Domènech». El Correo Gallego. Santiago de Compostela.
- Colomer, Víctor (2004). «Entrevista a Antoni Clapés». Diari de Sabadell. Sabadell. p. 11. Archivado desde el original el 2 de diciembre de 2008. Consultado el 28 de diciembre de 2015.
- Clapés, Antoni (2008). «Algunes notes per a una aproximació biogràfica a Jordi Domènech». Obra poètica 1971-2002. Jardins de Samarcanda (50). Primera edición. Vich: Cafè Central/Eumo Editorial.
- Sam Adams, D. (2008). «Jo sóc la dona que alça el braç». Obra poètica 1971-2002. Jardins de Samarcanda (50). Primera edición. Vich: Cafè Central/Eumo Editorial.
- Llavina, Jordi (2008). «Arquitectures del vers». Presència (1936). Gerona. p. 60. Archivado desde el original el 7 de enero de 2016. Consultado el 28 de diciembre de 2015.
- Costa Fernández, Manuel (2009). «Notícia del Jordi Domènech Soteras». Cafè Central. Vint anys de poesia. Vich: Cafè Central/Eumo Editorial.
- Ballart, Pere (2010). «Jordi Domènech». L'Acadèmia i els límits. Barcelona: Editorial UOC. ISBN 978-84-9788-890-5.
Enlaces externos
|
|