Roman Polański

Roman Polański
Oskar-premiito
Persona informo
Roman Polanski
Naskonomo	Raymond Thierry Liebling
Naskiĝo	18-an de aŭgusto 1933 (1933-08-18) (91-jaraĝa) en Parizo
Religio	judismo ^vd
Lingvoj	angla • franca • pola ^vd
Ŝtataneco	Pollando Francio ^vd
Alma mater	Ŝtata Filma, Tekevida kaj Teatra Altlernejo Leon Schiller en Lodzo Jan Matejko Academy of Fine Arts in Krakow ^(en) ^vd
Familio
Patro	Ryszard Polański ^(en) ^vd
Patrino	Bula Liebling ^(en) ^vd
Edz(in)o	Emmanuelle Seigner (1989–) Sharon Tate (1968–1969) Barbara Kwiatkowska-Lass ^(mul) (1959–1962) ^vd
Infanoj	Paul Richard Polanski ^(en)  ( Sharon Tate) Morgane Polanski ^(en)  ( Emmanuelle Seigner) Elvis Polanski ^(en)  ( Emmanuelle Seigner) ^vd
Profesio
Alia nomo	Romek ^vd
Okupo	filmreĝisoro ĝenra aktoro filmaktoro teatra reĝisoro reĝisoro verkisto filmproduktoro scenaristo aktoro produktoro ^vd
Aktiva en	Pollando ^vd
Aktiva dum	1953– ^vd
Postenoj Postenoj President of the Jury at the Cannes Festival ^(en) ^vd
Honorigoj Honorigoj (2020)  Premio César por la Plej Bona Reĝisorado, kialo de la premio An Officer and a Spy ^(en) (2020)  Premio César por la Plej Bona Adaptaĵo, kialo de la premio An Officer and a Spy ^(en) (2014)  Premio César por la Plej Bona Reĝisorado (2010)  Eŭropa Filmopremio por la Plej Bona Filmo, kialo de la premio The Ghost Writer ^(en) (2010)  plej bona reĝisorado (2010)  Eŭropa Filmopremio por la Plej Bona Reĝisoro, kialo de la premio The Ghost Writer ^(en) (2010)  Eŭropa Filmopremio por la Plej Bona Scenaristo, kialo de la premio The Ghost Writer ^(en) (2006)  Premio de Eŭropa Filma Akademio pro Tutviva Atingo (2002)  Akademia Premio por la Plej Bona Reĝisoro, kialo de la premio La pianisto (2000)  honorary citizen of Łódź ^(en) (1999)  Premio de Eŭropa Filma Akademio pro Atingo en Monda Kino  Ora Medalo pro Merito pri Kulturo  BAFTA Award for Best Direction ^(en)  National Board of Review Award for Best Film ^(en)  Komandoro de la Honora Legio  Medalo “Pro Kultura Merito Gloria Artis” ^vd
Membrecoj Membrecoj Akademio de Belartoj de Francio Polish Film Academy ^(en) Stowarzyszenie Filmowców Polskich ^(en) ^vd
^vd	Fonto: Vikidatumoj

Romano Polanski (2013)

Manpremaĵo de Roman Polański en Aleo de Steluloj en Międzyzdroje

Roman Polański fakte Raymond Thierry Liebling (esperante: Romano^[1] Polanski^[2]; naskiĝis la 18-an de aŭgusto 1933 en Parizo) estas pola filmreĝisoro, verkisto, aktoro kaj filmproduktisto, gajninto de la Oskar-Premio. Post komenco de sia kariero en Pollando, Polanski fariĝis internacie renoma filmisto kaj holivuda reĝisoro de filmoj kiel ekzemple Bebo de Roza-Maria, Ĉinio-urbo kaj La pianisto.

Vivo

Sian infanaĝon dum la Dua Mondmilito li pasigis en la Krakova geto. Liaj gepatroj estis poloj juddevenaj. En 1953, post teatraj roloj li debutis en la filmo Tri rakontoj. De 1954 Polanski studis en Filma Lernejo en Lodzo negajnante tamen la diplomon. En 1959 edziĝis kun Barbara Kwiatkowska, tamen tiu geedzeco ne trapasis eĉ tri jarojn. Li elmigris al Parizo, sed li rapide revenis por reĝisori Tranĉilo en akvo – sian unuan monde laŭditan filmon. Oni nomumis ĝin al Oskar-premio. Poste li elmigris al Francio kaj Britio. En 1969, lia nova edzino, Sharon Tate, estis murdita de la Manson-Familio. Lia depresio ne haltigis lin krei ceterajn filmojn. En 1965 Polanski kreis Abomeno – la ĉefan rolulon de filmo rolis Catherine Deneuve. En 1978, li deklaris sin kulpa ke li, kontraŭ Usona juro, seksumis kun 13-jaraĝa knabino, Polanski fuĝis al Francio, kie li nun loĝas kaj daŭras esti fuĝanto de la usona justico.

Por eviti malliberigon se li revenas Usonon, li daŭre reĝisoris filmojn en Eŭropo kiel Freneza, Morto kaj la fraŭlino. Lia plej grava filmo ĉe la patruja Pollando estas La pianisto – kie li adaptis la historion de vivo dum la Dua Mondmilito de Ladislao Ŝpilman, pola pianisto. La filmo montras la realecon de la batalo en detruata Varsovio. La filmo gajnis Oskar-premion kaj Oran Palmon. Inter la ĝis nun lastaj filmoj de Polanski estas Oliver Tvist (baze de la romano de Charles Dickens) (2005).

La 27-an de oktobro 2009 Polanski estis arestita en la flughaveno Zuriko (Svislando). Oni prevente enprizonigis lin, atendante peton por ekstradicio de Usono.

Familio

Li vivas ekde 1980 en geedzeco kun Emmanuelle Seigner, kun kiu li havas du infanojn.

Filmoj reĝisoritaj de Polanski

• 2019 – Mi akuzas (J’accuse)
• 2017 – Baziĝas sur vera rakonto (D'après une histoire vraie)
• 2013 – Venuso en pelto (La Vénus à la fourrure)
• 2011 – Masakro (Carnage)
• 2010 – La fantoma verkisto (The ghost writer)
• 2005 – Oliver Tvist (Oliver Twist)
• 2002 – La pianisto (The pianist)
• 1999 – La naŭa pordego (france: La Neuvième Porte, angle: The Ninth Gate)
• 1994 – Morto kaj la fraŭlino (france: La Jeune Fille et la Mort, angle: Death and the Maiden)
• 1992 – Maldolĉa luno (france: Lunes de fiel, angle: Bitter moon)
• 1988 – Freneza (Frantic)
• 1986 – Piratoj (Pirates)
• 1979 – Tess
• 1976 – La loĝejluanto (Le Locataire)
• 1974 – Chinatown
• 1972 – Semajnfino de ĉampiono (Weekend of a Champion)
• 1972 – What?, Kio? (Che?)
• 1971 – Makbeto (Macbeth)
• 1968 – Bebo de Roza-Maria (Rosemary's baby)
• 1967 – Danco de la vampiroj (Dance of the vampires)
• 1966 – Senelirejo (Cul-de-sac)
• 1965 – Repulsion
• 1964 – La plej belaj fraŭdoj de la mondo: La diamanta rivero (Les Plus Belles Escroqueries du monde: La Rivière de diamants)
• 1962 – La mamuloj (Ssaki)
• 1961 – Dika kaj maldika (Le Gros et le Maigre)
• 1961 – Tranĉilo en akvo (Nóż w wodzie)
• 1959 – Kiam falas anĝeloj (Gdy spadają anioły)
• 1959 – Lampo (Lampa)
• 1958 – Du homoj kun ŝranko (Dwaj ludzie z szafą)
• 1957 – Murdo (Morderstwo)
• 1957 – Disbatos ni la distron... (Rozbijemy zabawę...)
• 1957 – Rido dentuma (Uśmiech zębiczny)
• 1955 – Biciklo (Rower)

Eksteraj ligiloj

• Romano Polanski ĉe IMDb (angle)
• Romano Polanski ĉe filmpolski.pl (pole)

Referencoj

1. Kazimierz Tymiński: Mały słownik POLSKO-ESPERANCKI (Malgranda vortaro POLA-ESPERANTA). Wiedza powszechna – Warszawa 1986. (ISBN 83-214-0326-3) paĝoj 429-431 – antaŭnomoj (voknomoj)
2. Diskuto pri esperantigado ankaŭ de familinomoj en esperanta Vikipedio