Σισμανόγλειο Μέγαρο

Συντεταγμένες: 41°2′4.2″N 28°58′45.8″E

Σισμανόγλειο Μέγαρο
Σισμανόγλειον Μέγαρον
Άλλες ονομασίες	Γενικό Προξενείο της Ελλάδας στην Κωνσταντινούπολη Yunanistan İstanbul Başkonsolosluğu
Γενικές πληροφορίες
Είδος	κτήριο
Διεύθυνση	Istiklal Cad. 60
Γεωγραφικές συντεταγμένες	Μπέιογλου 41°2′4″N 28°58′46″E
Διοικητική υπαγωγή	Κωνσταντινούπολη
Τοποθεσία	Κωνσταντινούπολη
Χώρα	Τουρκία
Λειτουργία	2003
δεδομένα (π)

Το Σισμανόγλειο Μέγαρο ή Σισμανόγλειον Μέγαρον (τουρκικά: Şişmanoğlu Konağı) υπάγεται στο Γενικό Προξενείο της Ελλάδας στην Κωνσταντινούπολη και λειτουργεί ως πολιτιστικός χώρος με θεματολογία σχετική με τον ελληνικό πολιτισμό.

Τοποθεσία

Βρίσκεται στη συνοικία Μπέιογλου στην ευρωπαϊκή πλευρά της Κωνσταντινούπολης, στην Οδό Ιστικλάλ, αριθμός 60, άλλοτε Μεγάλη Οδός του Πέραν (Grande rue de Pera), έναν πεζόδρομο τον οποίο διασχίζουν καθημερινά σχεδόν δύο εκατομμύρια άνθρωποι και ο οποίος αποτελεί το κέντρο της εμπορικής, κοινωνικής και πολιτιστικής ζωής της Κωνσταντινούπολης.

Ιστορία

Το 1939, και ενώ τα σύννεφα του πολέμου πύκνωναν πάνω από τις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, ο Κωνσταντίνος Σισμάνογλου πήρε την απόφαση να δωρίσει το μέγαρο της οικογένειάς του στο Ελληνικό κράτος, για να στεγάσει Οίκο Ελλάδος. Άλλωστε, είχε μάθει από τον πατέρα του πως «Όσο έχει η κάσα σου πρέπει να δίνεις. Έχεις καθήκον, τα χρήματα δεν έχουν καμία αξία αν τα κλειδώσεις, τα ‘χεις δεν τα ‘χεις το ίδιο είναι και στο κάτω – κάτω της γραφής μήπως είναι δικά μας; Από την κοινωνία τα κάναμε και στην κοινωνία οφείλουμε να τα αποδώσουμε» Το μεγαλοπρεπές κτίριο του 19ου αιώνα, θα αποτελούσε τον Κωνσταντινουπολίτικο κρίκο των δωρεών της οικογένειας των σπουδαίων Καππαδοκών ευεργετών, των οποίων οι δωρεές περιλαμβάνουν, επίσης, τα Σισμανόγλεια Νοσοκομεία Αθήνας και Κομοτηνής.

Τα χρόνια που ακολούθησαν τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, η Ελλάδα εργάσθηκε για να επουλώσει τις πληγές που ο πόλεμος είχε ανοίξει. Αποδέκτης οικονομικής βοήθειας - όπως και η Τουρκία - στο πλαίσιο του σχεδίου Μάρσαλ, η Ελλάδα αδυνατούσε να ανταποκριθεί στις υπέρογκες δαπάνες που απαιτούσε η αποκατάσταση και συντήρηση του Σισμανογλείου Μεγάρου, για να στεγάσει σε αυτό τις προξενικές της υπηρεσίες. Ταυτόχρονα, όλο και συχνότερα, οι πιέσεις που υφίστατο η ελληνική μειονότητα στην Κωνσταντινούπολη – αλλά και στα νησιά, στην Ίμβρο και στην Τένεδο – απορροφούσαν όλη την δραστηριότητα του Γενικού Προξενείου. Κατόπιν τούτων, προκρίθηκε η λύση της ενοικίασης του κτιρίου στην αμερικανική προξενική αντιπροσωπεία για την στέγαση της υπηρεσίας πληροφόρησης (United States Information Services - USIS). Από το 1952 έως το 1968, στο Σισμανόγλειο Μέγαρο στεγάσθηκαν, μεταξύ άλλων, η βιβλιοθήκη της USIS, ένα εργαστήριο ξυλουργικής (carpentry workshop) και στούντιο ραδιοφωνίας και τηλεόρασης, τα οποία ακόμη θυμούνται Τούρκοι που επωφελήθηκαν από τις υποδομές αυτές. Ταυτόχρονα με την USIS, στο ισόγειο του Σισμανογλείου Μεγάρου στεγάζονταν 3 μαγαζιά, καθώς η οδός Ιστικλάλ ήταν – και παραμένει – ο πλέον πολυσύχναστος εμπορικός δρόμος της Πόλης.

Με την αποχώρηση της αμερικανικής υπηρεσίας πληροφόρησης από το Σισμανόγλειο Μέγαρο, το καλοκαίρι του 1968, ετέθη εκ νέου το ζήτημα της χρήσης του κτιρίου. Η Τουρκία, ωστόσο, έμπαινε σε περίοδο βαθειάς πολιτικής κρίσης, οπότε εγκαταλείφθηκε και πάλι η ιδέα της αξιοποίησης του κτιρίου. Μοναδική, ίσως, θετική εξέλιξη της περιόδου υπήρξε ο χαρακτηρισμός του μεγάρου, το 1973, ως διατηρητέου. Διατηρητέο μεν, αλλά, ουσιαστικά, στοιχειωμένο.

Μέχρι το 2000, οπότε οι εσωτερικές εξελίξεις στην Τουρκία και η βελτίωση του κλίματος στις ελληνοτουρκικές σχέσεις επέτρεψαν την αποκατάσταση του μεγάρου. Έκτοτε, στεγάζει την προξενική κατοικία και δράσεις, πολιτιστικές και εκπαιδευτικές. Ιδιαίτερα, από το 2009, το Σισμανόγλειο Μέγαρο παρουσιάζει πρωτοφανή εξωστρέφεια υποδεχόμενο καθημερινά δεκάδες Τούρκους που αγαπούν την Ελλάδα και θέλουν να μάθουν την γλώσσα της και χιλιάδες κόσμου στις εκθέσεις του.

Δράσεις

Στους χώρους του Σισμανογλείου Μεγάρου φιλοξενούνται πάσης φύσεως πολιτιστικές εκδηλώσεις (εικαστικές, μουσικές, προβολή ταινιών, παρουσιάσεις βιβλίων, κύκλοι διαλέξεων) με σκοπό τη προαγωγή του πολιτισμού και της ιστορίας της Ελλάδας και του Ελληνισμού στην Τουρκία.

Παράλληλα, στο Σισμανόγλειο Μέγαρο διεξάγονται και μόνιμα προγράμματα, τα οποία προάγουν σε σταθερή βάση την πολιτιστική κληρονομιά της Ελλάδας, με σκοπό την δημιουργία διαύλων επικοινωνίας και δεσμών φιλίας μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας.

Οι δράσεις είναι μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα και στηρίζεται σε χορηγίες του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος και του Ιδρύματος Μποδοσάκη

Σεμινάρια εκμάθησης ελληνικής γλώσσας

Ένα από τα πιο δημοφιλή προγράμματα του Σισμανογλείου Μεγάρου είναι τα Σεμινάρια Εκμάθησης της Ελληνικής Γλώσσας σε Τούρκους υποτρόφους. Ξεκίνησε τη λειτουργία του το 2009 και έκτοτε έχουν εγγραφεί σε αυτό συνολικά 2500 μαθητές και μαθήτριες. Τα μαθήματα γίνονται από Έλληνες καθηγητές και καθηγήτριες με εμπειρία στη διδασκαλία της ελληνικής ως ξένης γλώσσας και προσφέρονται έναντι υποτροφίας, δηλαδή χωρίς την υποχρέωση καταβολής διδάκτρων. Οι εκπαιδευτικές περίοδοι είναι Σεπτέμβριος με Ιανουάριος και Φεβρουάριος με Ιούνιο εκάστου έτους. Στο τέλος κάθε σχολικής χρονιάς, οι υπότροφοι μπορούν να περάσουν πιστοποιημένες εξετάσεις, ώστε να πάρουν πτυχίο Ελληνομάθειας.

Βιβλιοθήκη

Στους χώρους του Σισμανογλείου Μεγάρου φιλοξενείται Δίγλωσση Δανειστική Βιβλιοθήκη, η οποία ξεκίνησε τη λειτουργία της το 2013 με καταγραφή της προϋπάρχουσας στο Σισμανόγλειο συλλογής βιβλίων και έπειτα εμπλουτίστηκε. Το τμήμα σύγχρονης ελληνικής λογοτεχνίας διαθέτει έναν αντιπροσωπευτικό αριθμό τίτλων έργων ελληνικής λογοτεχνίας καθώς και μεταφράσεις έργων ελληνικής λογοτεχνίας στα τουρκικά. Η δανειστική βιβλιοθήκη περιλαμβάνει τέσσερα κύρια τμήματα:

• Το τμήμα της ελληνικής λογοτεχνίας και ποίησης με κλασικά και σύγχρονα έργα.
• Το τμήμα της αρχαίας ελληνικής και μεσαιωνικής βυζαντινής γραμματείας.
• Την παιδική γωνιά φιλαναγνωσίας, που πλαισιώνεται από εκδηλώσεις που απευθύνονται σε παιδιά και η οποία δημιουργήθηκε χάρη σε δωρεές του Κύκλου Ελληνικού Παιδικού Βιβλίου και της Σχολής Ι.Μ. Παναγιωτόπουλος.
• Επιστημονικές μελέτες (τοπική ιστορία, μουσική, ιστορικές μελέτες, επιστημονικά και λογοτεχνικά περιοδικά, κ.ά.).

Ιστορικό αρχείο πατρός Σακκουλίδη

Αναπόσπαστο τμήμα της Βιβλιοθήκης του Σισμανογλείου Μεγάρου αποτελεί και η περίφημη Συλλογή Σακκουλίδη, μια μοναδική συλλογή βιβλίων του μακαριστού πατρός Μελετίου Σακκουλίδη, την οποία δώρισε η κόρη του, Ήβη Σακκουλίδου. Περιλαμβάνει 12.000 τίτλους εντύπων που εκδόθηκαν κατά τον 19ο αιώνα και στις αρχές του 20ου στην Κωνσταντινούπολη και που αναφέρονται σε κάθε όψη της ζωής των Ελλήνων στην Οθωμανική Αυτοκρατορία και ιδιαίτερα των Ελλήνων της Κωνσταντινούπολης.