Malsato (norvege Sult) estas romano de la aŭtoro Knut Hamsun eldonita en 1890 de P.G. Philipsens Forlag.[1] La romano estis aklamita kiel la literatura malfermo de la 20a jarcento kaj elstara ekzemplo de moderna, psikologia literaturon.[1][2] Malsato portretas la malraciecon de la homa menso en scivoliga kaj foje humura maniero.
Priskribo
Verkita post la reveno de Hamsun de malbonŝanca travojaĝo de Ameriko, Malsato estas malrigide bazita sur propra malriĉa vivo de la aŭtoro antaŭ lia avanco en 1890. Lokita en malfrua 19a-jarcenta Kristiania (nun Oslo), la romano rakontas la aventurojn de malsatanta juna viro kies sento de realeco cedantigas al delira ekzisto ĉe la pli malluma flanko de moderna metropolo. Dum li vane provas daŭrigi eksteran ŝelon de respektindeco, lia mensa kaj fizika kadukiĝo estas rakontita en detalo. Lia elprovado, plibonigita de lia malkapablo aŭ malemo plutrakti profesian karieron, kiun li opinias netaŭga por iu de liaj kapablecoj, estas bildigita en serio da renkontoj kiun Hamsun mem priskribis kiel "serio da analizoj".
Multmaniere, la protagonisto de la romano montras trajtojn rememorigitajn de Raskolnikov en Krimo kaj Puno; la aŭtoro, Fjodor Dostojevskij, estanta unu el ĉefaj influoj de Hamsun.[3] La influo de naturistaj aŭtoroj kiel Émile Zola estas evidenta en la romano, kiel estas lia malakcepto de la realista tradicio.
Malsato ampleksas du el literaturaj kaj ideologiaj gvidmotivoj de Hamsun:
- Lia insisto ke la komplikaĵoj de la homa menso devus esti la ĉefa objekto de modernisma literaturo: propra literatura programo de Hamsun, priskribi "la flustron de la sango kaj la petegado de la osta medolo", estas plene videbla en Malsato.
- Lia depreco de moderna, urba civilizacio: En la komencaj linioj de la romano, li ambivalence priskribas Kristiania kiel "ĉi tiu mirinda urbo kiun neniu lasas antaŭ ol ĝi faris ties markojn al li." La lasta estas kontraŭpezita en aliaj verkoj de Hamsun, kiel Misteroj (Mysterier, 1892) kaj Kresko de la Grundo (Markens Grøde, 1920), kiu havigis al li la Nobel-premion pri literaturo sed ankaŭ kondukis al asertoj de lia estanta pra-nazia ideologio Blut und Boden.[4]
Intriga resumo
La romano de unua-persona protagonisto, nenomita vaganto kun intelektaj kliniĝoj, verŝajne en liaj malfruaj dudekjaroj, vagas la stratojn de la ĉefurbo de Norvegio, Kristiania (Oslo), serĉante nutradon. Dum kvar epizodoj li renkontas nombron de pli malpli misteraj personoj, la plej rimarkinda estaĵo Ylajali, juna virino kun kiu li okupas en milda grado de fizika intimo.
Li elmontras mem-kreitan kodon de kavalireco, donanta monon kaj vestojn al senhavaj infanoj kaj vagantoj. Esence mem-detrua, li tiel falas en kaptiloj fare de sia propra manko de manĝaĵo, varmo kaj baza komforto, kaj lia korpo malrapide ruiniĝas. Superfortita de malsato, li almozpetas por manĝaĵoj, ĉe unu punkto preskaŭ manĝanta lian propran (sufiĉe valora) krajono kaj lia fingro. Liaj sociaj, fizikaj kaj mensaj statoj estas en konstanta malpliiĝo. Tamen, li havas ne antagonismajn sentojn al 'socio' kiel tia, prefere li kulpigas sian sorton sur 'Dio' aŭ dia monda ordo. Li ĵuras ne malvenkiĝi al ĉi tiu ordo kaj restas 'fremdulo en la vivo', ĝenita de 'maltrankvileco, de malraciaj detaloj'.
Li spertas artisman kaj financan venkon kiam li vendas tekston al ĵurnalo, sed malgraŭ tio ĉi li trovas verkadon ĉiufoje pli malfacila. Ĉe unu punkto en la rakonto, li demandas elspezi nokton en prizona ĉelo, prezentanta sin kiel bonfartan ĵurnaliston kiu perdis la ŝlosilojn de sia apartamento. Matene li ne povas alporti lin mem malkaŝi sian malriĉecon aŭ eĉ partopreni en la libera matenmanĝo provizita al la vagabondaro. Fine, kiam la romano venas al fermiĝo, tiam lia ekzisto estas ĉe absoluta malfluo, kaj li aldoniĝas al skipo de ŝipo kiu lasas la urbon.
Referencoj
- ↑ 1,0 1,1 Undheim, Inga Henriette (2020-12-29), "Sult" (in nb), Store norske leksikon, http://snl.no/Sult, retrieved 2021-10-21
- ↑ Brynildsen, Aasmund. (1973) Svermeren og hans demon (no-NB). Oslo, Norway: Dreyers Forlag. ISBN 82-09-01137-5.
- ↑ Nag, Martin. (1998) Geniet Knut Hamsun – en norsk Dostojevskij (no-NB). Oslo, Norway: Solum. ISBN 978-82-560-1166-7.
- ↑ (1995) “Knut Hamsun og nazismen”, UiB-magasinet (Journal of the University of Bergen) (no-NB) (2). “In Hamsun's political mythology, Germany is the young nation with a juvenile legitimacy to fulfillment and development; England represents decrepit old age.”.
Eksteraj ligoj
