Φραντσέσκο Πεζελλίνο

Φραντσέσκο Πεζελλίνο
Γέννηση	1422[1][2][3] ή 1422[4] Φλωρεντία
Θάνατος	Ιουλίου 1457 και 1457[4] Φλωρεντία
Χώρα πολιτογράφησης	Ιταλία[5]
Ιδιότητα	ζωγράφος[6], εικονογράφος χειρογράφων και σκιτσογράφος[7]
Γονείς	Stefano di Francesco
Σημαντικά έργα	Seven Liberal Arts και Seven Virtues
Σχετικά πολυμέσα

Παναγία Βρεφοκρατούσα με έξι Αγίους, δεκαετία 1450. Νέα Υόρκη, Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης .

Ο Φραντσέσκο Πεζελλίνο (Francesco Pesellino, πιθανώς 1422 – 29 Ιουλίου 1457), επίσης γνωστός ως Francesco di Stefano), ήταν Ιταλός ζωγράφος της Αναγέννησης που δραστηριοποιήθηκε στη Φλωρεντία. Πατέρας του ήταν ο ζωγράφος Στέφανο ντι Φραντσέσκο (Stefano di Francesco, πέθανε το 1427) και παππούς του ήταν ο ζωγράφος Τζουλιάνο Πεζέλλο (Giuliano Pesello) (1367–1446), από το όνομα του οποίου προέκυψε το προσωνύμιο «Πεζελλίνο» (ο μικρός Πεζέλλο). Μετά το θάνατο του πατέρα του το 1427, ο νεαρός Πεζελλίνο πήγε να ζήσει με τον παππού του, του οποίου έγινε μαθητής. Ο Πεζελλίνο παρέμεινε στο εργαστήριο του παππού του μέχρι τον θάνατό του τελευταίου, όταν και άρχισε να συνεργάζεται με άλλους καλλιτέχνες, όπως ο Τσανόμπι Στρότσι (Zanobi Strozzi) και ο Φιλίππο Λίππι. ^[8] Νυμφεύτηκε το 1442 και πιθανότατα εντάχθηκε στη συντεχνία των ζωγράφων της Φλωρεντίας το 1447. Τα επόμενα χρόνια απέκτησε φήμη δημιουργώντας μικρά, εξαιρετικά φινιρισμένα έργα για οικιακούς εσωτερικούς χώρους, συμπεριλαμβανομένων θρησκευτικών πάνελ για ιδιωτική λατρευτική χρήση και κοσμικά θέματα για έπιπλα (π.χ. σιφονιέρες και επισανιδώματα).

Ο Πεζελλίνο πέθανε από πανούκλα στη Φλωρεντία το 1457 σε ηλικία 35 ετών. Σύμφωνα με πολλούς ιστορικούς της τέχνης, το ύφος του «προέβλεπε τις εξελίξεις των μετέπειτα ζωγράφων της Φλωρεντίας, όπως ο Αντρέα ντελ Βερρόκκιο και οι Πολλαουϊόλι (τα αδέλφια Αντόνιο και Πιέρο ]». ^[9]

Εργα

Σύμφωνα με τον Βαζάρι ο Πεζελλίνο ζωγράφισε την πρεντέλα (βάση στήριξης) του ρετάμπλ Novitiate του Λίππι για το Βασιλική της Σάντα Κρότσε. Η πρεντέλλα σήμερα είναι διαμοιρασμένη μεταξύ Ουφίτσι και Λούβρου .

Το μοναδικό τεκμηριωμένο έργο του που διασώζεται είναι το ρετάμπλ της Αγίας Τριάδας, το οποίο του ανατέθηκε το 1455 από την Αδελφότητα των Ιερέων στην Πιστόια και σήμερα βρίσκεται στην Εθνική Πινακοθήκη του Λονδίνου . Είχε παραμείνει ημιτελές με τον θάνατο του Πεζελλίνο το 1457 και ολοκληρώθηκε το 1460 από τον Φιλίππο Λίππι και το εργαστήριό του, το οποίο ζωγράφισε τη φροντέλλα (πρόσθιο τμήμα). Ο κύριος πίνακας, που έχει επιφάνεια περίπου 1,8 μέτρα, δείχνει την ΤΑγία Τριάδα ως «Θρόνο του Ελέους», με τον Θεό Πατέρα να στηρίζει τον Εσταυρωμένο Χριστό στην αγκαλιά του. Η Αγία Τριάδα συνοδεύεται από τέσσερις ιστάμενους Αγίους: Μάμα, Ιάκωβο, Ζένο και Ιερώνυμο. Το ρετάμπλ διατηρεί τέσσερα από τα αρχικά του πάνελ της πρεντέλλα, ενώ το άλλο πέμπτο βρίσκεται τώρα στο Ερμιτάζ της Αγίας Πετρούπολης . Το μετωπικό του τμήμα, που απεικονίζει την Παναγία του Ελέους, βρισκόταν παλαιότερα στην Πνακοθήκη του Βερολίνου και καταστράφηκε το 1945.

Ιστορία της Γκριζέλντα (λεπτομέρεια ενός πίνακα από cassone), περ. 1450 Μπέργκαμο, Ακαδημία Καρράρα

Η παραγγελία είναι ασυνήθιστα καλά τεκμηριωμένη. Τα έγγραφα παρέχουν λεπτομερή περιγραφή της διαδικασίας ανάθεσης και της ολοκλήρωσης και παράδοσης του πίνακα. Λέγεται επίσης πώς με τον θάνατο του Πεζελλίνο το 1457, η χήρα του άρχισε δικαστικές διαμάχες εναντίον του επιχειρηματικού εταίρου του Πεζελλίνο για το κόστος της ημιτελούς εργασίας. Επιβιώνονται επίσης ορισμένα προπαρασκευαστικά σχέδια για τον πίνακα. Το ρετάμπλ αργότερα χωρίστηκε σε έξι μέρη, πιθανότατα τον δέκατο όγδοο αιώνα, και σήμερα έχει αρμολογηθεί ξανά. Ένα τμήμα που λείπει (κάτω δεξιά) είναι σύγχρονη ανακατασκευή. ^[10]

Οι πρώτες πηγές, όπως το Vite του Βαζάριi, περιγράφουν μια σειρά από άλλους πίνακες του Πεζελλίνο, που σήμερα έχουν χαθεί, σε εξέχοντα σημεία στο Παλάτσο Μέντιτσι και το Κάζα Βέκκια του οίκου των Μεδίκων.Τουλάχιστον ένα έργο του Πεζελλίνο λέγεται ότι είχε αναρτηθεί στην ίδια αίθουσα με τη μάχη του Σαν Ρομάνο του Πάολο Ουτσέλλο.

Ορισμένοι πίνακες ζωγραφικής έχουν αναγνωριστεί ως έργα του Πεζελλίνο μετά από υφολογική σύγκριση με το ρετάμπλ. Αυτά περιλαμβάνουν δύο μακρά οριζόντια πλαίσια με την ιστορία του Δαβίδ και του Γολιάθ και το θρίαμβο του Δαβίδ, σήμερα στην Εθνική Πινακοθήκη του Λονδίνου ^[11] Άλλα πάνελ κιβωτίων βρίσκονται στο Μπέργκαμο (Ακαδημία Καρράρα) και στη Βοστώνη ( Μουσείο Isabella Stewart Gardner ), ενώ το Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης και το Μουσείο Τέχνης του Τολέδο έχουν άλλα έργα. Ένα μικρό δίπτυχο του Ευαγγελισμού στο Ινστιτούτο Κουρτώ είναι άλλο καλό παράδειγμα των μικρής κλίμακας πινάκων που έκαναν το διάσημο το Πεζελλίνο.

Το Ερμιτάζ διαθέτει έξι πολύ όμορφες μινιατούρες πλήρους σελίδας του Πεζελλίνο από εικονογραφημένο χειρόγραφο.

Δείτε επίσης

• Κατάλογος Ιταλών ζωγράφων

Παραπομπές

1. Art UK. francesco-di-stefano-pesellino. Ανακτήθηκε στις 13  Αυγούστου 2015.
2. (Ολλανδικά) RKDartists. 62838. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
3. «Encyclopædia Britannica» (Αγγλικά) biography/Pesellino. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
4. www.biografiasyvidas.com/biografia/p/pasellino.htm.
5. mutualart.com. FE6D66E63CD8F578.
6. (Αγγλικά) Union List of Artist Names. 2  Νοεμβρίου 2017. 500025682. Ανακτήθηκε στις 14  Μαΐου 2019.
7. Collectie Boijmans Online. www.boijmans.nl/en/collection/artworks/176468/two-standing-pages-in-fashionable-costumes. Ανακτήθηκε στις 19  Απριλίου 2024.
8. Kanter, Laurence (2005). Fra Angelico. New York: The Metropolitan Museum of Art. 
9. Gordon:260
10. Gordon:260-287
11. Gordon:288-295

Βιβλιογραφικές αναφορές

• National Gallery Catalogues (new series): The Fifteenth Century Italian Paintings, Volume 1, by Dillian Gordon, 2003, (ISBN 1-85709-293-7)
• Vasari, Giorgio, Le Vite delle più eccellenti pittori, scultori, ed architettori, many editions and translations.
• Sheridan, Victoria, Inventing Pesellino: Biography, Language and Style in Art History, M.A. Thesis (2003), University of California, Davis. OCLC#55762857
• Kanter, Laurence. "Pesellino," in Fra Angelico. New York: Metropolitan Museum of Art, 2005.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• National Gallery
• Boston cassoni panels
• Artcyclopedia links
• Pesellino στην National Gallery of Art
• Italian Paintings: Florentine School, a collection catalog containing information about Pesellino and his works (see Pesellino, pages: 95-98).