World Toilet Day (WTD) aŭ Monda Neceseja Tago estas oficiala internacia observeja tago de Unuiĝintaj Nacioj je la 19-a de novembro kiu celas instigi agadon por ataki la tutmondan salubrigan krizon.[1][2] Tutmonde, 4,5 miliardoj da homoj vivas sen "sekure mastrumita salubrigo".[3] World Toilet Day estis kreita de la Monda Neceseja Organizaĵo en 2001. Dek du jarojn poste, la Ĝenerala Asembleo de UN deklaris la Mondan Necesejon Tagon kiel oficiala UN-tago en 2013.[4]
Aliro al sekura funkcianta necesejo havas pozitivan efikon sur la publika sano, homa digno kaj persona sekureco, precipe por virinoj. Salubraj sistemoj, kiuj traktas ekskrementojn nesekure, ebligas la disvastigon de malsanoj. Gravaj malsanoj kiel ĥolero, diareo, tifoida febro, disenterio kaj helika febro povas rezulti en tiaj situacioj. Ĉirkaŭ 892 milionoj da homoj ĉirkaŭ la mondo postlasas fekaĵojn en la naturo.
La daŭrema evolucelo 6 de UN celas atingi salubrecon por ĉiuj kaj celas haltigi fekadon en la naturo.[5] Monda Neceseja Tago ekzistas por inspiri homojn entrepreni agadon por atingi ĉi tiun celon.
Publika edukado
Membroj de la Daŭrema Salubreca Alianco (SuSanA) uzis la impeton ĉirkaŭ la Monda Neceseja Tago en 2017 ĝisdatigi vikipediajn artikolojn pri LAVADO-rilataj temoj[6]. Tio ĉi kontribuas al publika edukado pri la salubreca krizo.[7]
La dokumenta filmo "Follow the Flush" (sekvu la akvoflosadon) kiu aperis la 19-an de novembro 2017, edukas homojn pri kio okazas sub la stratoj de Novjorko post kiam persono akvoflosas necesejon en Manhattan.[8]
Historio
La 19-a de novembro 2001 la Monda Neceseja Organiza (WTO) estis fondita de Jack Sim, filantropo el Singapuro. Li poste deklaris la 19-an de novembro kiel Monda Neceseja Tago.[9]
WTO kaj poste la UN elektis la noman "World Toilet Day" (Mondan Necesejan Tagon) kaj ne "Mondan Salubrecan Tagon" por faciligi la diskonigon de tiu tago inter la ĝenerala publiko. Fakte, necesejoj estas nur la unua stadio de salubrigaj sistemoj.[10] Eventoj kiel la Monda Neceseja Tago kaj publikaj konsciaj kampanjoj pliigas konscion pri la pli larĝaj salubrecaj sistemoj kiuj inkluzivas mastrumadon de forĵetakvo, feka ŝlimo, urba solida malŝparo, ŝtormakvo, higieno kaj manlavado. Ankaŭ la daŭreblaj evoluceloj de la UN petas pli ol nur necesejoj. Celo 6 petas adekvatan salubrecon, kiu inkluzivas la tutan sistemon por certigi ke malŝparo estas sekure pretigita.
En 2010 la homa rajto al akvo kaj salubreco estis oficiale deklarita kiel homa rajto fare de la Unuiĝintaj Nacioj.
En 2013, komuna iniciato inter la Registaro de Singapuro kaj la Monda Neceseja Organizaĵo kondukis al la unua UN-rezolucio de Singapuro, nomita "Salubreco por ĉiuj." La rezolucio petis kolektivan agadon por haltigi la salubrecokrizon en la mondo. Monda Neceseja Tago estis deklarita oficiala UN-tago en 2013. Tiu rezolucio estis adoptita de 122 landoj ĉe la 67a sesio de la Ĝenerala Asembleo de UN en Novjorko.[11]
Temoj
Komencanta en 2012, ĉiujare oni elektis temojn aŭ sloganojn por la Monda Neceseja Tago. En 2016 kaj 2017, la sama temo estis uzata por ambaŭ la Monda Akva Tago kaj la Monda Neceseja Tago.[12]
