Agua dura

Un grifo mostrando calcificación debido al uso de agua dura.
Acumulación de sucesivas costras calcáreas concéntricas en una tubería debida al agua dura.

En química, el agua calcárea o agua dura —por contraposición al agua blanda— es aquella que contiene un alto nivel de minerales, en particular sales de magnesio y calcio.[1]​ A veces se da como límite para denominar a un agua como dura una dureza superior a 120 mg/L CaCO3.[2]

La dureza del agua se expresa normalmente como cantidad equivalente de carbonato de calcio (aunque propiamente esta sal no se encuentre en el agua) y se calcula, genéricamente, a partir de la suma de las concentraciones de calcio y magnesio existentes (miligramos) por cada litro de agua; que puede expresarse en concentración de CaCO3. Es decir:

Dureza (mg/l de CaCO3) = 2,50 [Ca++] + 4,116 [Mg++]. Donde:

  • [Ca++]: Concentración de ión Ca++ expresado en mg/l.
  • [Mg++]: Concentración de ión Mg++ expresado en mg/l.

Los coeficientes se obtienen de las proporciones entre la masa molecular del CaCO3 y las masas atómicas respectivas: 100/40 (para el Ca++); y 100/24,3 (para el Mg++).

Tipos de dureza

Agua hirviendo.

En la dureza total del agua se puede hacer una distinción entre dureza temporal (o de carbonatos) y dureza permanente (o de no-carbonatos) generalmente de sulfatos y cloruros.

Dureza temporal

La dureza temporal se produce a partir de la disolución de carbonatos en forma de hidrógenocarbonatos y puede ser eliminada al hervir el agua o por la adición del hidróxido de calcio (Ca(OH)2).

El carbonato de calcio es menos soluble en agua caliente que en agua fría,[3]​ así que hervir (que contribuye a la formación de carbonato) se precipitará el bicarbonato de calcio fuera de la solución, dejando el agua menos dura.

Los carbonatos pueden precipitar cuando la concentración de ácido carbónico se altera, con lo que la dureza temporal disminuye, y si el ácido carbónico aumenta puede aumentar la solubilidad de fuentes de carbonatos, como piedras calizas, con lo que la dureza temporal aumenta. Todo esto está en relación con el pH de equilibrio de la calcita y con la alcalinidad de los carbonatos. Este proceso de disolución y precipitación es el que provoca las formaciones de estalagmitas y estalactitas.

Dureza permanente

Esta dureza no puede ser eliminada al hervir el agua, la causa más corriente es la presencia de sulfatos y/o cloruros de calcio y de magnesio en el agua, sales que son más solubles según sube la temperatura, hasta cierta temperatura, luego la solubilidad disminuye conforme aumenta la temperatura.

Medidas de la dureza del agua

Las medidas de dureza o grado hidrotimétrico del agua son:

mg/l CaCO3 o ppm de CaCO3
Miligramos de carbonato cálcico (CaCO3) en un litro de agua; esto es equivalente a ppm de CaCO3.
Grado alemán (Deutsche Härte, °dH)
Equivale a 17,8 mg/l CaCO3.
Grado americano
Equivale a 17,2 mg/l CaCO3.
Grado francés (°fH)
Equivale a 10,0 mg/l CaCO3.
Grado inglés (°eH) o grado Clark
Equivale a 14,3 mg/l CaCO3.

La forma más común de medida de la dureza de las aguas es por titulación con EDTA. Este agente quelante permite valorar conjuntamente el Ca y el Mg (a pH=10) o solo el Ca (a pH=12), por los complejos que forma con dichos cationes.

Clasificación de la dureza del agua

La clasificación del agua según la dureza, según la OMS[4]​ es la siguiente:

Tipos de agua mg/l °fH
Agua blanda ≤60 ≤6,0
Agua moderadamente dura 60-120 6,0-12,0
Agua dura 120-180 12,0-18,0
Agua muy dura >180 >18,0

La clasificación del agua según la dureza, según la escala de Merk,[5]​ es la siguiente:

  • De 0 a 79 mgCaCO3/l, se considera agua muy blanda
  • De 80 a 149 mgCaCO3/l, se considera agua blanda
  • De 150 a 329 mgCaCO3/l, se considera agua semi dura
  • De 330 a 549 mgCaCO3/l, se considera agua dura
  • Más de 550 mgCaCO3/l, se considera agua muy dura

Eliminación de la dureza

Las operaciones de eliminación de dureza se denominan ablandamiento o suavizado de aguas y se llevan a cabo con un descalcificador.

La dureza puede ser eliminada utilizando el carbonato de sodio (o de potasio) y cal. Estas sustancias causan la precipitación del Ca como carbonato y del Mg como hidróxido.

Otro proceso para la eliminación de la dureza del agua es la descalcificación de esta mediante resinas de intercambio iónico. Lo más habitual es utilizar resinas de intercambio catiónico que intercambian los iones calcio y magnesio presentes en el agua por iones sodio u otras que los intercambian por iones hidrógeno.

La dureza se puede determinar fácilmente mediante reactivos. La dureza también se puede percibir por el sabor del agua. Es conveniente saber si el agua es agua dura, ya que la dureza puede provocar depósitos o incrustaciones de carbonatos en conducciones de lavadoras, calentadores, y calderas o en las planchas.

Si ya se han formado, se pueden eliminar con algunos productos antical existentes en el mercado, aunque un método muy válido para conseguir disolver los carbonatos es aplicar un ácido débil (acético, cítrico, etc.) en los depósitos. Como dato adicional para eliminar estos residuos de alguna llave de baño, es bueno usar un poco de vinagre blanco, si pueden, sumergir la pieza en el vinagre y dejarla reposar de 20 a 30 minutos; será suficiente frotar con una esponja, así se evitará rayar el cromado de estos artículos.

Problemas de salud

Algunos estudios han demostrado que hay una débil relación inversa entre la dureza del agua y las enfermedades cardiovasculares en los varones, por encima del nivel de 170 mg de carbonato de calcio por litro en el agua. La Organización Mundial de la Salud ha revisado las evidencias y concluyó que los datos eran inadecuados para permitir una recomendación acerca de un nivel de dureza.[6]

Una revisión posterior por František Kožíšek, M.D., Ph.D. Instituto nacional de la salud pública, República Checa da una buena descripción del asunto[cita requerida], e inversamente a la OMS, da algunas recomendaciones para los niveles máximos y mínimos de calcio (40-80 mg/l) y magnesio (20-30 mg/l) en agua potable, y de una dureza total expresada como la suma de las concentraciones del calcio y del magnesio de 60-110 mg/L.

Véase también

Referencias

  1. Morcillo, Jesús (1989). Temas básicos de química (2ª edición). Alhambra Universidad. p. 368. ISBN 9788420507828. 
  2. Agua. Escrito por Darner Mora Alvarado, p. 20, en Google Libros
  3. Henry, J. G. y Heinke, G. W. (1996) Environmental science and engineering. Prentice Hall. [Versión en español: Ingeniería ambiental (2.ª ed.). México: Prentice Hall Hispanoamericana. 800 págs. 1999 ISBN 970-17-0266-2 (Ver pág. 151)]
  4. «Hardness in Drinking-water». 
  5. Dureza del agua. Aguas de Mataró
  6. https://www.theguardian.com/society/2004/jan/15/medicineandhealth.publichealth

Read other articles:

La columna e es una columna abierta ya que no hay peones en ella. En ajedrez, una columna abierta es una columna sin peones. En el diagrama, la columna e es una columna abierta. Una columna abierta puede proporcionar una línea de ataque para una torre o una dama. Tener torres o damas en columnas abiertas o columnas semiabiertas es considerado una ventaja ya que permite atacar más fácilmente. Muchas partidas son decididas basándose en esta estrategia. Véase también Columna semiabierta. R...

この記事は検証可能な参考文献や出典が全く示されていないか、不十分です。出典を追加して記事の信頼性向上にご協力ください。(このテンプレートの使い方)出典検索?: 村上市立村上第一中学校 – ニュース · 書籍 · スカラー · CiNii · J-STAGE · NDL · dlib.jp · ジャパンサーチ · TWL(2014年6月) この記事の主題はウィキペディア

PalgharMumbai Suburban Railway stationGeneral informationLocationMahim Road, Palghar, MaharashtraCoordinates19°42′N 72°46′E / 19.7°N 72.77°E / 19.7; 72.77Elevation15.490 metres (50.82 ft)Owned byMinistry of Railways, Indian RailwaysLine(s)Western Line Ahmedabad–Mumbai main linePlatforms3Tracks5ConstructionStructure typeStandard on-ground stationParkingYesBicycle facilitiesYesOther informationStation codePLGFare zoneWestern RailwaysHistoryElectrifiedYesSe...

Ship of the line of the French Navy For other ships with the same name, see French ship Borée, French ship Ça Ira, and French ship Agricola. Scale model of Achille, sister ship of French ship Borée (1785), on display at the Musée national de la Marine in Paris. History France NameBorée NamesakeBoreas BuilderLorient[1] Laid downJanuary 1783[1] Launched17 November 1785[1] CommissionedAugust 1787[1] Decommissioned1803 FateBroken up 1803 General characteristic...

Опис файлу Опис Знімок екрану відеогри Darksiders Джерело власний знімок Автор зображення THQ Ліцензія див. нижче Обґрунтування добропорядного використання для статті «Darksiders: Wrath of War» [?] Мета використання Основний ігровий процес відеогри Darksiders: Wrath of War Замінність Замі...

  Pimoa Pimoa altioculataTaxonomíaReino: AnimaliaFilo: ArthropodaClase: ArachnidaOrden: AraneaeFamilia: PimoidaeGénero: PimoaChamberlin & Ivie, 1943[editar datos en Wikidata] Pimoa es un género de arañas de la familia Pimoidae.[1]​ Su género hermano es Nanoa. Especies Pimoa altioculata (Keyserling, 1886) Pimoa anatolica Hormiga, 1994 Pimoa anning Zhang & Li, 2021 Pimoa binchuanensis Zhang & Li, 2019 Pimoa bomi Zhang & Li, 2021 Pimoa breuili (Fage, 193...

Tugu Proklamasi Tugu Proklamasi adalah tugu peringatan proklamasi kemerdekaan Republik Indonesia yang berdiri di kompleks Taman Proklamasi di Jalan Proklamasi, Jakarta Pusat. Taman tersebut berlokasi di bekas kediaman Soekarno di Jalan Pegangsaan Timur 56 (kini bernama Jalan Proklamasi). Rumah yang menjadi lokasi pembacaan proklamasi kemerdekaan kini sudah dihancurkan sejak 1960-an.[1] Pada kompleks juga terdapat monumen dua patung Soekarno-Hatta berukuran besar yang berdiri berdampin...

1923 film For the play on which the film is based, see Young Medardus (play). Young MedardusDirected byMichael CurtizWritten byArthur Schnitzler (play)Ladislaus VajdaProduced byArnold PressburgerStarringVictor Varconi Egon von Jordan Agnes EsterhazyCinematographyGustav UcickyEduard von BorsodyProductioncompanySascha-FilmRelease date 5 October 1923 (1923-10-05) Running time136 minutesCountryAustriaLanguagesSilent German intertitles Young Medardus (German: Der junge Medardus) is ...

AwardQueen's South Africa Medal Obverse and reverse of the medalTypeMilitary Campaign medalAwarded forCampaign serviceCountry United KingdomPresented bythe Monarch of the United Kingdom of Great Britain and IrelandEligibilityBritish and Colonial forcesCampaign(s)Second Boer WarClasps26Established1900TotalApproximately 178,000Ribbon bar Order of wearNext (higher)East and Central Africa MedalNext (lower)Queen's Mediterranean MedalRelatedKing's South Africa MedalKimberley StarCape...

إنتر سيتي إكسبريسالشعارمعلومات عامةصنف فرعي من electric multiple unit (en) passenger train service (en) high-speed train (en) البداية 1985 البلد ألمانياهولندابلجيكا حلَّ محل Metropolitan (en) أحداث مهمة Eschede derailment (en) 2008 Landrückentunnel rail accident (en) المشغل دويتشه بان مقياس السكة سكة حديد قياس 1435 ملم موقع الويب bahn.com… (الإنجلي...

Rabbinic literatureTalmud Readers by Adolf Behrman Talmudic literature Tannaitic Mishnah Tosefta Amoraic (Gemara) Jerusalem Talmud Babylonian Talmud Later Minor Tractates Halakhic Midrash Exodus Mekhilta of Rabbi Ishmael Mekhilta of Rabbi Shimon bar Yochai Leviticus Sifra (Torat Kohanim) Numbers and Deuteronomy Sifre Sifrei Zutta on Numbers (Mekhilta le-Sefer Devarim) Aggadic Midrash Tannaitic Seder Olam Rabbah Alphabet of Rabbi Akiva Baraita of the Forty-nine Rules Baraita on the Thirty-two ...

Form of immunotherapy Each antibody binds only one specific antigen. Monoclonal antibodies (mAbs) have varied therapeutic uses. It is possible to create a mAb that binds specifically to almost any extracellular target, such as cell surface proteins and cytokines. They can be used to render their target ineffective (e.g. by preventing receptor binding),[1] to induce a specific cell signal (by activating receptors),[1] to cause the immune system to attack specific cells, or to b...

Major geological structure underlying a large part of Nigeria West and Central African Rift System: Benue Trough to the west in Nigeria. The Benue Trough is a major geological structure underlying a large part of Nigeria and extending about 1,000 km northeast from the Bight of Benin to Lake Chad. It is part of the broader West and Central African Rift System.[1] Location Sketch map of Benue Trough The trough has its southern limit at the northern boundary of the Niger Delta, wher...

British taekwondo practitioner Lutalo MuhammadPersonal informationNationalityBritishBorn (1991-06-03) 3 June 1991 (age 32)Walthamstow, LondonAlma materMiddlesex University[1]Years active2008–presentHeight1.90 m (6 ft 3 in)[2]Weight80 kg (176 lb)[2]Websitegbtaekwondo.co.ukSportCountryBritainSportTaekwondoEvent(s)-80kg-87kgClubWayne Muhammad Taekwondo Academy[2]Coached byWayne Muhammad[2]Achievements and titlesHighest ...

The discography of Gippy Grewal consists of 12 studio albums, 42 singles and 108 soundtracks. Gippy Grewal discographyStudio albums12Singles42Punjabi Films Songs95Hindi Films Songs8 Studio albums Album Album details Music Chakk Ley Released: 2002 Label: Anand Music Format: CD, Digital download, streaming Atul Sharma Aaja Wey Mitra Released: 2003 Label: Nupur Audio Format: CD, Digital download, streaming Atul Sharma Mele Mittaran De Released: 2004 Label: Finetone (India) Planet Recordz (Canada...

Untuk halaman internal Wikipedia tentang logo masa lampau dan saat ini, lihat Wikipedia:Logo Wikipedia. Logo Wikipedia Logo Wikipedia dalam tampilan peramban seluler dan aplikasi seluler Logo Wikipedia adalah sebuah globe tak sempurna yang dihimpun dari potongan-potongan puzzle—beberapa potongan hilang di bagian atas—yang dituliskan dengan glif dari berbagai sistem penulisan berbeda. Karena ditempatkan di laman-laman web versi bahasa Inggris dari Wikipedia, terdapat markah kata WIKIPEDIA ...

Grenzenmühle Stadt Wittighausen Koordinaten: 49° 37′ N, 9° 51′ O49.620889.85588Koordinaten: 49° 37′ 15″ N, 9° 51′ 21″ O Postleitzahl: 97957 Vorwahl: 09347 Die Grenzenmühle, 2022Die Grenzenmühle, 2022 Grenzenmühle, früher auch Gränzenmühle,[1] ist ein Wohnplatz auf der Gemarkung des Ortsteils Oberwittighausen der Gemeinde Wittighausen im Main-Tauber-Kreis im fränkisch geprägten Nordosten Baden-Württembergs.[...

Zhukaigou cultureGeographical rangeOrdos PlateauPeriodlate Neolithic to early Bronze AgeDatesc. 2000 – c. 1400 BCFollowed byXicha cultureOrdos cultureChinese nameChinese朱開溝文化TranscriptionsStandard MandarinHanyu PinyinZhūkāigōu wénhuà The Zhukaigou culture was a late Neolithic and early Bronze Age culture centered in the Ordos Plateau of Inner Mongolia, China. The type site at Zhukaigou was discovered in Ejin Horo Banner, Inner Mongolia, and excavated from 1977 to 1984. Zhukai...

Sonic Rivals Обложка североамериканского издания игры Разработчики Backbone Entertainment Sega Studio USA Издатель Sega Часть серии Sonic the Hedgehog Дата анонса 3 мая 2006[1] Даты выпуска 1 декабря 2006[2] 16 ноября 2006[2] 2 февраля 2007[3] Жанры аркада, платформер Создатели Руководитель Такаси Иид...

Indian actor Abhi BhattacharyaBhattacharya in 1984 (Boulder, Colorado)Born(1921-11-20)20 November 1921Rajshahi, Bengal Presidency, British IndiaDied11 August 1993(1993-08-11) (aged 71)Bombay, Maharashtra, IndiaOccupationActorYears active1947–1993 Abhi Bhattacharya (20 November 1921 – 11 August 1993) was an Indian actor of Hindi and Bengali cinema, who is most remembered for his roles in films of the 1950s and the 1960s, such as Yatrik (1952), Jagriti (1954), Anuradha (1960), Sub...