Τζοβάννι Φραντσέσκο Τζεμέλλι Καρέρι

Τζοβάννι Φραντσέσκο Τζεμέλλι Καρέρι
Γενικές πληροφορίες
Γέννηση	Οκτώβριος 1648[1] Ταουριανόβα
Θάνατος	25  Ιουλίου 1725 Νάπολη
Χώρα πολιτογράφησης	Βασίλειο της Νεαπόλεως
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσες	λατινική γλώσσα Ιταλικά[2][3]
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητα	εξερευνητής νομικός συγγραφέας ιστορικός[4]
Αξιοσημείωτο έργο	Travel round the world
Σχετικά πολυμέσα

Ο Τζοβάννι Φραντσέσκο Τζεμέλλι Καρέρι (Giovanni Francesco Gemelli Careri, 1651-1725) ήταν Ιταλός ταξιδευτής του 17ου αιώνα. Υπήρξε ένας από τους πρώτους Ευρωπαίους που γύρισαν τον κόσμο εξασφαλίζοντας την ιδιότητα του επιβάτη σε εμπορικά πλοία. Τα ταξίδια του, που έγιναν για την ευχαρίστηση και όχι για το κέρδος, πιθανότατα ενέπνευσαν το μυθιστόρημα Ο γύρος του κόσμου σε 80 ημέρες. Κάποιοι τον υποπτεύονταν ότι κατασκόπευε για λογαριασμό του Βατικανού στα ταξίδια του.

Βιογραφικά στοιχεία

Ο Τζεμέλλι Καρέρι γεννήθηκε στην Ταουριανόβα της Καλαβρίας και πέθανε στη Νάπολη. Πήρε διδακτορικό στη νομική από το Κολέγιο των Ιησουιτών στη Νάπολη. Αφού ολοκλήρωσε τις σπουδές του, μπήκε για λίγο στο δικαστικό σώμα. Το 1685 πήρε άδεια για ταξίδια στην Ευρώπη (Γαλλία, Ισπανία, Γερμανία και Ουγγαρία). Στην Ουγγαρία τραυματίσθηκε κατά την πολιορκία της Βούδας.

Το 1687 επέστρεψε στη Νάπολη και στην απασχόλησή του στο δικαστικό σώμα. Ξεκίνησε επίσης να δουλεύει στα δύο πρώτα του βιβλία, το Relazione delle Campagne d'Ungheria (1689) με τον συν-συγγραφέα Ματτέο Εγκίτσιο και το Viaggi in Europa (1693). Εκείνη την περίοδο ο Gemelli αντιμετώπισε απογοητεύσεις από το νομικό του επάγγελμα. Του αρνήθηκαν ορισμένες ευκαιρίες επειδή δεν είχε βεβαιωμένη αριστοκρατική καταγωγή. Τελικώς απεφάσισε να αναστείλει τη σταδιοδρομία του για ένα ταξίδι γύρου του κόσμου. Αυτό το πενταετές ταξίδι θα οδηγούσε στο πιο γνωστό βιβλίο του, το εξάτομο Giro Del Mondo^[5] (= «Γύρος του Κόσμου», 1699).

Το ταξίδι του γύρου της Γης

Εικόνα τίτλου από τη γαλλική μετάφραση του βιβλίου Giro Del Mondo

Ο Τζεμέλλι αντιλήφθηκε ότι θα μπορούσε να χρηματοδοτήσει το ταξίδι του αγοράζοντας προσεκτικά αγαθά σε κάθε στάδιο, τα οποία θα είχαν μεγαλύτερη αξία στο επόμενο σταθμό του ταξιδιού: στο Μπαντάρ Αμπάς στον Περσικό Κόλπο, ισχυρίζεται, ο ταξιδιώτης πρέπει να αγοράσει «χουρμάδες, κρασί, οινοπνευματώδη ποτά, και όλους τους καρπούς της Περσίας, και να τους μεταφέρει στην Ινδία, είτε αποξηραμένους, είτε τουρσί, και να έχει καλό κέρδος».^[6]

Ο Τζεμέλλι Καρέρι ξεκίνησε το παγκόσμιο ταξίδι του το 1693, με μια επίσκεψη στην Αίγυπτο, την Κωνσταντινούπολη και τους Αγίους Τόπους. Εκείνη την εποχή, αυτή η διαδρομή της Μέσης Ανατολής είχε ήδη γίνει βασικό συστατικό κάθε εκδρομής στο εξωτερικό, μια πεζοπορία που δεν άξιζε σχεδόν να γράψει κάποιος για αυτή. Ωστόσο, από εκεί και μετά ο Ιταλός «τουρίστας» θα ακολουθούσε λιγότερο συνηθισμένα δρομολόγια. Αφού διέσχισε την Αρμενία και την Περσία, επισκέφθηκε τη νότια Ινδία και μπήκε στην Κίνα, όπου οι Ιησουίτες ιεραπόστολοι υπέθεσαν ότι ένας τόσο ασυνήθιστος Ιταλός επισκέπτης θα μπορούσε να είναι ένας κατάσκοπος που εργάζεται για τον Πάπα. Αυτή η τυχαία παρεξήγηση άνοιξε για τον Τζεμέλλι πολλές από τις πιο ερμητικά κλειστές πόρτες της χώρας. Επισκέφθηκε τον αυτοκράτορα στο Πεκίνο, παρακολούθησε τους εορτασμούς της Γιορτής των Φαναριών και περιόδευσε το Μέγα Σινικό Τείχος:

«Το μεγαλύτερο μέρος της κατασκευής, όπως ειπώθηκε, είναι από τούβλα, τόσο καλά κατασκευασμένο που δεν διαρκεί μόνο, αλλά φαίνεται καινούργιο μετά από αρκετούς αιώνες. Είναι πάνω από 1800 χρόνια από τότε που ο Αυτοκράτορας Χσι-χόαμ-τι το έχτισε ενάντια στις επιδρομές των Τατάρων. Αυτό ήταν ένα από τα μεγαλύτερα, και τα πιο πολυέξοδα έργα που πραγματοποιήθηκαν ποτέ. Με σύνεση, οι Κινέζοι έπρεπε να είχαν εξασφαλίσει τα πιο επικίνδυνα περάσματα: Αλλά αυτό που θεώρησα πιο γελοίο ήταν να βλέπω το τείχος να ανεβαίνει στην κορυφή ενός απέραντου ψηλού και απότομου βουνού, όπου τα πουλιά δύσκολα θα έκτιζαν φωλιά, πολύ λιγότερο τα άλογα των Τατάρων... Και αν είχαν αυτούς τους ανθρώπους ικανούς να ανεβούν στους γκρεμούς και τα βράχια, ήταν σίγουρα μεγάλη τρέλα να πιστεύουν ότι η οργή τους θα μπορούσε να σταματήσει από ένα τόσο χαμηλό τείχος.»^[7]

Από το Μακάου ο Τζεμέλλι Καρέρι έπλευσε στις Φιλιππίνες, όπου έμεινε δύο μήνες περιμένοντας να αναχωρήσει ένα γαλιόνι, με το οποίο μετέφερε υδράργυρο με κέρδος 300% στο Μεξικό. Στο μεταξύ, όπως περιέγραψε ο Τζεμέλλι στο ημερολόγιό του, το εξάμηνο ταξίδι διασχίσεως ολόκληρου του Ειρηνικού Ωκεανού, ως το Ακαπούλκο, ήταν ένας εφιάλτης, με κακή διατροφή, νοσήματα και περιστασιακές καταιγίδες. Στο Μεξικό έγινε φίλος με τον Μεξικανό κρεολό και σοφό δον Κάρλος δε Σιγκουένσα υ Γκόνγκορα, ο οποίος ξενάγησε τον Ιταλό ταξιδιώτη στα μεγάλα ερείπια του Τεοτιουακάν. Ο δε Σιγκουένσα μίλησε με τον Τζεμέλλι σχετικά με τις θεωρίες του για τους αρχαίους Μεξικανούς και του εμπιστεύθηκε πληροφορίες σχετικά με το μεξικανικό ημερολόγιο^[8] Εκτός από την επίσκεψή του στις πυραμίδες στο Τεοτιουακάν, ο Τζεμέλλι επισκέφθηκε επίσης διάφορες πόλεις ορυχείων. Αφού έφυγε από την Πόλη του Μεξικού, επισκέφθηκε την πόλη Πουέμπλα δε Λος Άνχελες και αρκετές άλλες μικρότερες, στον δρόμο για το λιμάνι της Βερακρούς, όπου εντάχθηκε σε έναν ισπανικό στόλο με κατεύθυνση προς την Κούβα. Μετά από σχεδόν πέντε χρόνια περιπλανήσεως σε όλο τον κόσμο, ο Τζεμέλλι επέστρεψε τελικά στην Ευρώπη από την Κούβα με τον ισπανικό εμπορικό στόλο των Δυτικών Ινδιών.

Εργογραφία

Εικονογράφηση από την ιταλική έκδοση του βιβλίου Giro Del Mondo

• Relazione delle Campagne d'Ungheria (1689)
• Viaggi in Europa (1693)^[9]
• Giro Del Mondo (1699)
  • Μέρος 1 (Τουρκία και Μέση Ανατολή)^[10]
  • Μέρος 2 (Περσία)^[11]
  • Μέρος 3 (Ινδοστάν)^[12]
  • Μέρος 4 (Κίνα)^[13]
  • Μέρος 5 (Φιλιππίνες)^[14]
  • Μέρος 6 (Νέα Ισπανία)^[15]
  • Πρώτη αγγλική μετάφραση: Voyage Round the World, Λονδίνο 1704
  • Πρώτη γαλλική μετάφραση: Voyage du Tour du Monde, Παρίσι 1719

Αποτίμηση του Giro Del Mondo

Ο σκοπός του Giro Del Mondo (μια πιστή περιγραφή των επισκεπτόμενων τόπων) τονίζεται από τον Τζοζέφ Αντόνιο Γκουερριέρι στον πρόλογο του έργου. Ο Γκουερριέρι επαινεί τον Τζεμέλλι Καρέρι για την αξιόπιστη μεταφορά των εμπειριών του και επικρίνει όσους είχαν την τάση να φαντασιώνονται πάνω από γεωγραφικούς χάρτες.

Για πολλά χρόνια οι μελετητές και οι ειδικοί δεν θεωρούσαν αυθεντικό το περιπετειώδες ταξίδι του Τζεμέλλι Καρέρι. Με την πάροδο του χρόνου, ωστόσο, αποδείχθηκε η φιλαλήθειά του, και επιβεβαιώθηκε επίσης ότι συνέλεξε σημαντικά ιστορικά έγγραφα, ώστε να γνωρίζει αυτές τις εξωτικές πραγματικότητες με μεγαλύτερη λεπτομέρεια. Πράγματι, ο έκτος τόμος του Giro Del Mondo, που καλύπτει μόνο το Μεξικό, περιέχει πληροφορίες που συγκεντρώθηκαν από κώδικες που υπήρχαν πριν από την ισπανική κατάκτηση, στους οποίους είχε πρόσβαση μέσω του Κάρλος δε Σιγκουένσα υ Γκόνγκορα. Περιέχει επίσης πολλές απεικονίσεις των Αζτέκων πολεμιστών που συγκεντρώθηκαν από αυτά τα χειρόγραφα. Στη Νέα Ισπανία ο Τζεμέλλι Καρέρι είχε την ευκαιρία να μελετήσει προσεκτικά τις πυραμίδες (η συγγένειά τους με τις αιγυπτιακές πυραμίδες τον οδήγησε να πιστέψει ότι τόσο οι αρχαίοι Αιγύπτιοι, όσο και οι Ινδιάνοι της Αμερικής κατάγονταν από τους κατοίκους της Ατλαντίδας). Εξαιτίας της ελλείψεως χρημάτων, ο ίδιος ο δε Σιγκουένσα υ Γκόνγκορα δεν μπόρεσε να δημοσιεύσει πολλά για τους αρχαίους Μεξικανούς, αλλά μέσω του έργου του Τζεμέλλι Καρέρι κατάφερε να διαδώσει τις ιδέες του, ακόμη και σχέδια από τα αρχαία μεξικανικά χειρόγραφα.^[16]

Παραπομπές

1. «Dizionario Biografico degli Italiani». (Ιταλικά) Dizionario Biografico degli Italiani. 1960. gemelli-careri-giovanni-francesco. Ανακτήθηκε στις 20  Απριλίου 2022.
2. Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data.bnf.fr/ark:/12148/cb13475633j. Ανακτήθηκε στις 10  Οκτωβρίου 2015.
3. CONOR.SI. 209809507.
4. Ανακτήθηκε στις 14  Ιουνίου 2019.
5. Angela Amuso Maccarrone: «Gianfrancesco Gemelli-Careri: L'Ulisse del XVII secolo», άρθρο, 2000
6. Αναφέρεται στο έργο του Φερνάν Μπρωντέλ The Wheels of Commerce: Civilisation and Capitalism 15th-18th Century, 1979, σελ. 169.
7. Voyage Round the World, Λονδίνο 1704, τόμ. 4, σσ. 323-324
8. D.A. Brading: The First America: The Spanish Monarchy, Creole Patriots, and the Liberal State, 1492-1867, Cambridge University Press, Νέα Υόρκη 1991, σσ. 363, 366-367
9. *Careri, Giovanni Francesco Gemelli (1708). 2nd Edition, επιμ. Viaggi in Europa, Parte Prima, divisata in varie lettere familiari scritte al Signore Consiglieri Amato Dani. Stamperia di Giuseppe Roselli, Naples. 
10. *Careri, Giovanni Francesco Gemelli (1699). Giro del Mondo, Parte Prima, contenente le cose più raguardevoli vedute della Turchia. Stamperia di Giuseppe Roselli, Naples; Googlebooks. 
11. *Careri, Giovanni Francesco Gemelli (1709). Giro del Mondo, Parte Seconda, contenente le cose più raguardevoli vedute della Persia. Stamperia di Giuseppe Roselli, Presso Francesco Antonio Perazzo, Naples. 
12. *Careri, Giovanni Francesco Gemelli (1709). Giro del Mondo, Parte Terza, contenente le cose più raguardevoli vedute nell' Indostan. Stamperia di Giuseppe Roselli (1708), Presso Francesco Antonio Perazzo, Naples. 
13. *Careri, Giovanni Francesco Gemelli (1709). Giro del Mondo, Parte Quarta, contenente le cose più raguardevoli vedute nella Cina. Stamperia di Giuseppe Roselli (1708), Presso Francesco Antonio Perazzo, Naples. 
14. *Careri, Giovanni Francesco Gemelli (1709). Giro del Mondo, Parte Quinta, contenente le cose più raguardevoli vedute nell' Isole Fillipine. Stamperia di Giuseppe Roselli (1708), Presso Francesco Antonio Perazzo, Naples. 
15. *Careri, Giovanni Francesco Gemelli (1709). Giro del Mondo, Parte Sesta, contenente le cose più raguardevoli vedute nella Nuova Spagna. Stamperia di Giuseppe Roselli (1708), Presso Francesco Antonio Perazzo, Naples. 
16. Irving A. Leonard: Baroque Times in Old Mexico: Seventeenth-Century Persons, Places, and Practices, University of Michigan Press, 1959, σσ. 201-202

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Ο Τζεμέλλι Καρέρι στον «Baroque Cycle»
• Το Giro Del Mondo στο ιταλικό πρωτότυπο
• Η αγγλική μετάφραση του έργου (1704) (επίσης στο Internet Archive)