Ο Μητροπολίτης Φίλιππος Α΄ (Митрополі́тъ Фїлі́ппъ а҃, 1410 – 18 Απριλίου 1473) ήταν μητροπολίτης της Μόσχας από το 1464 έως το 1473.
Γεννήθηκε στη Βυζαντινή Αυτοκρατορία στις αρχές του 15ου αιώνα. Υπηρέτησε ως Πατριαρχικός υπάλληλος και έζησε στην Κωνσταντινούπολη. Κατά τη διάρκεια της θητείας του, πήρε το όνομά του από τον Απόστολο Φίλιππο. Έφτασε στη Ρωσία προφανώς μετά το θάνατο του Μητροπολίτη Φωτίου, δηλαδή μετά το 1431. Έμεινε στη Ρωσία για μεγάλο χρονικό διάστημα, έγινε ρωσικοποιημένος και η μνήμη της ελληνικής καταγωγής του σχεδόν χάθηκε.
Γύρω στο 1455 διορίστηκε αρχιεπίσκοπος του Σούζνταλ. Το 1464 διορίσθηκε αρχιεπίσκοπος Μόσχας ως προσωπική επιλογή του προκατόχου του, μητροπολίτη Θεοδοσίου, ο οποίος παραιτήθηκε.
Κατά την περίοδο 1470-1473, ο Φίλιππος δραστηριοποιήθηκε εναντίον της πολωνο-λιθουανικής επιρροής που ασκείτο στο Νόβγοροδ, ιδίως εναντίον της επιρροής του Μητροπολίτη της Λιθουανίας, με τον φόβο ότι το Νόβγοροδ θα πήγαινε με το μέρος του και τελικώς θα προσηλυτιζόταν στον Ρωμαιοκαθολικισμό.
Ο Φίλιππος άκμασε επί βασιλείας του Μέγα Δούκα Ιβάν Γ΄. Συνήργησε στον γάμο του τελευταίου με τη Σοφία Παλαιολογίνα, κόρη του Δεσπότη του Μορέως Θωμά Παλαιολόγου.
Ενάντιος των αποφάσεων της Φλωρεντιανής Συνόδου περί ενώσεως των Εκκλησιών, ο Φίλιππος είχε απειλήσει τον δούκα ότι σε περίπτωση που θα επέτρεπε την επίσκεψη του εκπροσώπου του Πάπα Σίξτου Δ΄ στην πόλη, και μάλιστα να προηγείται του λατινικού σταυρού, αυτός θα αποχωρούσε από τη Μόσχα. Μετά τα παραπάνω ο Μητροπολίτης Φίλιππος κατέστη διάσημος και για τις μετά του αντιπροσώπου του Πάπα, επισκόπου Αντωνίου, θεολογικές συζητήσεις που διήρκεσαν επτά εβδομάδες.
Ο Φίλιππος Α΄ απεβίωσε στις 5 (18 με το νέο ημερολόγιο) Απριλίου 1473. Ο τάφος του βρίσκεται στον ιερό ναό της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, μέσα στο Κρεμλίνο της Μόσχας. Η Ορθόδοξη Εκκλησία τιμά τη μνήμη του στις 27 Μαΐου[1].
Παραπομπές
Πηγές
- E.E. Golubinskii: Istoriia Russkoi Tserkvi, Universitetskaia tipografiia, Μόσχα 1900, τόμος 2, μέρος 1
- Макарий (Веретенников), архим. К вопросу о национальности митрополита Филиппа I // Вестник Екатеринбургской духовной семинарии. — 2015. — № 3 (11). — С. 26—43.
- Макарий (Веретенников), архим. Святой митрополит Филипп I (1464—1473) // Митрополиты Древней Руси (X-XVI века). — М.: Изд-во Сретенского монастыря, 2016. — С. 787—823. — 1256 с. — 1000 экз. — ISBN 978-5-7533-1099-6.
